Αεροσκάφος MF . 11 υπερίπταται του κόλπου της Θεσσαλονίκης ( 1916 ). Ο τύπος εξόπλισε πολλές Γαλλικές Μοίρες παρατήρησης και ελαφρού βομβαρδισμού και χρησιμοποιήθηκε εξαρχής ως εκπαιδευτικό στη Σχολή Εκπαίδευσης του Σέδες . Τα αεροσκάφη που προορίζονταν για τη Σχολή μετατρέπονταν σε
« διπλού χειρισμού » στο Μεγάλο Πάρκο . Όλα σχεδόν τα MF . 11 που υπηρέτησαν στο μέτωπο της Μακεδονίας ήταν της έκδοσης MF . 11bis εφοδιασμένα με κινητήρες Renault απόδοσης 110 έως 130 hp . ( Αρχείο D . Mechin ) αξιωματικοί . Σύμφωνα με την κρατούσα αντίληψη της εποχής , ο χειριστής απλά εκτελούσε εντολές « μεταφοράς » του παρατηρητή στο υποδεικνυόμενο σημείο , είτε για αναγνώριση – φωτοαναγνώριση είτε για διεύθυνση βολών πυροβολικού . Φυσικά υπήρχαν περιπτώσεις εκπαίδευσης αξιωματικών στον διπλό ρόλο του χειριστή – παρατηρητή , όταν οι συνθήκες εκπαίδευσης ( διαθεσιμότητα αεροσκαφών , επάρκεια εκπαιδευτών κ . λπ .) το επέτρεπαν . Αλλά οι συνθήκες στο Σέδες δεν ήταν ποτέ ιδανικές . Οι απαιτήσεις εκπαίδευσης Γάλλων , Σέρβων , Ελλήνων πολλές και τα αεροσκάφη - κατά πάγια τακτική και με ελάχιστες εξαιρέσεις- λίγα και ταλαιπωρημένα . Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αποστολή στις 25 / 06 / 1918 ( μια εβδομάδα μετά την άφιξη του Ραϊμόν Πιναΐ στη Θεσσαλονίκη ) είκοσι Caudron G . III χωρίς κινητήρες από τα γαλλικά αποθέματα , προκειμένου να ενταχθούν στο δυναμικό του Κέντρου Εκπαίδευσης στο Σέδες . Η προσθήκη κινητήρων θα πραγματοποιούνταν στο Μεγάλο Πάρκο κάνοντας χρήση αποθεμάτων , που φυσικά ποτέ δεν εντάχθηκαν όλα σε υπηρεσία . Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την πορεία και τις δυσκολίες εκπαίδευσης αντλεί κάποιος από τις επιστολές του Ραϊμόν Πιναΐ στην οικογένειά του : « Τρίτη , 2 Ιουλίου 1918 . Δεν έχω πετάξει ακόμη παρά ένα τέταρτο της ώρας . Είναι αλήθεια πως τώρα η τελειοποίησή μου θα προχωρήσει λίγο πιο γρήγορα ... Κάθε μέρα σχεδόν , πιλότοι
προερχόμενοι από τις Μοίρες τους περνούν από το Σέδες φέρνοντας κάποιο αεροσκάφος . Βιάζονται ωστόσο να επιστρέψουν στο μέτωπο . Το είδος του πολέμου εδώ δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτά που συμβαίνουν στη Γαλλία και την Ιταλία . Επιπλέον , στο μέτωπο το κλίμα είναι κατά πολύ λιγότερο νοσηρό και η ζέστη πολύ λιγότερο δυνατή . Στην περιοχή όμως όπου βρίσκομαι υπάρχουν έλη με κουνούπια και έντομα όλων των ειδών . Υπάρχουν εκτάσεις πολλών χιλιομέτρων με στάσιμο νερό και το βράδυ , κατά τη δύση του ηλίου , σχηματίζονται σύννεφα από κουνούπια πάνω από το βρώμικο νερό ... Πέμπτη , 4 Ιουλίου 1918 . Πέταξα για λίγο σήμερα το πρωί και είμαι πολύ ικανοποιημένος από το καινούριο αεροσκάφος το οποίο είναι εφοδιασμένο με έναν καλό κινητήρα Renault των 200 hp ...». Ακολουθούν τρεις εβδομάδες με ελάχιστες πτήσεις ναυτιλίας και επίτευξης συγκεκριμένων υψών , μπόλικα ρεπό , μικρά ταξίδια και χαλάρωση στην πόλη της Θεσσαλονίκης , δύο με τρεις επισκέψεις στα γειτονικά θειούχα ιαματικά λουτρά ( εξού και Θέρμη ) αλλά και « ψάρεμα » βατραχιών στα έλη της περιοχής . Έπειτα ... « Τετάρτη , 24 Ιουλίου 1918 . Η εκπαίδευσή μου έχει τώρα τελειώσει , αφού δεν έχω παρά να κάνω ένα μικρό ύψος αύριο . Θα περιμένω 2 με 3 μέρες κι έπειτα θα παραλάβω το φύλλο πορείας για τη Μοίρα στην οποία θα ανήκω » ( σημ . 14 ). Το πρόγραμμα εκπαίδευσης των Ελλήνων αεροπόρων ήταν πιο απαιτητικό από αυτό του Πιναΐ , καθώς αυτός είχε ήδη λάβει τη βασική εκπαίδευση στα κέντρα Chartres και Avord . Για τις πρώτες πτήσεις που αφορούσαν σε « κύκλο αεροδρομίου » ( tour de piste ) και « τήρηση ευθείας » ( ligne droite ) χρησιμοποιούνταν τα διπλού χειρισμού Farman F . 40 και Caudron G . III . «... Πετούσαν γύρω στις 5-8 ώρες και 15-20 γύρους του αεροδρομίου », αναφέρει ο Ηλίας Καρταλαμάκης . Ακολουθούσαν ασκήσεις απογείωσης - προσγείωσης ( decollage - atterissage ) αρχικά με εκπαιδευτή και έπειτα solo . Σ ’ αυτό το στάδιο εκπαίδευσης εμπλέκονταν σταδιακά τα αεροσκάφη Dorand AR . 1 , τα οποία από το φθινόπωρο του 1917 ( μέτωπο Μακεδονίας ) είχαν αρχίσει να αντικαθιστούν τα F . 40 / 60 στους βασικούς ρόλους της αναγνώρισης και της διεύθυνσης πυρών πυροβολικού . Τα πρώτα αεροσκάφη του τύπου έφεραν κινητήρα Renault 8Gd των 160 hp ( AR . 1 A2 160 ), ενώ σταδιακά παραλαμβάνονταν εκδόσεις με ίδιο κινητήρα βαθμονομημένο για 190 και 200 hp . « Η βασική εκπαίδευση γινόταν χωρίς ενδοσυνεννόηση , αλλά με πρωτόγονα μέσα συνεννόησης στον αέρα , φωνές , χτυπήματα με σανίδα και τραβήγματα ». Για τους επιτυχόντες τής βασικής εκπαίδευσης ακολουθούσε το στάδιο της εφαρμογής που περιλάμβανε ασκήσεις ναυτιλίας και βολές με πραγματικά πυρά κατά ανεμουρίου αλλά και στόχων στο έδαφος . Προκειμένου να ασκηθούν στη ναυτιλία οι εκπαιδευόμενοι , έπρεπε να εκτελέσουν τουλάχιστον μία μεγάλη ( για την εποχή ) πτήση αεροναυτιλίας με ενδιάμεσες « στάσεις » στα αεροδρόμια του Λέμπετ ( Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης ), της Γοργόπης ( Ν . Κιλκίς ) ή / και της Σκύδρας ( τότε Βέρτεκοπ στον
03 / 2015 109