Ραμίζ Αλία , πρόεδρος της Αλαβανίας ως το 1992
Υπογραμμίζει πως είναι ιστορικό γεγονός , ότι υπήρχαν Τσάμηδες στην Ελλάδα και στη διάρκεια του πολέμου και ότι ο στρατηγός Ζέρβας έδιωξε τριάντα χιλιάδες από τα εδάφη τους και τους ανάγκασε να καταφύγουν στην Αλβανία , αφήνοντας πίσω τους τις περιουσίες τους . Και προσθέτει πως η Αλβανία δεν διεκδικεί αποζημιώσεις , αλλά ζητά μόνο να μπορούν οι Τσάμηδες να επιστρέψουν στα κτήματά τους και τις περιουσίες που εγκατέλειψαν στην Ελλάδα . Την επομένη , ο εκπρόσωπος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών δηλώνει πως η ανακίνηση « ανυπάρκτων θεμάτων » τραυματίζει καίρια τις σχέσεις των δύο χωρών και καλεί την αλβανική ηγεσία να φερθεί με περίσκεψη .
Ο Μπερίσα θέτει ανοιχτά θέμα Τσάμηδων
Νικητής στις αλβανικές εκλογές της 21ης Μαρτίου 1992 αναδεικνύεται το Δημοκρατικό Κόμμα του Σάλι Μπερίσα . Την επομένη των εκλογών ο Μπερίσα θέτει ανοιχτά θέμα Τσάμηδων . Σε συνέντευξή του δηλώνει : « Οι θέσεις μας είναι καθαρές (…) Οι Τσάμηδες επειδή εξεδιώχθησαν από την Ελλάδα , όταν δεν είχε δημοκρατική κυβέρνηση , τώρα η νέα δημοκρατική κυβέρνηση να τους δώσει το δικαίωμα να επιστρέψουν στις περιουσίες τους ».
Για να έχουμε μια πλήρη εικόνα των θέσεων του « ξένου παράγοντα » στο ζήτημα αυτό πρέπει να σταθούμε και στη στάση των Ηνωμένων Πολιτειών .
Δυο μέρες μετά τη συνέντευξη Μπερίσα , όπως αναφέρεται και στο πρώτο σημείωμα μας , οι Αμερικανοί σπεύδουν να σιγοντάρουν τις απαιτήσεις του εκλεκτού τους . Στις 25 Μαρτίου , ο Αμερικανός πρεσβευτής στα Τίρανα , Ράιερσον , στη διάρκεια δεξίωσης στην ελληνική πρεσβεία για την εθνική εορτή , απαντώντας σε σχετική ερώτηση είπε :
« Θα πρέπει να τους αποδοθούν ( σ . σ . στους Τσάμηδες ) οι περιουσίες στην Ελλάδα πριν τον πόλεμο ». Και σαν να μην έφτανε αυτή η δήλωση , στις 27.3.1992 , Σαλί Μπερίσα o Ράιερσον δηλώνει ότι ορθώς το αλβανικό Δημοκρατικό Κόμμα έθεσε θέμα
Τσάμηδων .
Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αλβανία , το 1992 , Ουίλιαμ Ράιερσον
Οι δηλώσεις αυτές αιφνιδίασαν την Αθήνα και την τότε κυβέρνηση Μητσοτάκη . Το υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του ανέφερε ότι « δεν υφίσταται θέμα Τσάμηδων » και δεδομένου ότι το ζήτημα αυτό είναι ανύπαρκτο , δεν απασχολεί την Ελλάδα . Την ίδια μέρα ( 27.3 .) ο αρμόδιος