με χειμάρρους που ξεκινούσαν από τον Υμηττό και
έπεφταν στον Ηριδανό. Άρχισαν να εγκαθίστανται
πρόχειρα σε κωνικές σκηνές του στρατού, κοντά στο
Νοσοκομείο Λοιμωδών Νοσημάτων Συγγρού.
Εδώ θα ξεκινούσαν από το μηδέν μια καινούρια
ζωή. Ο πατέρας μου δεν ήξερε πολλά γράμματα
αλλά ήταν δυναμικός και δημιουργικός. Οργάνωσε
τους συγχωριανούς του (οι περισσότεροι κάτοικοι
της Καισαριανής ήταν Βουρλιώτες) και μετά εκλέ-
χτηκε Δήμαρχος. Η τότε κυβέρνηση φρόντισε για
τις παράγκες, τα αντίσκηνα, τις κουβέρτες και την
τροφή. Ανάμεσα στους μικρασιάτες που προσλή-
φθηκαν στο λιμάνι του Πειραιά ήταν και ο πατέρας
μου. Δούλευαν ως λιμενεργάτες, οικοδόμοι και πλα-
νόδιοι μανάβηδες.
Σ.Π.: Έχεις μήπως κάποια άλλη ανάμνηση από
εκείνη την εποχή;
Ε.Κ.: Ο πατέρας του πατέρα μου, επειδή δεν μπο-
ρούσε να μεταφέρει τα περιουσιακά τους στοιχεία,
εμπιστεύτηκε στον Τούρκο επιστάτη του 48 χρυσές
λίρες. Χρόνια μετά, το 1957, ο γιος του επιστάτη
έψαξε και μας βρήκε. Εμφανίστηκε ξαφνικά στο
σπίτι μας, για να επιστρέψει το ποσό και να ζητή-
σει εμπορική συνεργασία (τότε ο πατέρας μου έκανε
εμπόριο κρεάτων).
ΣΕΜΕΛΗ ΠΕΤΑΛΑ Γ1
Η ιστορία του προπάππου μου
στη Νήσο Έλλις
44
Το νησί Έλλις βρίσκεται στ’ ανοιχτά του Μανχάταν
και κατά τα τέλη του 19 ου με αρχές του 20 ου αιώνα
αποτέλεσε κέντρο υποδοχής προσφύγων και μετα-
ναστών από όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου.
Εγκαινιάστηκε την 1 η Ιανουαρίου του 1892 και έως
την 12η Νοεμβρίου του 1954 υποδέχθηκε πάνω από
20 εκατομμύρια μετανάστες, ανάμεσα σε αυτούς και
τον προπάππου μου, Γιαννόπουλο Χαράλαμπο.
Μετά από ένα ταξίδι μηνών στη θάλασσα κάτω
από εξαιρετικά ανθυγιεινές συνθήκες, ο προπάπ-
πους μου θα αντίκριζε για πρώτη φορά το άγαλμα
της Ελευθερίας. Πλέον έμενε μονάχα ένας τελευταίος
σταθμός, η Νήσος Έλλις όπου θα υποβαλλόταν σε
ιατρικές εξετάσεις προκειμένου να εξασφαλίσει την
πολυπόθητη άδεια παραμονής στη χώρα.
Ο προπάππους μου παρέμεινε στις ΗΠΑ για πε-
ρίπου δύο χρόνια και εργάστηκε σε κατασκευές σι-
δηροδρόμων, σε οικοδομές αλλά και σε χωράφια.
Δυστυχώς, χαρακτηριστικό εκείνης της εποχής ήταν
η απάνθρωπη μεταχείριση των εργαζομένων από
τους εργοδότες και οι άθλιες συνθήκες κάτω από τις
οποίες τους ανάγκαζαν να εργάζονται.
Τα προβλήματα των Ελλήνων μεταναστών όμως
δεν τελείωναν εκεί, μιας και η κοινωνία τους αντιμε-
τώπιζε βάναυσα, όπως και κάθε άλλη μειονότητα,
ψηφίζοντας νόμους που καταπατούσαν τα βασικά
τους δικαιώματα, ενώ οι Έλληνες μετανάστες πολλές
φορές βρέθηκαν στο επίκεντρο της Κου Κλουξ Κλαν
και άλλων ρατσιστικών οργανώσεων που δρούσαν
εκείνη την εποχή στις ΗΠΑ.
Η ιστορία του προπάππου μου, όμως, έληξε
άδοξα. Μπορεί, σε αντίθεση με τους περισσότε-
ρους συμπατριώτες του μετανάστες, να κατάφερε
να επιστρέψει στην πατρίδα του, όμως η σκιά του
πολέμου είχε προλάβει να καταφτάσει πριν από αυ-
τόν. Ο προπάππους μου είδε τη λιγοστή περιουσία,
την οποία, είχε δημιουργήσει για τα παιδιά του, να
εξαφανίζεται στην προσπάθεια του να αντεπεξέλθει
αυτός και η οικογένειά του στα δεινά του πολέμου.
Η νήσος Έλλις κατά την λειτουργία της φιλοξένη-
σε περισσότερους από 20 εκατομμύρια πρόσφυγες
και μετανάστες, ενώ μάλιστα υπολογίζεται ότι πάνω
από το 40% των σημερινών κατοίκων των ΗΠΑ
έχουν τουλάχιστον έναν συγγενή ο οποίος είχε βρε-
θεί εκεί.
Σήμερα στο διαδίκτυο υπάρχει μια ιστοσελίδα
www.nisosellis.org όπου έχουν καταχωρηθεί όλα
τα έγγραφα της νήσου Έλλις και έτσι ο καθένας πλη-
κτρολογώντας το ονοματεπώνυμο οποιουδήποτε
συγγενή του πιστεύει ότι έχει βρεθεί στη νήσο μπο-
ρεί να επιβεβαιώσει το γεγονός.
ΜΑΡΙΑ ΜΑΝΙΑΤΗ Γ3