Ημεροδρόμος- Ειδικές εκδόσεις Μέρες του Δεκέμβρη ΄44 | Page 19

μηχανισμούς του κατοχικού κράτους, τα Τάγματα Ασφαλείας και την
Ειδική Ασφάλεια. Η τελευταία λειτούργησε μέχρι το τέλος της Κατοχής
σαν επιτελικός μηχανισμός συλλογής πληροφοριών και συντονισμού της
δράσης των διαφορετικών αντικομμουνιστικών δυνάμεων.
Η εγκατάσταση της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, και η μέριμνα του
αντιεαμικού στρατοπέδου να κρατήσει το βασικό όγκο των δυνάμεων
του ΕΛΑΣ έξω από την πρωτεύουσα (όπως αποτυπώθηκε στη συμφωνία
της Καζέρτας που έθετε τις αντάρτικες δυνάμεις υπό βρετανική
διοίκηση), περιόρισαν προσωρινά την κινητικότητα των συνεργατών του
κατακτητή και την εύκολη μεταπήδηση τους στους μηχανισμούς του
μεταπολεμικού κράτους. Κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων μετά
την Απελευθέρωση, η Εθνική Πολιτοφυλακή του ΕΛΑΣ προχώρησε σε
εκατοντάδες συλλήψεις δοσιλόγων με βάση λίστες που είχαν
συγκροτηθεί κατά τις τελευταίες εβδομάδες της Κατοχής. Ωστόσο,
ύστερα από αλλεπάλληλα κρούσματα απελευθέρωσης δοσιλόγων που
παρέδωσε ο ΕΛΑΣ στις αρχές και μια μαζική απόδραση από τις φυλακές
Συγγρού στον Ταύρο, όλα έδειχναν πως η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου
προτιμούσε να διατηρεί τις δυνάμεις του ένοπλου δοσιλογισμού ως
εφεδρεία σε διάφορα σημεία περιμετρικά του κέντρου της Αθήνας, που
επρόκειτο να αποδειχτεί καίριας σημασίας για την αναχαίτιση των
δυνάμεων του εφεδρικού ΕΛΑΣ μέχρι να φτάσουν οι βρετανικές
ενισχύσεις δύο εβδομάδες μετά το ξέσπασμα της σύγκρουσης. Τα μέλη
των κατοχικών κυβερνήσεων και διάφοροι στρατιωτικοί που
κατηγορούνταν για δοσιλογισμό κρατούνταν παράλληλα στις φυλακές
Αβέρωφ στη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Σε ό,τι αφορά πώς αντιλαμβάνονταν
οι ίδιοι οι δοσίλογοι το καθεστώς κράτησής τους, ο Ράλλης ισχυριζόταν
σε Βρετανούς δημοσιογράφους πως τελούσε υπό καθεστώς προστασίας
από τυχόν κομμουνιστική απόπειρα εναντίον του, ενώ οι
ταγματασφαλίτες πως, σε συνθήκες εαμοκρατίας στην πόλη, στους
στρατώνες του Γουδή απολάμβαναν «τον καθαρό αέρα της ελευθερίας».
Οι πρώτες συγκρούσεις
Από την πρώτη στιγμή της σύγκρουσης του Δεκέμβρη, η επιλογή της
ηγεσίας του ΕΑΜ/ΚΚΕ ήταν να μη θέσει σε κίνδυνο τη στρατηγική
συμμαχία με τη Μεγάλη Βρετανία, και άρα να αποφύγει κάθε σύγκρουση
μαζί τους. Οι πρώτες επιθέσεις του ΕΛΑΣ έγιναν στα κατά τόπους
αστυνομικά τμήματα (κάποια από τα οποία καταλήφθηκαν με συνοπτικές
διαδικασίες και αναίμακτα) και εναντίον του ένοπλου βραχίονα της
κυβέρνησης Παπανδρέου, συμπεριλαμβανομένων των δοσιλόγων που
κρατούνταν σε διάφορα σωφρονιστικά καταστήματα περιμετρικά του
κέντρου.