διαστημα 50 χρόνια εξερευνώντας τον Άρη
διαστημα 50 χρόνια εξερευνώντας τον Άρη
Πρόπλασμα του σοβιετικού Mars 1 , χαρακτηριστικό δείγμα των βολιστήρων της ομώνυμης σειράς .
Η διαστημική εξερεύνηση ήταν πλήρως ενταγμένη στην ψυχροπολεμική αντιπαράθεση και τροφοδοτήθηκε με μεγάλα κονδύλια , τόσο από πλευράς ΗΠΑ όσο και ΕΣΣΔ . Στη φωτογραφία παρουσίαση μοντέλου της σειράς Mariner στον πρόεδρο Κένεντι .
Ο Mariner 4 χάρισε στις ΗΠΑ το πρώτο fly-by στον Άρη και μοναδικές φωτογραφίες του Πλανήτη .
Το αμερικανικό αυτό πρόγραμμα της NASA σε συνεργασία με το JPL ( Jet Propulsion Laboratory ) αφορούσε δέκα συνολικά αποστολές διαπλανητικών βολιστήρων με σκοπό την εξερεύνηση των αποκαλούμενων « εσωτερικών » πλανητών , Ερμή και Αφροδίτης , αλλά και του Άρη . Οι Mariner 1 και Mariner 2 είχαν προορισμό την Αφροδίτη και εκτοξεύθηκαν στις 22 Ιουλίου και 27 Αυγούστου του 1962 αντίστοιχα . Ο πρώτος καταστράφηκε αμέσως μετά την εκτόξευση λόγω αστοχίας του πυραύλου Atlas-Agena , αλλά ο Mariner 2 έγινε το πρώτο ανθρωποποίητο αντικείμενο που πραγματοποίησε κοντινή διέλευση σε άλλον πλανήτη . Οι Mariner 3 και Mariner 4 στόχευαν τον Άρη , αλλά ο πρώτος που εκτοξεύθηκε στις 5 Νοεμβρίου 1964 καταστράφηκε όταν το αεροδυναμικό κάλυμμά του απέτυχε να αποσπαστεί . Ο Mariner 4 που εκτοξεύθηκε στις 28 Νοεμβρίου μας χάρισε τελικά τις πρώτες , αχνές και γεμάτες κόκκο αλλά μοναδικές φωτογραφίες του Άρη . Ο βολιστήρας , οκτάεδρης διατομής με διάμετρο 1,27 μέτρα , ύψος 0,45 μέτρα και βάρος 260 κιλά , χρειάστηκε επτάμισι μήνες για τον προορισμό του και η εγγύτερη προσέγγιση σημειώθηκε ανάμεσα στις 14 και 15 Ιουλίου 1965 στα 9.846 χιλιόμετρα , αποκομίζοντας 21 πλήρη ασπρόμαυρα κάδρα και μία φωτογραφία που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ . Το σύνολο των στοιχείων ( περίπου 634 Kb !), που αποθηκεύτηκαν σε ένα καταγραφικό « μαγνητόφωνο » με μεταλλική ταινία , μεταδόθηκε δύο φορές για να διασφαλιστεί η ακεραιότητά τους . Το σκάφος διατήρησε επαφή έως και τον Οκτώβριο του 1965 αλλά η μεγάλη απόσταση από τη Γη και η αδυναμία σταθεροποίησης της κεραίας επέφερε στη συνέχεια διακοπή στις επικοινωνίες . Ως από θαύμα η επαφή μαζί του αποκαταστάθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 1967 και διήρκεσε έως και τις 21 Δεκεμβρίου , οπότε και διακόπηκε οριστικά , αν και το σκάφος μπήκε τελικά σε ηλιοκεντρική τροχιά . Οι φωτογραφίες που έστειλε στη Γη αποκάλυψαν μεγάλους κρατήρες και άλλες « λεπτομέρειες » της αρειανής επιφάνειας … εξανεμίζοντας και τις όποιες ελπίδες υπήρχαν από κάποιους ότι ο πλανήτης μπορούσε να συντηρήσει ανώτερες μορφές ζωής .
Οι επιτυχίες όμως του προγράμματος συνεχίστηκαν με τη διπλή αποστολή των Mariner 6 και 7 που εκτοξεύθηκαν με επιτυχία στις 24 Φεβρουαρίου και 21 Μαρτίου του 1969 . Το δύο πανομοιότυπα σκάφη ήταν προγραμματισμένα να εκτελέσουν κοντινή διέλευση πάνω από τον ισημερινό και το νότιο ημισφαίριο του Άρη με στόχο να χαρτογραφήσουν τους μεγάλους κρατήρες που είχαν επισημανθεί εκεί . Πρακτικά , οι δύο βολιστήρες εκτελούσαν την ίδια αποστολή προσφέροντας στο JPL τη βεβαιότητα ότι οι αντικειμενικοί σκοποί θα μπορούσαν να επιτευχθούν ακόμη και αν ένα από τα δύο διαστημόπλοια αστοχούσε . Η προβλεπτικότητα παραλίγο να αποδειχθεί χρήσιμη , όταν στη φάση προσέγγισης ο Mariner 7 άρχισε να δυσλειτουργεί , αν και τελικά κατόρθωσε και αυτός να εκτελέσει τα καθήκοντά του . Η εγγύτερη προσέγγιση του Mariner 6 στα 3.431 χιλιόμετρα ( λιγότερη από τη μισή του mariner 4 ) σημειώθηκε στις 31 Ιουλίου 1969 και του Mariner 7 στην ίδια ακριβώς απόσταση σημειώθηκε στις 5 Αυγούστου . Οι δύο βολιστήρες αποκόμισαν 201 φωτογραφίες καλύπτοντας περίπου το 20 % της αρειανής επιφάνειας και αποκαλύπτοντας ότι τα διαβόητα « κανάλια » που είχαν επισημανθεί από επίγεια τηλεσκόπια … δεν υπήρχαν , αλλά αποτελούσαν οφθαλμαπάτη φωτοσκιάσεων . Το 1969 επαναλήφθηκαν οι προσπάθειες του σοβιετικού προγράμματος με την εκτόξευση δύο βολιστήρων , των Mars 2M-521 και -522 . Τα πανομοιότητα σκάφη στόχευαν να φωτογραφήσουν λεπτομερέστερα την επιφάνεια του Άρη με τρεις κάμερες , που μπορούσαν σε συνδυασμό να παράγουν και κινούμενη εικόνα . Επιπλέον , ένα συγκρότημα φασματογράφων στόχευε να ανιχνεύσει νερό στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας . Οι εκτοξεύσεις τους στις 27 Μαρτίου και 4 Απριλίου 1969 με πυραύλους Proton ήταν και οι δυο αποτυχημένες . Η επιτυχία του αμερικανικού προγράμματος Mariner συνεχίστηκε με το δεύτερο δίδυμο των βολιστήρων προς τον Άρη , Mariner 8 και Mariner 9 , που προορίζονταν να χαρτογραφήσουν την επιφάνεια του πλανήτη μπαίνοντας σε τροχιά περί αυτόν . Ο πρώτος εκτοξεύθηκε στις 9 Μαΐου
118 10 / 2015