گۆڤاری کۆزان ژمارە 5 | Page 29
بەرەو ڕێنووسێکی بنکەدراوەیی
دیاکۆ هاشمی، وەرگێڕ و فێرکاری زمانی کوردی ــ سوید
كۆزان
زمان و كلتوور
لەم س������ەردەمە نوێیەدا نووسین و وشە و زانیاری
ل������ە (بنک������ەدراوە )databaseکاندا تۆمار
دەکرێن و دواتریش دەبێت ل������ە کەمترین کاتدا
بەبێ هیچ ئاڵۆزیی������ەک بتوانین لەو زانیارییە
تۆمارکراوانەدا وشەیەکی تایبەتی بدۆزینەوە.
ئەوڕۆکە لە زۆر ش������وێندا بنکەدراوە کە جاران
پێی دەوترا بانکی زانیاری، چ سادە و چ ئاڵۆز
ل������ە هەموو بوارەکانی ژیاندا بەدی دەکرێت، بۆ
نموونە:
وش������ەنامەیەکی دیجیتال������ی ک������ە بتوانین لە
ناویدا بەدوای وش������ەدا بگەڕێین. بنکەدراوەی
تۆم������اری ن������اوی دانیش������تووانی واڵتێک یان
ن������اوی فەرمانبەران������ی فەرمانگەی������ەک یان
ن������او و زانیاریی کتێبەکان������ی کتێبخانەیەک
یان کتێبفرۆش������ییەک ی������ان ن������او و زانیاریی
خوێندکارانی زانکۆیەک. هەروەها یووتووب و
گووگڵیش نموونەی تری بنکەدراوەن.
بنک������ەدراوە و بوارەکانی������ان هەت������ا خەی������اڵ بڕ
بکات جۆربەج������ۆرن، بۆ نموون������ە "ئینتەرنێت"
بنکەدراوەیەکی زەبەالحە کە هەموو زانیاری و
وشەیەک لەوێدا تۆمار دەکرێت.
ئەگەر وش������ە تۆمارکراوەکان یەک ڕێنووسیان
نەبێت و بە ی������ەک تەختەکلیلی هاوبەش������ی
ستاندارد نەنووس������رێن دۆزینەوەیان ئەستەم یان
نەلواو دەبێت، ئەمەش دەبێتە هۆی پەککەوتنی
زمانەک������ە و پێش������نەکەوتنی ل������ە بوارەکانی
تری ئایتیدا کە لەس������ەر بنەم������ای بنکەدراوە
چێ ک������راون یان لە داهات������وودا چێ دەکرێن.
زمان ب������ەردەوام لەس������ەر بنەم������ای بنکەدراوە
پەرەدەستێنێت، بۆ نموونە دەقە تۆمارکراوەکان
دەتوانن ببنە بنەمای گۆڕان بۆ شێوەی دەنگ
و تەنانەت بەپێچەوانەشەوە.
ژماره (5) ب هارى 5102
ه
بۆ ئەوەی زمان بتوانێت لە ڕەوتی گەشەسەندنی
دیجیتالیدا پێش بکەوێت پێویستە ڕێنووسەکەشی
لەس������ەر بنەمای س������فر و یەک بگونجێنرێت،
پێویس������تە ئەگەرە جۆربەجۆرەکانی نووس������ینی
تاکەوش������ەیەک واز لێ بهێنرێت و تەنیا یەک
شێوەی نووسینی ڕێنووسی وشە بهێڵرێتەوە.
لە گووگڵدا ٠٠٠٢٩٦ جار وش������ەی ( )rojبە
ئەلفبێی کوردیی ناوەڕاست نووسراوەتەوە، بەاڵم
بەداخ������ەوە تەنیا لەبەر جیاوازی������ی "ڕ" و "ر" لە
سەرەتای وش������ەدا ئەو تۆمارکردنە بووە بە دوو
بەشەوە:
ڕۆژ: ٠٠٠٣٤٣ جار
رۆژ: ٠٠٠٩٤٣ جار
ئەگەر ئەو وش������ەیە بە ڕێنووسی "ڕۆژ" تۆمار
کرابێت و کەس������ێکی ت������ر بێت و بە ش������ێوەی
"رۆژ" بەدوایدا بگەڕێت ب������ۆی نادۆزرێتەوە یان
بەپێچەوانەش������ەوە، ئەمە دەبێتە هۆی کێش������ەی
گەورە لە بنکەدراوەدا. ئەو وشەیە نموونەیەکی
سادەیە کە نووسەری کوردی لە ڕووی ڕێنووسەوە
کردووەتە دوو بەشەوە. هەندێک نموونەی تر لە
کێشەکانی ڕێنووس لێرەدا دەبینن:
1.کێش������ەی نووس������ین و نەنووس������ینی هەمزە:
مااڵوایی (ماڵئاوایی، ماڵ ئاوایی)
2.کێش������ەی (ی، یی): کوردییەکان (کوردی
62
یەکان، کورد یەکان، کوردیەکان)
ی
3.کێش������ەی (ی)ی جێناوی لکاو: پرس������یی
(پرسی، واتە ئەو پرسیی)، پرسییان (پرسیان)
4.کێش������ەی (ڕ) و (ر): ڕاز (راز)، ڕزگار
(رزگار)، ڕۆژهەاڵت (رۆژهەاڵت)
5.کێشەی (و)ی سەربەخۆ: من و تۆ (من