ΤΡΙΩΔΙΟ – ΑΠΟΚΡΙΑ
Ολόκληρη η περίοδος από την είσοδο του
Τριωδίου μέχρι την Καθαρά Δευτέραονομάστηκε Αποκριά επειδή συνηθίζεται να
μην τρώνε κρέας οι Χριστιανοί, δηλαδή «να
απέχουν από το κρέας». Η περίοδος του
Τριωδίου είναι εκκλησιαστική περίοδος δέκα
εβδομάδων, που ξεκινά από την Κυριακή του
Τελώνου και Φαρισαίου και φτάνει μέχρι και το
Μεγάλο Σάββατο. Μέσα στην περίοδο αυτή
περιλαμβάνεται και η Μεγάλη Τεσσαρακοστή
καθώς και η Μεγάλη Εβδομάδα.
Την πρώτη εβδομάδα γίνεται «κατάλυση στα
πάντα», δηλαδή τρώγεται ελεύθερα κάθε
φαγητό ακόμα και την Τετάρτη και Παρασκευή.
Για το λόγο αυτό ονομάζεται «ελεύθερη» ή
«απολυτή».
Την δεύτερη εβδομάδα του Τριωδίου γίνεται
«κατάλυση στα πάντα» όλες τις ημέρες εκτός
της Τετάρτης και Παρασκευής οπότε απέχουμε
ακόμα και από τα λαδερά φαγητά, όπως και τις
ημέρες της Μεγάλης Σαρακοστής. Την Πέμπτη
της δεύτερης εβδομάδας στην Ελλάδα υπάρχει
το έθιμο της Τσικνοπέμπτης, κατά την οποία
καταναλώνονται κρεατικά, δεδομένου ότι μετά
από τρεις ημέρες αρχίζει ουσιαστικά η νηστεία
της Σαρακοστής.
Η τρίτη εβδομάδα του Τριωδίου είναι αυτή της
Τυροφάγου ή Τυρινής, οπότε όλες τις ημέρες
γίνεται κατάλυση σε όλα τα γαλακτοκομικά
προϊόντα, του αυγού, των ψαριών και φυσικά
του ελαιολάδου, απαγορεύεται όμως
η κρεοφαγία.
Την τρίτη Κυριακή της Αποκριάς, πριν
την Καθαρά Δευτέρα, αρχίζει η περίοδος
της Μεγάλης Σαρακοστής, δηλαδή της νηστείας
των σαράντα ημερών που προηγείται του
χριστιανικού Πάσχα.
ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ
Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά
η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη
εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημάνει το
τέλος των Απόκρεω. Η Καθαρά Δευτέρα
ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί
"καθαρίζονταν" πνευματικά και
σωματικά. Είναι μέρα νηστείας αλλά και
μέρα αργίας για τους Χριστιανούς. Η
νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν
και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην
έρημο. Η Καθαρά Δευτέρα εορτάζεται 48
ημέρες πριν την Κυριακή της Ανάστασης
του Χριστού, το χριστιανικό Πάσχα.
Τ' ακούτε τι παράγγειλε η Καθαρή
Δευτέρα;
Πεθαίν΄ ο Κρέος, πέθανε, ψυχομαχάει ο
Τύρος
σηκώνει ο Πράσος την ουρά κι ο
Κρέμμυδος τα γένεια
Μπαλώστε τα σακούλια σας, τροχίστε τα
λεπίδια
και στον τρανό τον πλάτανο, να μάσουμε
στεκούλια.
Ο εορτασμός της Καθαράς Δευτέρας στις
εξοχές λέγεται Κούλουμα. Συνηθίζεται να
τρώγεται λαγάνα (άζυμο ψωμί που
παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη
μέρα), ταραμάς και άλλα νηστίσιμα
φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και
φασολάδα χωρίς λάδι. Επίσης συνηθίζεται
το πέταγμα χαρταετού με τα ποικίλα
χρώματα και σχέδια, από μικρούς και
μεγάλους, πιθανόν για να πετάξουν
μακριά κάθε έγνοια του χειμώνα, μια και
μπαίνει η άνοιξη και όλα, τουλάχιστον
στη φύση, είναι πιο χαρούμενα λόγω της
ανθοφορίας και της βελτίωσης του
καιρού.
13