ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ EBE_Newsletter_4 | Page 15

δειγμάτων από το ίδιο δένδρο , ύστερα από ομάδα δένδρων σε κοντινή μεταξύ τους απόσταση και τέλος , από μία ευρύτερη περιοχή , προκειμένου να εξαλειφθούν οι μεμονωμένες τάσεις και να προσδιοριστούν τα γεωγραφικά όρια ενός συγκεκριμένου ρυθμού αύξησης . Ακολούθως , η προκύπτουσα δακτυλιοχρονοσειρά υπολογίζεται κατά μέσον όρο σε μία μέση αλληλουχία που αντιπροσωπεύει μία συγκεκριμένη περιοχή . Τέτοιες μέσες δακτυλιοχρονοσειρές έχουν προσδιορισθεί για την Κεντρική Ευρώπη , τη Βόρειο Αμερική και την Κεντρική Ασία , ενώ για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Ελλάδας δεν είναι προς το παρόν διαθέσιμες .
Στο πλαίσιο του Balkan-Aegean Dendrochronology Project αναμένεται να αναπτυχθεί μία ανεξάρτητη , αντικειμενική χρονοσειρά τουλάχιστον 7.000 ετών , μέσω της απόλυτης χρονολόγησης των δακτυλίων των δένδρων . Για την ανάπτυξη της χρονοσειράς αυτής απαιτείται η συλλογή δειγμάτων ξύλου διαφορετικής ηλικίας και διαφορετικών περιόδων . Για το σκοπό αυτό γίνεται συλλογή δειγμάτων από δένδρα μεγάλης ηλικίας , καθώς και ξύλινου υλικού από ιστορικά κτήρια ( εκκλησίες , τεμένη , άλλες ξύλινες κατασκευές ) κι αρχαιολογικές ανασκαφές , σε συνεργασία με τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολισμού & Αθλητισμού . Στα δείγματα αυτά γίνεται μέτρηση του πλάτους των ετήσιων δακτυλίων και χρονολόγησή τους , με την τεχνική της διασταυρούμενης χρονολόγησης ( cross-dating ). Ειδικά για τα δείγματα που προέρχονται από ιστορικά κτήρια και ανασκαφές , γίνεται αρχικά προσδιορισμός του είδους , μέσω παρατήρησης της δομής του ξύλου στο μικροσκόπιο με την εφαρμογή εγκάρσιων , κατ ’ ακτίνα και κατ΄ εφαπτομένη τομών .
Η απολύτως χρονολογημένη χρονοσειρά θα χρησιμοποιηθεί για την εκ νέου ερμηνεία των ιστορικών χρονολογιών και θα αποτελέσει τη βάση για τη μελέτη της φυσικής και πολιτιστικής ιστορίας της περιοχής των Βαλκανίων , του Αιγαίου και των γειτονικών περιοχών . Η περιοχή μελέτης αποτελεί μία εξαιρετική περίπτωση για τη διερεύνηση της μακρόχρονης αλληλεπίδρασης του κλίματος και της ανθρώπινης ιστορίας . Επιπλέον , στο πλαίσιο του προγράμματος αναμένεται να χρονολογηθούν με ετήσια ακρίβεια γεγονότα κλειδιά στην εξέλιξη του Δυτικού πολιτισμού , όπως ακραίες κλιματικές συνθήκες ( παρατεταμένα φαινόμενα ξηρασίας κλπ ) ή καταστροφικές ηφαιστειακές εκρήξεις , με σημαντικότερη την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης .
Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών της Πολωνίας και υλοποιείται από το Dendrochronological Laboratory of Nicolaus Copernicus University ( Toruń , Poland ) με το Laboratory of Tree-Ring Research , σε συνεργασία με το University of Arizona ( Tucson , USA ), με επιστημονικό υπεύθυνο τον Καθηγητή Tomasz Ważny . Στην ερευνητική ομάδα συμμετέχουν Πανεπιστήμια της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων .
Από την Ελλάδα , συμμετέχει ο Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστήμιου Αθηνών ( Δρ . Μαργαρίτα Αριανούτσου , Καθηγήτρια ). Υπεύθυνη επικοινωνίας για τις έρευνες στην Ελλάδα είναι η Δρ . Αναστασία Χριστοπούλου , Βιολόγος ( PhD ), μεταδιδάκτορας του Nicolaus Copernicus University και του Τμήματος Βιολογίας του ΕΚΠΑ .
Δρ . Αναστασία Χριστοπούλου Nicolaus Copernicus University ,
Τμήμα Βιολογίας , ΕΚΠΑ
Μέτρηση δακτυλίων σε καμένο δείγμα ( charcoal ) βελανιδιάς ( Quercus sp .).
Μέτρηση ετήσιων δακτυλίων οξιάς ( Fagus sylvatica ) - εικόνα στο στερεοσκόπιο .
Εγκάρσια τομή σε δείγμα κυπαρισσιού ( Cupressus sempervirens ) από ιστορικό κτήριο στην Κρήτη . Η επιφάνεια έχει λειανθεί και οι δακτύλιοι είναι εμφανείς για παρατήρηση και μέτρηση με χρήση τράπεζας μετρήσεων και στερεοσκοπίου .
Βασική αρχή της διασταυρούμενης χρονολόγησης ( cross-dating ).
Μέλη της επιστημονικής ομάδας του BAD Project στην πρώτη συνάντηση εργασίας του ερευνητικού προγράμματος . Ιούνιος 2018 , Toruń ( Poland ).
15