ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ
General Electric J79
Engine), γνωστό ανεπίσημα ως… «Very Sexy», το
οποίο οδήγησε τον Μάρτιο του 1952 στα πρώτα σχέδια
του ονομαζόμενου πλέον προγράμματος X-24A. Τον
Οκτώβριο του ίδιου έτους ο La Pierre, επικεφαλής του
τμήματος αεροπορικών στροβιλοκινητήρων, έδωσε
την τελική έγκριση για την περαιτέρω ανάπτυξη του
κινητήρα με το σύστημα μεταβλητών πτερυγίων. Τον
επόμενο μόλις μήνα η USAF αποδέχθηκε το πρόγραμμα
X-24A ως J79 απορρίπτοντας τον αντίπαλο, ομόσταυλο
J73, που είχε αναπτυχθεί ως εξέλιξη του J47. Στη
συνέχεια, η επικράτηση του J79 ήταν ολοκληρωτική
και είναι χαρακτηριστικό ότι η παραγωγή του J73
περιορίστηκε στους 870 κινητήρες, για να προωθηθεί
το F-86H, ενώ ο J79 άγγιξε τον αριθμό των 17.000
κομματιών!
Ο πρώτος συμπιεστής ήταν έτοιμος για δοκιμές τον
Αύγουστο του 1953 και τα αποτελέσματα ήταν τόσο
πέραν των προσδοκιών, που οι δοκιμαστές μηχανικοί
νόμισαν στην αρχή πως τα όργανα μετρήσεων είχαν
σφάλματα αποκλίσεων. Φυσικά η πραγματικότητα ήταν
πως οι μηχανικοί της GE είχαν κάνει το θαύμα τους,
καθώς τα όργανα έδειχναν την πραγματική εικόνα! Η
πρώτη εκκίνηση που έδωσε ζωή στο πλήρες πρωτότυπο
με την ονομασία GOL-1590 πραγματοποιήθηκε στις
05:00 της 16ης Δεκεμβρίου 1953. Παρά την ατυχία
της αστοχίας κάποιων συνδέσμων συγκράτησης του
κινητήρα στην κλίνη δοκιμών που οδήγησε σε σοβαρές
ζημιές, το επισκευασμένο μοντέλο επαναλειτούργησε
στις 15 Ιανουαρίου 1954 και απέδωσε άριστα. Οι
σχεδιαστές προέβλεπαν απόδοση 13.200 λιβρών
ώσης με μετάκαυση, με ίδιο βάρος στις 2.935 λίβρες,
δίνοντας έναν λόγο ώσης/βάρους 4,5! Η πρώτη
δοκιμή του πρωτοτύπου XJ79-GE-1 στις εγκαταστάσεις
της εταιρείας στο Lockland πραγματοποιήθηκε στις
8 Ιουνίου 1954 και ακολούθησαν οι δοκιμές των
μοντέλων προ-παραγωγής YJ79. Η τεράστια επιτυχία
του κινητήρα αποτυπώνεται στα 46 παγκόσμια ρεκόρ
και στις περισσότερες από 35 εκατομμύρια ώρες
λειτουργίας μέχρι σήμερα που είναι τοποθετημένος σε
μερικά από τα πιο θρυλικά αεροσκάφη της αεροπορικής
ιστορίας όπως τα F-104 Starfighter, F-4 Phantom II
και IAI Kfir, αλλά και στις λιγότερο προβεβλημένες
εφαρμογές του, στα B-58 Hustler και A-5 Vigilante.
Εργασίες συγκόλλησης
στο τμήμα συγκράτησης
φλόγας (flame
holder) της
μετάκαυσης.
Οπτική επιθεώρηση του συμπιεστή. Τα δύο άνω τμήματα του περιβλήματός του (compressor
front & rear casing) έχουν αφαιρεθεί για την πρόσβαση στο περιστρεφόμενο τμήμα του συμπιεστή. Επίσης έχει αφαιρεθεί όλο το τμήμα της μετάκαυσης αφήνοντας εμφανή την πρώτη βαθμίδα στάτορα του στροβίλου και το εσωτερικό του.
Περιγραφή και λειτουργία του J79
Ο J79 είναι ένας αξονικός κινητήρας turbojet μονού
άξονα με 17βάθμιο συμπιεστή, θάλαμο καύσης 10
τμημάτων μικτού τύπου (can-annular) και 3βάθμιο
στρόβιλο. Ο συνολικός λόγος συμπίεσης είναι 12,7:1. Ο
κινητήρας αποτελείται στα βασικά του τμήματα (βλέπε
σχετικό σχήμα) από: το εμπρός πλαίσιο του συμπιεστή
(compressor front frame), τον συμπιεστή (compressor), το πίσω πλαίσιο συμπιεστή (compressor rear
34
07/2015
Οπτική επιθεώρηση των οδηγών πτερυγίων εισαγωγής (IGV). Ο συγκεκριμένος κινητήρας
έχει περάσει τις εργασίες μετά την παρουσίαση compressor stall λόγω βλάβης στο συγκρότημα ελέγχου καυσίμου (main fuel control) και αισθητήρα θερμοκρασίας εισόδου συμπιεστή
(CIT sensor -compressor inlet temperature), με αποτέλεσμα τ α μεταβλητά πτερύγια IGV να
μην μπορούν να τεθούν στη μέγιστη γωνία προσβολής, για να εξασφαλίζουν τη σωστή ροή αέρα στον συμπιεστή.