διατηρηθούν οι ισορροπίες προς τις Κεντρικές Αυτοκρατορίες , οδηγεί σε παράλογες και ταπεινωτικές πράξεις παραχώρησης εδαφών με αποκορύφωμα την παράδοση της Ανατολικής Μακεδονίας και του 4 ου Σώματος Στρατού σε γερμανικές και βουλγαρικές δυνάμεις τον Σεπτέμβριο του 1916 ! Οι πολιτικές διεργασίες της εποχής χρήζουν πολύ προσεκτικής ανάγνωσης γι ’ αυτόν που ενδιαφέρεται να αποκαλύψει το πλούσιο παρασκήνιο της ασκούμενης πολιτικής ισχυρών συνασπισμών έναντι αδύναμων κρατικών οντοτήτων . Την ίδια στιγμή η μελέτη των στρατιωτικών επιχειρήσεων στο τυπικά ουδέτερο ελληνικό έδαφος αποδεικνύει τη διαχρονικότητα των επιλογών σε τακτικό και στρατηγικό επίπεδο προς στήριξη των πολιτικών επιλογών . Πόσο μάλλον όταν οι επιχειρήσεις αυτές ενέπλεξαν σε σημαντικό βαθμό και ποικίλους ρόλους το καινοφανές όπλο της αεροπορίας . Δυστυχώς , η επίσημα καταγεγραμμένη αεροπορική ιστορία της χώρας φαίνεται να αγνοεί τις λεπτομέρειες της πολύ πλούσιας αεροπορικής δραστηριότητας ( ξένης και ελληνικής ) πάνω από τις θάλασσες και τις στεριές της πατρίδας μας κατά τη διάρκεια του « Μεγάλου Πολέμου ». Στην καλύτερη περίπτωση είναι αποσπασματική , ενώ περιέχει πολλά λάθη και ανακρίβειες που συνεχώς αναπαράγονται ...
21 Ιουνίου 1918
«... Άφησα σήμερα το πρωί το Μεγάλο Πάρκο το οποίο δεν είναι παρά μία φάμπρικα κι ένας τόπος από τον οποίο περνάνε όλοι οι πιλότοι . Το κέντρο εκπαίδευσης όπου τώρα βρίσκομαι , αποτελείται από μερικά υπόστεγα για τα αεροσκάφη που δεν είναι καθόλου πολλά σε αριθμό και από σκηνές για το προσωπικό που χωράνε έξι ή επτά άτομα . Είναι από διπλό πανί για να μας προστατεύουν από τη ζέστη , τον αέρα και τη βροχή . Έχουμε καλά κρεβάτια , πτυσσόμενα . Δεν ήμουν ποτέ τόσο καλά βολεμένος από τότε που κατατάχτηκα . Όσο για την τροφή , αυτή είναι άφθονη και πολύ καλή . Οι πιλότοι , οι πολυβολητές και οι παρατηρητές αποτελούν μία ομάδα σίτισηςείμαστε όλοι καμιά πενηνταριά . Οι μηχανικοί , οι μαραγκοί κ . λπ . αποτελούν μία άλλη ομάδα . Αντί , ωστόσο , οι προμήθειες να δίνονται από το κράτος , πληρωνόμαστε τα χρήματα που θα εισέπραττε ο Λόχος για να μας ταΐσει-μαζί με το πριμ του καταυλισμού το ποσό ανέρχεται σε 0,75 με 1 φράνκο την ημέρα , γεγονός που μας επιτρέπει να τρώμε πολύ καλά δεδομένης και της
πολύ καλής συγκρότησης της ομάδας μας . Ένας αξιωματικός είναι επιφορτισμένος να προμηθεύεται καθημερινά τα απαραίτητα από τη στρατιωτική επιμελητεία . Έχουμε , λοιπόν , κατά μέσο όρο δύο πιάτα με λαχανικά , ένα πιάτο με κρέας , μία σούπα , επιδόρπιο και καφέ . Έχω εκπλαγεί με την όρεξή μου - πράγματι δεν έχω φάει ποτέ τόσο πολύ από τότε που ξεκίνησα για την Ανατολή . Εύχομαι να συνεχιστεί αυτό , γιατί φαίνεται πως είναι ο καλύτερος τρόπος για να μην αρρωσταίνει κάποιος . Όσον αφορά τη δουλειά , ούτε αυτή είναι πάρα πολύ κοπιαστική . Δεν υπάρχει στην Ανατολή Sopwith ( σημ . 3 ), το αεροσκάφος με το οποίο πετούσα στη Γαλλία . Με τοποθέτησαν σε αεροσκάφος AR ( σημ . 4 ) το οποίο είναι το ίδιο καλό , ίσως και καλύτερο - αυτό ήταν που υπερείχε στο Avord . Με κινητήρα Renault των 200 HP δεν πιάνει παρά τα 120 με 150 χιλιόμετρα την ώρα κάτι όμως που είναι αρκετά ικανοποιητικό για εδώ . Βρίσκομαι εδώ για να εκπαιδευτώ πριν φύγω για τη Μοίρα όπου η ζωή εκεί είναι ακόμη πιο ευχάριστη . Σχετικά με το πρόγραμμα ... το εγερτήριο είναι στις τρεις και μισή το πρωί . Στις τέσσερις το πρωί ξεκινούν οι πτήσεις μια που αυτή είναι η πιο κατάλληλη στιγμή . Έπειτα , μόλις φθάνει επτά η ώρα , επιστρέφουμε στις σκηνές μας , πλενόμαστε και περιμένουμε τη σούπα που σερβίρεται στις δέκα . Μετά , καθώς είναι αδύνατο να ξεμυτίσουμε έξω , παίρνουμε έναν μεσημεριανό υπνάκο κάτω από την κουνουπιέρα μέχρι τις έξι και μισή το απόγευμα . Γενικά κοιμόμαστε όλο αυτό το διάστημα , αφού κάνει υπερβολική ζέστη για να τολμήσει κάποιος έστω και να κινηθεί . Στις επτά το απόγευμα πετάμε και πάλι μέχρι τις οχτώ που σερβίρεται η σούπα - έπειτα η ημέρα τελειώνει ... Για μισή ώρα πριν τη νύχτα , αφιερώνονται μερικά λεπτά στη μελέτη του πολυβόλου . Οι πτήσεις διαρκούν μισή ώρα το πολύ αφού τα αεροπλάνα είναι λίγα . Αν , όπως συμβαίνει συχνά , ένα από αυτά σπάσει , πρέπει να περιμένουμε πολύ καιρό μέχρι να παραλάβουμε κάποιο άλλο ... Όπως βλέπετε , σα δουλειά δεν είναι κοπιαστική . Είναι αλήθεια βέβαια , πως η υψηλή θερμοκρασία είναι αυτή που μας επιβάλλει να ακολουθούμε αυτό το πρόγραμμα . Κάθε μέρα κάνει πολύ ζέστη-αυτή είναι
Μεγάλο Πάρκο Αεροπορίας . ( Αρχείο Π . Παλαβούζη )
μια από τις περισσότερο εκτεθειμένες περιοχές της Ελλάδας στον ήλιο , μια μεγάλη πεδιάδα χωρίς ένα δέντρο . Σήμερα έχουμε λίγο περισσότερο αέρα διότι φυσάει ένας τρομερός βορειοδυτικός άνεμος που όμως είναι ζεστός και δεν εμποδίζει τον ιδρώτα . Φαίνεται πως ο άνεμος αυτός είναι αρκετά συχνός και διαρκεί δύο με τρεις ημέρες , ακολουθείται από μια δυνατή βροχή για τρία τέταρτα της ώρας κι έπειτα βγαίνει και πάλι ο ήλιος ...». Με αυτόν τον γλαφυρό τρόπο ενημερώνει ο Ραϊμόν Πιναΐ ( Raymond Pinay , σημ . 5 ) τους αγαπημένους συγγενείς του στη Γαλλία για τις συνθήκες διαβίωσης και την πρόοδο της εκπαίδευσής του στο Κέντρο Εκπαίδευσης Σέδες ( Centre d ’ Entrainement du Sedes ή C . E . S .) ανατολικά της Θεσσαλονίκης .
03 / 2015 101