ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ - Έρευνα και Εφαρμογές ΤΕΥΧΟΣ 2 | Page 37

Επιστημονικό Περιοδικό «ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ έρευνα & εφαρμογές» Τόμος 1, Τεύχος 1, 2017 ISSN: …..
συντακτικούς κανόνες για το συνδυασμό λέξεων. Όταν αυτό το σύστημα
διεγερθεί, συγκεντρώνει λέξεις και δημιουργεί φράσεις, οι οποίες θα
εκφραστούν με τον προφορικό ή γραπτό λόγο (Damasio & Damasio,
1992).
Μια τρίτη ομάδα νευρωνικών συστημάτων βρίσκεται επίσης στο αριστερό
ημισφαίριο και λειτουργεί ως σύνδεσμος μεταξύ των δύο προηγούμενων
συστημάτων. Μπορεί να παραλάβει μη γλωσσικές έννοιες και να διεγείρει
τη δημιουργία γλωσσικών μορφών ή μπορεί να παραλάβει λέξεις και να
προκαλέσει την ανάδυση των αντίστοιχων εννοιών. Καταστροφές σε αυτό
το σύστημα είναι
δυνατόν να προκαλέσουν διαταραχές στη χρήση
συγκεκριμένων γλωσσικών στοιχείων και συντακτικών κανόνων, καθώς και
στο συνδυασμό τους σε γλωσσικές μονάδες μεγαλύτερης πολυπλοκότητας
(Damasio & Damasio, 1992). Απ’ ότι έχει ήδη αναφερθεί, έχει γίνει φανερή
η σημασία των λειτουργιών του αριστερού εγκεφαλικού ημισφαιρίου για
την αντίληψη και έκφραση της γλώσσας. Στην ομιλία όμως εμπεριέχεται
ρυθμός
και
μελωδία,
χαρακτηριστικά
που
δίνουν
στο
λόγο
τη
συναισθηματική του χροιά και εξαρτώνται από λειτουργίες του δεξιού
ημισφαιρίου. Η κατανόηση και έκφραση της γλώσσας της μουσικής
εξαρτώνται από τη λειτουργία του δεξιού ημισφαιρίου. Αναφερόμενος στη
λειτουργία του δεξιού ημισφαιρίου γράφει ο Γιώργος Χειμώνας (1978): «Το
μη λεκτικό σύστημα συνιστά, αναμφίβολα, ένα άλλο σύστημα σημαντικών
συνόλων όπου ελλείπει ακριβώς εκείνο που στηρίζει το σύστημα της
λεκτικής σημαντικής: λείπει το σύμβολο. Πρόκειται για μια άλλη "γλώσσα",
πιο αρχαία από τη λεκτική, που " μιλά" όχι με σήματα, αλλά με σχέσεις και
ρυθμούς. Σχέσεις και ρυθμοί που απαρτιώνονται μέσα στα ευρύχωρα,
κινητά πλαίσια μιας απερίγραπτης κανονικότητας. Εδώ επάνω, ίσως,
βασίζεται η άρρητη αλλά σε κάτι υποτελής πάντα αυθαιρεσία της
φαντασίας, είναι ο χώρος της δημιουργίας σε αυτό το μη λεκτικό παιχνίδι
βασίζεται ο κατεξοχήν υπερβατικός τρόπος της τέχνης και της φιλοσοφίας.
Η δομή του μη λεκτικού είναι όμοια με τη δομή της μουσικής (Geschwind,
37