Հայ Զինվոր 19-2017

ÂÆì 19 (1190) 1 7 - 23 Ø²ÚÆêÆ 2017 àâ àø âÆ Øàè²òìàôØ, àâÆÜâ âÆ Øàè²òìàôØ Ð²êØÆÎ äàÔàêÚ²Ü Ý³·ÇïáõÃÛáõÝ: ÐÇÙ³ Ý³ Çñ ÷áñÓÝ áõ ·Çï»- ÉÇùÝ»ñÝ ¿ ÷áË³ÝóáõÙ Ýáñ ë»ñÝ¹ÇÝ: -Þ³ï »Ù áõ½áõÙ« áñ Ñ³Û ëå³Ý ÉÇÝÇ μ³½- Ù³ÏáÕÙ³ÝÇ ½³ñ·³ó³Í, ÇÝùÝ³Ï³ï³ñ»É³- ·áñÍí»Éáõ ¨ Ýáñ Ù³ëÝ³·ÇïáõÃÛáõÝÝ»ñ Ûáõ- ñ³óÝ»Éáõ ÑÝ³ñ³íáñáõÃÛáõÝ áõÝ»Ý³« áñå»ë- ½Ç Í³é³ÛáõÃÛáõÝÝ ³í³ñï»Éáõó Ñ»ïá ¿É Ï³- ñáÕ³Ý³ Ý»ñ¹ñáõÙ áõÝ»Ý³É »ñÏñÇ ½³ñ·³ó- Ù³Ý ·áñÍáõÙ«-³ëáõÙ ¿ Ï³åÇï³ÝÁ: ¼ÇÝíáñ³Ï³Ý Ñ³Ù³½·»ëïÇ å³ïÇíÁ μ³ñÓñ å³ÑáÕ ëå³Ý »ñ»ù ¹áõëïñ áõÝÇª êáë»« ÌáíÇÝ³ñ ¨ Ø³ñÇ³Ù: -ºë Ñ³Ùá½í³Í »Ù« áñ Ñ³Û ÏÇÝÝ ³í»ÉÇ μ³ñ¹ áõ ¹Åí³ñÇÝ ³é³ù»ÉáõÃÛáõÝ ¿ Çñ³Ï³- Ý³óÝáõÙª í³é å³Ñ»Éáí ûç³ËÇ ÍáõËÁ ¨ ë»- ñáõÝ¹ ¹³ëïÇ³ñ³Ï»Éáí: ö³¯éù ²ëïÍáõ« áõ- Ý»Ýù Ññ³ß³ÉÇ ïÕ³Ý»ñ« áñáÝù ÷³ÛÉáõÝ ·Çï»Ý é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍÁ ¨ Çñ»Ýó ¹»ñÝ ³ÝÃ»ñÇ »Ý Ï³ï³ñáõÙ«-ÝßáõÙ ¿ ëå³Ý: àñå»ë Ù»ñ Ýáñ³·áõÛÝ å³ïÙáõÃÛ³Ý Ñ»ñá- ë³Ï³Ý Çñ³¹³ñÓáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÝ³ÏÇó ¨ ³Ï³Ý³ï»ëª ¶¨áñ· ì³ñ¹áõÙÛ³ÝÁ Ó»éÝ³- ÙáõË ¿ »Õ»É Ýáñ ·ñùÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ³ßË³ï³Ýù- Ý»ñÇÝª §Ä³Ûé-³ÙñáóÁ¦ í»ñÝ³·ñáí: -²ñó³ËÛ³Ý å³ï»ñ³½ÙáõÙ Ð³ïáõÏ Ýß³- Ý³ÏáõÃÛ³Ý ëïáñ³μ³Å³ÝáõÙÝ»ñÇ ¹»ñÁ ÉÇ³ñ- Å»ùáñ»Ý ãÇ Éáõë³μ³Ýí»É: ØÇÝã¹»é »ë ÇÝùë »Ù ï»ë»É Ù»ñ ½áñ³Ù³ëÇ ïÕ³Ý»ñÇ ³ñ³Í ·áñ- Í»ñÁ: Üñ³Ýù ³ÛÝåÇëÇ ûå»ñ³óÇ³Ý»ñ »Ý Çñ³Ï³Ý³óñ»É« áñáÝù ¹³ë³·ñù³ÛÇÝ ûñÇ- Ý³ÏÝ»ñ »Ý é³½Ù³Ï³Ý ÏñÃáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ: ºñμ Ù»½ å³ï»ñ³½Ù å³ñï³¹ñí»ó« Ñ³Û ¹Ûáõó³½áõÝÝ»ñÁ »É³Ý Ù³ñïÇª ³å³íÇÝ»Éáí ë»÷³Ï³Ý μ³½ÏÇÝª ÑáõÛëÁ ²ëïÍáõ íñ³ ¹ñ³Í: Üñ³Ýù Ù³ëÝ³Ïó»óÇÝ Ã»Å Ù³ñï»ñÇ, ³½³ï³·ñ»óÇÝ ²ñó³Ë ³ßË³ñÑÁª μ»ñ¹³ù³- Õ³ù ÞáõßÇáí: ²½³ï³·ñí»ó Ý³¨ àëÏ»å³- ñÁª Çñ §ì³ñ¹-»Ï»Õ»óÇáí¦: ºí ÑÇÙ³ Ýñ³ ·Ùμ»ÃÇÝ í»ñ ¿ Ñ³éÝ»É Ð³Û ²é³ù»É³Ï³Ý »Ï»Õ»óáõ Ë³ãÁ: ²Ûë Ñ»ñáë³Ï³Ý ¹ñí³·Á É³í³·áõÛÝë ³ñï³óáÉí»É ¿ Ñ³Ûáó μ³Ý³ÏÇ ëå³« Ñ»ï³ËáõÛ½« áñÝ Çñ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ÙÏñ- ïáõÃÛáõ ÝÝ ²ñó³ËÛ³Ý å³ï»ñ³½ÙáõÙ ¿ ëï³- ó»É, ù³Ý¹³Ï³·áñÍ ¶¨áñ· ì³ñ¹áõÙÛ³ÝÇ §êñμ³í³ÛñÇ ³½³ï³·ñáõÙÁ¦ Ñáõß³å³ïáõ- ÙáõÙ: ®ÐÐ ½ÇÝí³Í áõÅ»ñÇ Ð³ïáõÏ Ýß³Ý³Ïáõ- ÃÛ³Ý ½áñ³Ù³ëÇ ï³ñ³ÍùáõÙ Ï³ ÙÇ Ñáõß³ñ- Ó³Ýª ÝíÇñí³Í ½áñ³Ù³ëÇ ³ÛÝ Ñ»ñáë ïÕ³Ý»- ñÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ« áíù»ñ Çñ»Ýó ÏÛ³ÝùÁ ïí»óÇÝ Ñ³ÝáõÝ Ñ³Ûñ»ÝÇùÇ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñÇ å³ßïå³- ÝáõÃÛ³Ý: Ðáõß³ñÓ³ÝÇ »ï¨Ç Ù³ëáõÙ ÷á- Ø»½ Ýáñ Ñ³ÕÃ³Ý³ÏÝ»ñ »Ý ëå³ëíáõÙ §ºÏ»Õ»óÇÝ ³ é³çÇÝ Ñ ³Û³óùÇó Ñ Ù³Û»ó Ç ÝÓ« á õÕÕ³ÏÇ ó Ýó»ó Ç ñ · »Õ»óÏáõÃÛ³Ùμ: Ü ³ ³ ñï³ùÇÝÇó í³ñ¹ ¿ Ñ Çß»óÝáõÙª ß ÝáñÑÇí í ³ñ¹³·áõÛÝ« Ï ³ñÍñ ù ³ñ³ï»ë³ÏÇ: ² é³çÇÝ Ç ëÏ Ñ ³Û³óùÇó Ç Ù ë ÇñïÁ Ëáóí»ó Ý ñ³ ã ùÝ³Õ« Ñ å³ñï« μ³Ûó í ßï³Ñ³ñ ï »ëùÇó: º ñ»õÇ Ñ »Ýó ³ Û¹ ¿ ñ å ³ï×³éÁ« á ñ Ý ³ Ç ÝÓ Ñ³ñ³½³ï ¹ ³ñÓ³í: ê ñμ³í³ÛñÁ É ÇáíÇÝ Ë áñÑñ¹³ÝßáõÙ ¿ ñ Ç Ù ³ ½·Ç × ³Ï³ï³·ÇñÁ: à ã á ù ã ·Çï»ñ ³Û¹ » Ï»Õ»óáõ å ³ïÙáõÃÛáõÝÝ á õ ³ ÝáõÝÁ: à õëïÇ » ë Ç Ýùë Ç ÝÓ Ñ ³Ù³ñ ÷ ³Õ³ùßáñ»Ý ³ Ýí³Ý»óÇ ì ³ñ¹ »Ï»Õ»óÇ: Ø Ç³ÛÝ Ù »ñ ³ é³çÇÝ Ñ ³Ý¹ÇåáõÙÇó ï ³ëÝáõÃ ï ³ñÇ ³ Ýó« » ñμª á ñå»ë h ³Ûáó μ ³Ý³ÏÇ ë å³, Ñ³ïáõÏ ³é³ç³¹ñ³Ýù Ï ³ï³ñ»Éáõ Ñ ³Ù³ñ Ý áñÇó Ñ ³ÛïÝí»óÇ à ëÏ»å³ñáõÙ« Ï ³ñáÕ³ó³ × ßï»É` »Ï»Õ»óÇÝ Ï ³éáõóí»É ¿ V II ¹ ³ñáõÙ » õ Ï áãíáõÙ ¿ à ëÏ»å³ñÇ ê áõñμ ² ëïí³Í³ÍÇÝ » Ï»Õ»óÇ®¦: ñ³·ñí³Í »Ý Ñ»ï¨Û³É ïáÕ»ñÁ© §ÎéíáÕÇÝ Ñ³ÕÃ»É ãÇ ÉÇÝÇ: ØÇ³ÛÝ ³ÛÝ Å³Ù³Ý³Ï »Ýù å³ñïí»É« »ñμ ¹³¹³ñ»É »Ýù Ïéí»É¦: ºë »ñ- Ï³ñ Ý³ÛáõÙ »Ù ù³ñ»Õ»Ý ³ÕáÃùÇ ÝÙ³ÝíáÕ ³Û¹ Ñáõß³ñÓ³ÝÇÝ ¨ Ùï³μ»ñáõÙ ³Ï³Ý³íáñ »ñ·ÇÍ³μ³Ý« ì³ÝÇ Ñ»ñáë³Ù³ñïÇ Ù³ëÝ³- ÏÇó È»é Î³Ùë³ñÇ Ëáëù»ñÁ© §Úáõñ³ù³Ýã- Ûáõñ Ñ³ÛÇ Ù»ç ã³ñ ´»ÉÇÝ Ñ³ÕÃáÕ Ð³ÛÏ Ü³- Ñ³å»ï ¿ Ýëï³Í¦: ºí ³Û¹ Ñ³ÕÃ³Ï³Ý á·ÇÝ ³ñí»ëï³·»ï ½ÇÝíáñ³Ï³ÝÝ ³ñï³Ñ³Ûï»É ¿ íÇß³åûÓÇÝ Ë»Õ¹áÕ μ³½»Ç Ï»ñå³ñáí: Ðáõß³ñÓ³ÝÁ ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï ëÃ³÷»óÝáÕ Ïáã ¿« áñ Ù»ñ ³½³ï³Ù³ñïÝ ³í³ñïí³Í ã¿: Ð»Ýó ³Û¹ ·Çï³ÏóáõÙáí ¶¨áñ· ì³ñ¹áõÙÛ³- ÝÁ ï³ñÇÝ»ñ ³é³ç »Ï³í Ð³Û³ëï³Ý ¨ Çñ Ù³ëÝ³ÏóáõÃÛáõÝÁ μ»ñ»ó ²ñó³ËÇ å³ßï- å³ÝáõÃÛ³ÝÁ: àñï»Õ ÑÝ³ñ³íáñ ¿ñª Çñ ½ÇÝ³- ÏÇó ÁÝÏ»ñÝ»ñÇ Ñ»ï Ñ³ÕÃ»ó ½»Ýùáí« ÇëÏ áñ- ï»Õ ¹Åí³ñ ¿ñ ûï³ñÇÝ μ³ó³ïñ»É Ù»ñ ó³íÝ áõ å³Ûù³ñÁª Çñ ËáëùÝ ³ë³ó ³ñí»ëïÇ ÙÇçá- óáí: ø³Ý¹³Ï³·áñÍ ¶¨áñ· ì³ñ¹áõÙÛ³ÝÇ ëï»ÕÍ³·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ Ñ³ÛïÝÇ »Ý ³ßË³ñ- ÑÇ ï³ñμ»ñ ³ÝÏÛáõÝÝ»ñáõÙ: §ä³ñïÇ½³ÝÇ Ñáõß³ñÓ³ÝÁ¦ª 3 Ù»ïñ μ³ñÓñáõÃÛ³Ùμ« ï»Õ³¹ñ- í³Í ¿ ´»É³éáõëÇ ¶áÙ»ÉÇ Ù³ñ½áõÙ: ²ñí»ë- ï³·»ï ½ÇÝíáñ³Ï³ÝÇ ·áñÍ»ñÇó »Ý §²ñÃÝ³- óáÕ ²ëïí³ÍáõÑÇÝ¦« §ìÇñ³íáñ í³·ñÁ¦ ¨ ³ÛÉÝ: -ºñμ ëÏëí»ó 1988-Ç ²ñó³ËÛ³Ý ß³ñÅáõÙÁ« ëáíáñáõÙ ¿Ç ØáëÏí³ÛÇ ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ³ñ- í»ëïÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ ù³Ý¹³Ï³·áñÍáõÃÛ³Ý μ³ÅÝáõÙ«-å³ïÙáõÙ ¿ Ï³åÇï³Ý ì³ñ¹áõÙÛ³- ÝÁ: -Ø³ëÝ³íáñ ¹³ë»ñ »Ù ëï³ó»É Ñ³ÛïÝÇ ³ñí»ëï³·»ïÝ»ñÇ Ùáï: àõëáõóÇãë »Õ»É ¿ ³ß- Ë³ñÑ³Ñéã³Ï ù³Ý¹³Ï³·áñÍ ¶³ÉÇÝ³ Ä»- É»½ÝÛ³Ïáí³Ý: Ü³ »Õ»É ¿ Ð³Û³ëï³ÝáõÙ ¨ ³Ýã³÷ ïå³íáñí»É ¿ Ù»ñ »ñÏñÇó© 20 ûñí³ ÁÝÃ³óùáõÙ Ý³ Ñ³ëóñ»É ¿ ßñç»É Ð³Û³ëï³ÝÇ ·ñ»Ã» Ï»ëÁ: Ð»ï³·³ÛáõÙ Çñ ³ñí»ëï³ÝáóÇ å³ï»ñÇÝ ÷³Ïóñ»É ¿ñ Ð³Û³ëï³ÝÇ μÝ³ß- Ë³ñÑÇ å³ïÏ»ñÝ»ñÁ« áñáí ÑÇ³ÝáõÙ ¿ÇÝ Çñ Ùáï »ÏáÕ-·Ý³óáÕ ³ñí»ëï³·»ïÝ»ñÁ: Üñ³ ÑÇßáÕáõÃÛ³Ý Ù»ç í³é ¿ñ ïå³íáñí»É ³ÛÝ å³ÑÁ« »ñμ Çñ»Ý áõÕ»Ïó»óÇÝù ¶»Õ³ñ¹« ÁÝ- Ï»ñÝ»ñÇóë Ù»ÏÁ (¶¨áñ·Û³Ý Ñá·¨áñ ×»Ù³ñ³- ÝÇ ë³Ý) Ë³ã³ÏÝù»ó ¨ ëÏë»ó »ñ·»É ÙÇçÝ³- ¹³ñÛ³Ý Ñ³ÛÏ³Ï³Ý ß³ñ³Ï³Ý: ¶»ñÙ³Ý³óÇ ½μáë³ßñçÇÏÝ»ñ Ñ³í³ùí»óÇÝ Ù»ñ ßáõñçÁ: ²Ûë ï»ë³ñ³ÝÁ ÙÇßï ÑÇßáõÙ ¨ å³ïÙáõÙ ¿ñ Çñ μáÉáñ ÁÝÏ»ñÝ»ñÇÝ© §ºÃ» Ù³ñ¹áõ Ñá·áõÙ ³Û¹- ù³Ý Ù»Í áõÅ Ï³« áõñ»ÙÝ ²ëïÍáõ ½áñáõÃÛáõÝÁ Ï³ Ð³Û³ëï³ÝáõÙ¦: ²ñó³ËÛ³Ý å³ï»- ñ³½ÙÝ ëÏëí»Éáõó Ñ»ïá ³ÛÉ¨ë ãï»ë³ Ýñ³Ý: Î³åÇï³Ý ì³ñ¹áõÙÛ³ÝÝ ³ëáõÙ ¿ª Ù»Ýù Ñ³ÕÃ»óÇÝù« ù³ÝÇ áñ ³ñ¹³ñ ¿ñ Ù»ñ ÏéÇíÁ, ¨ Ï³ÛÇÝ á·»Õ»Ý Ñ½áñ áõÅÇ ï»ñ Ñ³Ûáñ¹ÇÝ»ñ: -úñÇÝ³Ïª ÝÏ³ñÇã ÐáõëÇÏÁ: Ð³·ÇÝ ³Ý- ·³Ù ÏáßÇÏ ãÏ³ñ: ´³Ûó Ý³ Çñ í»ñçÇÝ ·áõÙ³- ñáí ½»Ýù ¿ñ Ñ³ÛÃ³ÛÃáõÙ ¨ áõÕ³ñÏáõÙ ³½³- ï³Ù³ñïÇÏÝ»ñÇÝ: ²ÝÙáé³Ý³ÉÇ ¿ àëÏ»å³ñÇ ³½³ï³·ñáõ- ÙÁ: -è³½Ù³í³ñ³Ï³Ý Ýß³Ý³ÏáõÃÛáõÝ áõÝ»- óáÕ ×³Ý³å³ñÑ ¿ : îÕ³Ý»ñÁ Ù»Í ç³Ýù»ñÇ ·Ýáí Ï³ñáÕ³ó³Ý å³Ñ»É ¹Çñù»ñÁ® àëÏ»- å³ñÝ ³Ûëûñ ¿É ÃßÝ³Ùáõ ³Ù»ÝûñÛ³ ·Ý¹³Ïá- ÍáõÃÛ³Ý ï³Ï ¿« μ³Ûó ¹ñ³ÝÇó ³Ý·³Ù ÷áùñ »ñ»Ë³Ý»ñÇ á·ÇÝ ãÇ ÏáïñíáõÙ: Ø»ñ Ýáñ ë»- ñáõÝ¹Á ã³÷³½³Ýó ù³ç ¿: Üñ³Ýó Ñ»ñáëáõ- ÃÛ³ÝÁ ³Ï³Ý³ï»ë »Õ³ ³åñÇÉÛ³Ý å³ï»- ñ³½ÙáõÙ: ÆÝùë ¿É ã¿Ç å³ïÏ»ñ³óÝáõÙ« Ã» áñ- ù³¯Ý Ù»Í áõÅ Ï³ Ýáñ ë»ñÝ¹Ç Ù»ç: 1980-³Ï³Ý ÃÃ© í»ñç»ñÇÝ ¶¨áñ· ì³ñ- ¹áõÙÛ³ÝÁ ØáëÏí³ÛáõÙ Çñ ÁÝÏ»ñÝ»ñÇ Ñ»ï ëÏ- ë»ó ³ñ¨»ÉÛ³Ý Ù³ñï³ñí»ëï áõë³Ý»É ÙÇ ãÇ- Ý³óÇ í³ñå»ïÇ Ùáï: Ð»ïá ³ñ¹»Ý Ï³Ù³íá- ñ³Ï³Ý çáÏ³ïÇ Ï³½ÙáõÙ é³½Ù³Ï³Ý ·Çï»- ÉÇùÝ»ñ Ó»éù μ»ñ»ó: êåáñïÁ« Ù³ñï³ñí»ëïÁ ¶¨áñ· ì³ñ¹áõÙÛ³ÝÇ Ñ³Ù³ñ ¹³ñÓ³í Ù³ë- ÐÐ ä²Þîä²ÜàôÂÚ²Ü Ü²Ê²ð²ðàôÂÚ²Ü ÐÇß³ï³Ï»Ù ÙÇ ¹ñí³·© Ù»Ýù Ï³ñáÕ³ó»É »Ýù ÙïÝ»É ÃßÝ³Ùáõ ÃÇÏáõÝù ¨ ³½³ï³·ñ»É Ï³ñ¨áñ Ýß³Ý³ÏáõÃÛ³Ý ¹Çñù»ñ: Ø»ñ ³éç¨ ¹ñí³Í ËÝ¹ÇñÁ Ï³ï³ñ»É »Ýù ³é³Ýó ½áÑ»ñÇ ¨ íÇñ³íáñÝ»ñÇ« ÙÇÝã¹»é ÃßÝ³ÙÇÝ μ³½Ù³- ÃÇí ÏáñáõëïÝ»ñ áõÝ»ñ: Ø»Ï ³ÛÉ ûñÇÝ³Ï© Ññ³ß³·áñÍ μÅÇßÏ Î³ñ»Ý ´³ñë»ÕáíÇãÁ Ùá- ÙÇ ÉáõÛëÇ ï³Ï Ï³ï³ñáõÙ ¿ñ μ³ñ¹³·áõÛÝ íÇ- ñ³Ñ³ïáõÃÛáõÝÝ»ñ: ²Û¹å»ë Ý³ Ï³ñáÕ³ó³í Ñ³í³ù»É »Õμáñëª Ññ³½»ÝÇó ÷ßñí³Í ³ñ- ÙáõÝÏÁ® ºí »ë áõ½áõÙ »Ù« áñ ³Ûë å³ïÙáõ- ÃÛáõÝÝ»ñÁ Ý»ñÏ³Û³óí»Ý ³å³·³ ë»ñáõÝ¹- Ý»ñÇÝ«-³ëáõÙ ¿ Ý³: Â»ñÃáõÙ »Ù ¶¨áñ· ì³ñ¹áõÙÛ³ÝÇ §êñ- μ³í³ÛñÇ ³½³ï³·ñáõÙÁ¦ Ñáõß³å³ïáõÙÇ ¿ç»ñÁ: ºí ÝáñÇó ÇÙ Ù»ç ³ñÃÝ³ÝáõÙ ¿ ³ÛÝ ½·³óáõÙÁ« áñ Ù»Ýù å³ñïù áõÝ»Ýù Ù»ñ Ñ»ñáë- Ý»ñÇÝ ï³Éáõ« å³ï³ëË³Ý³ïáõ »Ýù ³°ÛÝ ïÕ³Ý»ñÇ ³é³ç« áíù»ñ ÁÝÏ³Ý ÏéÇíÝ»ñáõÙ ¨ ¹³ñÓ³Ý Ñ³í»ñÅÇ ×³Ù÷áñ¹: ºí 2016-Ç ³åñÇÉÛ³Ý å³ï»ñ³½ÙÇó Ñ»ïá ¶¨áñ· ì³ñ- ¹áõÙÛ³ÝÇª ¹»é¨ë 2010 Ã©-ÇÝ ·ñ³Í ³Ûë ïáÕ»- ñÁ ¹³éÝáõÙ »Ý Ï³ñ¨áñ ËáñÑáõñ¹ Ûáõñ³ù³Ýã- Ûáõñ ½ÇÝíáñÇ áõ ß³ñù³ÛÇÝ ù³Õ³ù³óáõ Ñ³- Ù³ñ© -Ø»ñ ÏéÇíÁ í»ñç³ó³Í ã¿: Ø»½ Ýáñ« Ù»Í Ñ³ÕÃ³Ý³ÏÝ»ñ »Ý ëå³ëíáõÙ: ä²ÞîàÜ²ÂºðÂ 7

Հայ Զինվոր 19-2017 | Page 7