ΙΣΤΟΡΙΑ Αεροδρόμιο Σέδες
ΙΣΤΟΡΙΑ Αεροδρόμιο Σέδες
Το έτος 1917 οι ανάγκες εκπαίδευσης για τις αεροπορικές δυνάμεις στην Ανατολή πολλαπλασιάστηκαν και η Ελλάδα ( 06 / 1917 ) τάχθηκε επίσημα στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ . Η εκπαίδευση αφορούσε χειριστές , παρατηρητές αλλά και πλείστες επίγειες ειδικότητες ( μηχανικούς , μαραγκούς , χειριστές αντιαεροπορικού πυροβολικού κ . λπ .). ( Αρχείο Π . Παλαβούζη )
δεν είχε ολοκληρωθεί η διαδικασία όπως διαπίστωσα στην τελευταία μου επίσκεψη ( 29 Ιουλίου )...». Το πόσο ακριβείς και οξυδερκείς υπήρξαν οι Βρετανοί στρατιωτικοί στις παρατηρήσεις τους περί ΑΥΣ , αποδεικνύεται από ένα περιστατικό που έλαβε χώρα στο Σέδες μόλις τον επόμενο Ιανουάριο ( 1920 ). Σύμφωνα , λοιπόν , με τον μετέπειτα Αντιπτέραρχο ( Ι ) και Υπουργό Αεροπορίας Πέτρο Οικονομάκο ( σημ . 18 ), τις πρώτες μέρες του Ιανουαρίου 1920 το επίγειο προσωπικό της Γ΄Μοίρας ( πρώην 534 Γαλλο-Ελληνικής ) μετέβη στο αεροδρόμιο Γκάζιεμιρ ( Gaziemir ), 20 χιλιόμετρα ΝΑ της Σμύρνης όπου και προετοίμασε τις απαραίτητες εγκαταστάσεις για ανάληψη επιχειρήσεων από τα αεροσκάφη της Μοίρας τα οποία , ευρισκόμενα στο Σέδες , ετοιμάζονταν για το ταξίδι στη Μικρά Ασία . « Δυστυχώς τα πέντε αεροπλάνα της BR 14 , των οποίων η αναχώρησις εξηρτάτο από την εγκατάστασιν του επιγείου προσωπικού εις το Καζαμίρ , ευρισκόμενα πλήρως ανακαινισμένα και με καινουργείς κινητήρας εις εν των εκστρατευτικών υποστέγων του Όρχου Αεροπορίας εις Σέδες , υπέστησαν ζημίας απαιτούσας μακροχρόνιον επισκευήν . Ο τριήμερος ΒΔ σφοδρότατος τοπικός άνεμος , ο γνωστός εις την περιοχήν με την ονομασίαν Βαρδάρης , επέφερε τεραστίας σχετικώς καταστροφάς εις πέντε τοιαύτα υπόστεγα του Όρχου εγκατεστημένα εις Σέδες , εκ των οποίων την μεγαλυτέραν καταστροφήν υπέστη το υπόστεγον , εις το οποίον ευρίσκοντο τα αεροπλάνα της Γ΄Μοίρας Αεροπλάνων ...». Και αλλού σημειώνει : « Τα ανωτέρω αεροπλάνα ( Br 14 ) και μέχρι της αποστολής των εις Μ . Ασίαν υφίσταντο πολλάς ζημίας εκ των μη ομαλών και συχνά υφισταμένων σοβαράς ανωμαλίας εκ των βροχών αεροδρομίων , εκ της ατελούς εκπαιδεύσεως των νέων οδηγών και εκ του ισχυροτάτου βαρδάρη ο οποίος κατ ’ έτος επροκάλει μεγάλας καταστροφάς εις υπόστεγα εκστρατείας και αεροπλάνα ». Καταλύτης για την ανάπτυξη της Αεροπορικής Βάσεως Σέδες ( ΑΒΣ ) αλλά και την ευημερία της Αεροπορίας ( πολιτικής και πολεμικής ) υπήρξε η σύσταση Υπουργείου Αεροπορίας με τον Ν . 4451 / 23-12-1929 με πρώτο υπουργό τον ίδιο τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο και υφυπουργό τον Αλέξανδρο Ζάννα . Τότε ήταν που το Σέδες απόκτησε « μόνιμες » εγκαταστάσεις . Εγκαταστάσεις που μεταξύ άλλων έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη των δικτύων της πολιτικής αεροπορίας ( Ελληνικής και ξένης ) κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου και χρησιμοποιήθηκαν από τις Μοίρες Διώξεως της ΠΑ μας που προάσπισαν τη συμπρωτεύουσα κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο . Γεννημένο στη δίνη του « Μεγάλου Πολέμου », το Σέδες δίκαια θεωρείται μια από τις ιστορικότερες και σημαντικότερες βάσεις της ΠΑ μας ... π & δ
Ευχαριστίες
Θερμές ευχαριστίες στους φίλους Γεώργιο Βλάχο και Σγο Δημήτριο Βογιατζή για τη συνεχή στήριξη στην προετοιμασία αυτού του άρθρου . Επίσης , στην αγαπητή φίλη και συνάδελφο , καθηγήτρια Γαλλικής Φιλολογίας , Άννα-Μαρία Τσακμάκη για την εθελοντική , αφιλοκερδή και επίπονη εργασία της μετάφρασης πρωτότυπων γαλλικών κειμένων - κάποιων από αυτά ιδιοχείρων . The author would also like to thank Boris Ciglic , David Mechin and Albin Denis for sharing important information and rare images of the French , Serbian and Hellenic air operations at Sedes , Salonika and the Macedonian front in general .
Σημειώσεις 1 . Η πρώτη απόβαση αγγλο-γαλλικών δυνάμεων στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιήθηκε στις 05 / 10 / 1915 . Προσοχή ! Όλες οι ημερομηνίες στο παρόν άρθρο ακολουθούν το ( σημερινό ) Γρηγοριανό ημερολόγιο το οποίο είχε υιοθετηθεί πλήρως από τις Ευρωπαϊκές χώρες πριν τον Α΄ΠΠ · οι ημερομηνίες αναφοράς στα επίσημα Βρετανικά , Γαλλικά και Γερμανικά αρχεία είναι του Γρηγοριανού ημερολογίου . Αντίθετα , στην ελληνική βιβλιογραφία και στα επίσημα αρχεία τού κράτους οι ημερομηνίες ( ως επί το πλείστον ) αναγράφονται με βάση το Ιουλιανό ( παλαιό ) ημερολόγιο και υστερούν κατά 13 μέρες . 2 . Τις Κεντρικές Αυτοκρατορίες αποτελούσαν η Γερμανία και η Αυστρο-Ουγγαρία , ενώ ο αντίπαλος συνασπισμός - γνωστός ως Entente Cordiale ( συνασπισμός της Εγκάρδιας Συνεννοήσεως ) ή απλά Αντάντ στα ελληνικά , απαρτιζόταν από τη Μ . Βρετανία , τη Γαλλία και την τσαρική Ρωσία .
3 . Αναφέρεται στα αεροσκάφη Sopwith SOP . 1A2 ( έκδοση αναγνώρισης του Βρετανικού Sopwith 9400 - γνωστού και ως Sopwith 1 1 / 2 Strutter ) τα οποία υπηρέτησαν σε μεγάλους αριθμούς με τις Γαλλικές αεροπορικές δυνάμεις . Ωστόσο , η εκτίμηση ότι τέτοια αεροσκάφη « δεν υπήρχαν στην Ανατολή » είναι εσφαλμένη . 4 . Πρόκειται για αναγνωριστικά αεροσκάφη τού τύπου Dorand AR . 1 . 5 . Οι επιστολές του Γάλλου αεροπόρου προς τους οικείους του δημοσιεύτηκαν σε διαδοχικά τεύχη τής ηλεκτρονικής έκδοσης Le Coq Pelaud με θέμα τον Α΄ΠΠ . Αποτελούν σημαντικά ντοκουμέντα για τον ερευνητή τής αεροπορικής ιστορίας , καθώς περιγράφουν λεπτομερώς τις συνθήκες εκπαίδευσης , διαβίωσης και επιχειρήσεων στο μέτωπο της Μακεδονίας την τελευταία χρονιά του πολέμου ( 1918 ). 6 . Λεπτομερείς περιγραφές τής δραστηριότητας στο Μεγάλο Πάρκο Αεροπορίας μπορεί να βρει κάποιος στο επίσημο ημερολόγιο της Μονάδας Journal des Marches et Operations ( JMO ) du Parc d ’ Aviation - Armee d ’ Orient . 7 . Στον χώρο που σήμερα βρίσκονται τα ΙΚΕΑ , Mediterranean Kosmos και άλλες επιχειρήσεις . 8 . Πληροφορίες για τη δράση των Γαλλικών Μοιρών στο μέτωπο της Μακεδονίας κατά τον Α΄ΠΠ μπορεί ο ενδιαφερόμενος να αντλήσει από τον δικτυακό τόπο τού Γάλλου ερευνητή Albin Denis ( http :// albindenis . free . fr /). 9 . Βλ . και http :// www . lithoksou . net / t / geografia-tis-istorias / xoria-tis-makedonias . 10 . Βλ . και http :// www . haf . gr / el / structure / units / day / units / sedes . asp . 11 . ( F ) FA : ( Feld ) Flieger Abteilung , αεροπορικό τμήμα . 12 . Hudova ή Hudovo ( Ούντοβο στην ελληνική βιβλιογραφία ): περιοχή 30 περίπου χλμ . Βόρεια από τα ελληνοσκοπιανά σύνορα .
114 03 / 2015