Կենսաթոշակային առցանց տեղեկագիր Pension Newsletter N 5 | Page 5

Կենսաթոշակային սխեմաների տեսակները ¹

Կենսաթոշակային սխեման կամ կենսաթոշակային ծրագիրը ներդրٳմային կամ խնայողական սխեմայի տեսակ է , որի նպատակը կենսաթոշակային տարիքٳմ եկամտի ապահովٳմն է : Կենսաթոշակային սխեմաները ստեղծվٳմ են ( սահմանվٳմ են ) կառավարٳթյան , ընկերٳթյան , արհմիٳթյٳնների կամ այլ կազմակերպٳթյٳնների կողմից : Կենսաթոշակային սխեմաները կարող են առաջարկել հավելյալ կենսաթոշակներ ( նպաստներ ), ինչպես , օրինակ , հաշմանդամٳթյան , հիվանդٳթյան և կերակրողին ٳկորցնել դեպքٳմ վճարվող կենսաթոշակները :
Կենսաթոշակային սխեմային ² մասնակցٳթյٳնը կարող է պարտադրվել օրենքով , ընկերٳթյան կանոնադրٳթյամբ , կամ կարող է ներառված լինել հարկային հարաբերٳթյٳնների մեջ` որպես կենսաթոշակային տարիքٳմ կենսաթոշակ ٳվճարել եկամտի ապահովման աղբյٳր : Կենսաթոշակային սխեմայի տեսակից է կախված ապագա կենսաթոշակի չափը :
Ըստ ֆինանսավորման աղբյٳրների` տարբերٳմ ենք բաշխողական և կٳտակային կենսաթոշակային սխեմաներ
Բաշխողական համակարգը օգտագործٳմ է ներկայիս աշխատողների վճարٳմները ներկայիս կենսաթոշակառٳներին կենսաթոշակ ٳվճարել համար : Կٳտակային համակարգի դեպքٳմ , ընդհակառակը , ներկայիս աշխատողների գٳմարները կٳտակվٳմ են վերջիններիս անհատական կենսաթոշակային հաշիվներٳմ , ներդրվٳմ են , և կենսաթոշակային տարիքٳմ կٳտակված կապիտալից վճարվٳմ են կենսաթոշակներ : Կٳտակային սխեմային բնորոշ է ավելի բարձր եկամտի ապահովٳմը , քիչ խոցելի է ժողովրդագրական ցնցٳմներից` ի տարբերٳթյٳն բաշխողական համակարգի , սակայն ավելի խոցելի է ներդրٳմային ռիսկի նկատմամբ :
Ըստ կենսաթոշակային սխեմաների կառավարման մարմինների` տարբերٳմ ենք պետական և մասնավոր կենսաթոշակային սխեմաներ
Պետական կենսաթոշակային սխեմա . սոցիալական ապահովٳթյան կամ օրենքով սահմանված նմանատիպ այլ ծրագրեր , որոնց կառավարٳմն իրականցվٳմ է պետականորեն ( կառավարٳթյٳն , տեղական ինքնակառավարման մարմին , ինչպես նաև այլ պետական մարմին , օրինակ` սոցիալական ապահովٳթյան ինստիտٳտ ):
Պետական կենսաթոշակային սխեմաները հիմնականٳմ ֆինանսավորվٳմ են սերٳնդների համերաշխٳթյան սկզբٳնքով գործող կենսաթոշակային բաշխողական համակարգից : Կան երկրներ , որոնք այս սխեմաներից պետական կենսաթոշակային պարտավորٳթյٳնների ֆինանսավորٳմ են իրականացնٳմ ամբողջապես կամ մասնակիորեն , կամ արդեն փոխարինել են մասնավոր կենսաթոշակային սխեմաներով :
Մինչ 2014 թվականի հٳնվարի 1-ը ՀՀ-ٳմ գործٳմ էր միայն կենսաթոշակային բաշխողական համակարգը :
Մասնավոր կենսաթոշակային սխեմա . կենսաթոշակային սխեմա , որի կառավարٳմը չի իրականացվٳմ պետٳթյան կողմից : Մասնավոր կենսաթոշակային սխեմաները կարող են կառավարվել կամ անմիջապես գործատٳի կողմից որպես ծրագրի « հովանավոր », կամ մասնավոր կենսաթոշակային ֆոնդերի կառավարիչների , կամ էլ այլ ընկերٳթյٳնների կողմից ( օրինակ` բանկերի ): Մասնավոր կենսաթոշակային սխեմաները կա΄մ լրացնٳմ , կա΄մ փոխարինٳմ են պետական կենսաթոշակներին :
¹ Private Pensions , OECD CLASSIFICATION AND GLOSSARY , 2005 : ² Կենսաթոշակային սխեման իրավաբանորեն կարող է հանդիսանալ աշխատանքային պայմանագրի պարտադիր մաս , որը կարող է սահմանված լինել այդ սխեմայի կանոններով կամ էլ պահանջվել օրենքով :
5