Η πρώτη είναι ότι η αθανασία της ψυχής δεν αναφέρεται κατά τους Πατέρες στην αρχή αλλά στο τέλος: Η ψυχή δεν είναι αΐδια,
άναρχη και αιώνια, όπως θα την ήθελεν ο Πλάτων (και ο Ωριγένης), και τούτο διότι είχε αρχή. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχει
κατ' ανάγκην και τέλος. Ένεκα της ελευθερίας που εισήχθη στην κοσμολογία και οντολογία από τους Πατέρες η φιλοσοφική αρχή
κατά την οποία ό,τι έχει αρχή έχει κατ' ανάγκην και τέλος απορρίπτεται από τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο, κατά τον οποίον οι
ψυχές (και οι άγγελοι) «είχαν μεν αρχή, αλλά δεν θα έχουν τέλος». Πρόκειται συνεπώς περί αθανασίας ως δωρεάς και χάριτος,
και όχι περί οντολογικής αναγκαιότητας, όπως θα την ήθελεν η ελληνική φιλοσοφία. Τίποτε δεν είναι δέσμιο της αρχής και των
νόμων του.
Η άλλη αλλαγή που επέφεραν οι Πατέρες στην έννοια της αθανασίας της ψυχής είναι ότι τη συνδέουν με την Ανάσταση του
Χριστού, την ανάσταση των σωμάτων και τη θέωση εν Αγίω Πνεύματι. Όλα αυτά δείχνουν τη μεγάλη διαφορά μεταξύ
Πλατωνισμού και Πατερικής θεολογίας ως προς το θέμα της αθανασίας της ψυχής. Διότι κανένας Έλληνας φιλόσοφος δεν θα
συνέδεε την αθανασία με αυτές τις προϋποθέσεις. Πρόκειται και πάλι για την εξάρτηση της οντολογίας από την ελευθερία, για
την απελευθέρωση της υπάρξεως από την ανάγκη του είναι. Διότι η θέωση — και η αθανασία— εν Αγίω Πνεύματι είναι νοητή
μόνον ως γεγονός ελευθερίας. «Όπου Πνεύμα Κυρίου εκεί ελευθερία» κατά τον Απόστολον (Β΄ Κορ. 3,17).
Η σύνδεση της αθανασίας με την Ανάσταση του Χρίστου και τη μελλοντική ανάσταση των σωμάτων υπογραμμίζει μια
άλλη βασική διαφοροποίηση της Πατερικής θεολογίας από την ελληνική φιλοσοφία. Πρόκειται για την πιο δραματική αντίθεση
μεταξύ ελληνισμού και Χριστιανισμού από την πρώτη κιόλας συνάντηση τους στην ιστορία. Ο ελληνισμός, όπως διαμορφώθηκε
κυρίως από τον Πλατωνισμό, δεν μπόρεσε ποτέ να συγχωρήσει το χριστιανικό κήρυγμα περί σαρκώσεως του Θεού και
αναστάσεως των σωμάτων. Το θεωρούσε βλάσφημο και παράλογο, γιατί δεν είναι νοητό ο Θεός ως πνεύμα και ο άνθρωπος ως
ψυχή, να πέφτουν τόσο χαμηλά ώστε να αναμιγνύονται με την ύλη. Το σώμα στον κλασσικό Πλατωνισμό, είναι καλό, αλλά μόνο
στο βαθμό που μας παρέχει την αφορμή με το κάλλος του να το υπερβούμε φθάνοντας στο ιδεώδες «καλόν καγαθόν». Στον
Νεοπλατωνισμό είναι μάλλον κακό, και πρέπει να λυτρωθούμε απ' αυτό καθαιρόμενοι μέσω της ψυχής. Η χριστιανική θεολογία
απέρριψε την αντιϋλική αυτή νοοτροπία και θεώρησε τον άνθρωπο πλήρη και ακέραιο μόνο ως ψυχοσωματική οντότητα. Ο
ελληνισ :