Έγκλημα, είναι κάθε άδικη πράξη, προβλεπόμενη και τιμωρούμενη από το νόμο με ποινή. Τα εγκλήματα διακρίνονται σε κακουργήματα, πλημμελήματα και πταίσματα.
Εγκληματίας είναι αυτός που αποδεδειγμένα έχει διαπράξει έγκλημα, τ’ οποίο αποτελεί βαρύ ποινικό αδίκημα. Ο ένοχος ενός εγκλήματος, σύμφωνα με τη θεωρία της εγκληματικότητας, πληροί τρεις προϋποθέσεις: Είχε κίνητρο, είχε τα μέσα, είχε την ευκαιρία. Ο Άγγλος συγγραφέας και κριτικός, John Ruskin, ανέφερε ότι, “η τιμωρία είναι το τελευταίο και το λιγότερο αποτελεσματικό εργαλείο στα χέρια του νομοθέτη για την πρόληψη της εγκληματικότητας”.
Εγκληματολογία, είναι ο κλάδος της Νομικής Επιστήμης που μελετά το έγκλημα και την εγκληματικότητα, τους πρωταγωνιστές του εγκλήματος [δηλαδή, τον εγκληματία και το θύμα], καθώς και τα μέτρα για την καταπολέμησή του.
Η εγκληματικότητα προσδιορίζεται κατά τόπο [περιοχή, χώρα], χρόνο, μέγεθος, δομή [είδος, βαρύτητα] και εξέλιξη [αύξηση, μείωση]. Κύρια στοιχεία που προσδιορίζουν τα παραπάνω είναι συνήθως οι αστυνομικές στατιστικές, καθώς και οι στατιστικές των ποινικών δικαστηρίων ή και άλλων δημόσιων φορέων. Παρά ταύτα, η εγκληματικότητα που προκύπτει από τις παραπάνω στατιστικές αποτελούν τη λεγόμενη “φανερή εγκληματικότητα”, σε αντίθεση με την “αφανή” ή “σκοτεινή εγκληματικότητα”που σαφώς υπάρχει αλλά δεν καταγράφεται για διάφορους λόγους όπως, για παράδειγμα, σε περιπτώσεις που δεν καταγγέλλονται. Η εγκληματολογία χρησιμοποιεί γνώσεις από πολλές επιστήμες όπως την Κοινωνιολογία, την Ψυχολογία, την Ψυχιατρική, τη Νομική και άλλες, ενώ βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την Δικαστική Ψυχολογία καθώς μοιράζονται γνώσεις και μεθόδους λειτουργώντας συμπληρωματικά η μία στην άλλη.