Կենսաթոշակային համակարգեր
Կենսաթոշակային համակարգերի և կենսաթոշակային տարբեր սխեմաների դասակարգٳմ և համակարգٳմ իրականացնելը բավականին բարդ աշխատանք է :
Գծապատկեր մٳ-2 ամփոփ ներկայացված է 2017 թվականի դրٳթյամբ ՏՀԶԿ և այլ զարգացած տնտեսٳթյٳն նեցողٳ երկրներٳմ տարածٳմ գտած կենսաթոշակային համակարգի յٳրաքանչյٳր բաղադրիչի դերն ٳ առարկայական լինելը :
-ٳկենսաթոշակառ ներառٳմ է Առաջին բաղադրիչը ٳապահովել նվազագٳյն կենսամակարդակ ներին սխեմաներ : Երկրորդ բաղադրիչը ներառٳմ է եկամٳտների հետ կապված սխեմաներ ՝ նախատեսված կենսաթոշակային տարիքٳմ որևէ նպատակային կենսամակարդակի հասնելٳն , որը համեմատելի կլինի աշխատանքային տարիների կենսամակարդակի հետ ( օրինակ` աշխատավարձի 40-50 տոկոսի չափով կենսաթոշակի ստացٳմ ): Այս բաղադրիչներٳմ ներառված սխեմաները հետագայٳմ դասակարգվٳմ են ըստ « կառավարման մարմինների » և կենսաթոշակների վճարման ձևերի կամ ղիներիٳ :
Առաջին բաղադրիչٳմ ընդգրկված սխեմաները տրամադրվٳմ են պետական հատվածի կողմից և հիմնականٳմ լինٳմ են երեք տեսակի` հիմնական կենսաթոշակներ , նվազագٳյն կենսաթոշակներ , սոցիալական աջակցٳթյան ծրագրեր :
Որոշ երկրներٳմ քաղաքացիٳթյٳն -նենաٳլ վրա հիմնված նպաստները կարող են փոխհատٳցվել այլ կենսաթոշակային եկամٳտների տեսքով :
Ÿ 2 . Նպաստ . վճարվٳմ է բացառապես վճարٳմներ ٳկատարել տարիների քանակի հիման վրա և կապ չٳնի եկամտի չափի հետ :
ՏՀԶԿ 18 երկրներ նենٳ « հիմնական կենսաթոշակ » սխեմա կամ նմանատիպ մոտեցմամբ այլ սխեմաներ :
ՀՀ-ٳմ նٳյնպես առկա է այս կենսաթոշակը , որը ֆիքսված գٳմար է , կոչվٳմ է հիմնական կենսաթոշակ և վճարվٳմ է բոլոր քաղաքացիներին ՝ անկախ աշխատանքային ստաժի տարիների քանակից , ստացած եկամտի մեծٳթյٳնից կամ կٳտակային բաղադրիչի մասնակից լինելٳց / չլինելٳց : Միակ տարբերակիչ հատկանիշն այն է , որ եթե անձը
, ստաժ նիٳ 10 և ավելի տարիների աշխատանքային ապա այս կենսաթոշակը ստանٳմ է 63 տարեկանٳմ , իսկ եթե աշխատանքային ստաժի տարիները պակաս են 10 տարٳց , ապա ստանٳմ է հիմնական կենսաթոշակի մեծٳթյանը հավասար ծերٳթյան նպաստ 65 տարեկանٳմ :
1 ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿՆԵՐ
2 ՆՎԱԶԱԳؤՅՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿՆԵՐ
Հիմնական կենսաթոշակների ٳերկ տեսակ են առանձնացնٳմ ՝ կենսաթոշակ և նպաստ :
Ÿ
1 .
Կենսաթոշակ . վճարվٳմ է բոլորին` անկախ որևէ սոցիալական կամ այլ վճարներ կատարելٳց , թեև մասնակիցները կարող են հանդիպել քաղաքացիٳթյٳն ٳնենալٳ պահանջին :
Այս կենսաթոշակները հիմնված են կա΄մ որոշակի նվազագٳյն վճարٳմ ٳկատարել պահանջով սխեմայի , կա΄մ բոլոր սխեմաների վրա համընդհանٳր ձևով : Դրանք տարածված են ՏՀԶԿ անդամ 15 պետٳթյٳններٳմ : Այս կենսաթոշակի / նպաստի ¹ ստացման իրավٳնքը կապված է կենսաթոշակային եկամտի չափի կամ այլ գործոնների հետ :
¹ Սխեմայի տեսակից և նշանակման պայմաններից կախված ՝ կիրառվٳմ են տարբեր տերմիններ , օրինակ ՝ սոցիալական կենսաթոշակ , սոցիալական նպաստ , հիմնական կենսաթոշակ , ծերٳթյան նպաստ և այլն : Հնարավոր է նաև նٳյն տեսակի սխեմա կիրառվի տարբեր երկրներٳմ , սակայն մի երկրٳմ սխեմայի շրջանականٳմ վճարվող գٳմարը կոչվի նպաստ , մյٳս երկրٳմ ՝ կենսաթոշակ :
10