Festomania dhe koha
Zgjimi Islam
Njeriu si shumë lloje të tjera të gjallesave nuk mund të jetojë i vetmuar dhe i pavarur . Ai është qenie e cila fiton shokë , e cila jeton duke bashkëpunuar me të tjerët . Reagimet që ai i tregon në një formë të caktuar , sjelljet , mënyra e të vepruarit , të menduarit , e zhvillimit të mendimeve , akumulimit të tyre , përcjellja e tyre pjesëtarëve të llojit të vet , janë tregues normalë të aktivitetit të tij , e po ashtu janë edhe tregues të domosdoshmërisë së vazhdimit të jetës brenda kornizave të disa strukturave materiale dhe formale . Jeta e çdo individi përbëhet nga një grumbull ditësh , e që ne atë e quajmë kohë . Siç tregon edhe Kur ’ ani , “ në fillim ishte vetem një njeri , dhe pas tij erdhi gruaja e tij , dhe kështu u shtuan shumë burra dhe gra të cilët lanë pas vete nje histori në ndodhitë e tyre ”. Ndodhitë , siç pohon Valentine Daniels , përbëhen nga lidhjet dialektike ndërmjet të “ kaluarës ” dhe të “ tashmes ”. Ndodhitë mund të shihen si ngjarje nga e kaluara , që rizbulohen nga kujtesa , ose që rrëfehen si tregime historike . Çdo kohë e kaluar , si kjo në të cilën jetojmë , e si ajo që kanë jetuar të parët , padyshim është diçka që ka ndodhur në këtë apo në atë vend dhe kohë , si përvojë trupore apo sensuale e të kujtuarit , ose pjesëmarrja në to ka një domethënie . Domethëniet e tyre shpeshherë janë të kontestuara , siç janë edhe vetë vendet ku kanë ndodhur . Përmes ngjarjeve dhe festimeve të tyre njerëzit përceptojnë dhe merren me të kaluarën , me të tashmen dhe me të ardhmen . Para pak ditësh e kemi të freskët 100 vjetorin e shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë . Të gjithë përkujtuam , edhe pse nuk jetuam në 1912 , në njëfarë mënyre mendja jonë u kthye atje dhe thuajse ngjalli tek secili shqiptar ndjenjat e patriotizmit dhe nacionalizmit . Pjesëmarrja në ngjarje të tilla , në kornizën e saj të njëmendtë siguron kontekstin e fuqishëm e të rrethuarit me identitete . Ngjarjet si kjo shërbejnë si mjete për konstruktimin e identitetve , krijimin e ndërvarshmërisë mes njerëzve , si dhe të ndjenjave dhe nocioneve të përkatësisë . Kjo ndjenjë nuk është edhe tek secili individ sepse ka të atillë që nuk u intereson shumë data apo prejardhja e saj , të tillëve u intereson vetëm se a do te bëhet një festë e mirë që të “ hajmë ” dhe “ pijmë ” siç ishte rasti me “ tortën e pavarësisë ”. Padyshim , muaji nëntor sjelli me vete festen tonë kombëtare , por mos të harrojmë se muaji i tanishëm do të ketë disa festa të cilat kanë të bëjnë me anën religjioze e të cilën shqiptarët e Kosovës përbëjnë shumicën e fesë islame . Atëherë pse të tillët të festojnë festat e fundvitit që njihen si festa krishtere e të cilat nuk janë të mirëpritura nga komuniteti musliman e ku për ta njihet “ Hixhreti - Shpërngulja e Pejgamberit a . s . nga Mekka
20 në Medinë ” e cila bën pjesë në ngjarjet më të rëndësishme në historinë islame . E përmendem Hixhretin , sepse ky përkujtim kohor ishte i freskët për ne dhe në vazhdim do të bëjmë një ndërlidhje në mes Vitit të Ri i cili është në fund të dhjetorit apo fillimi i janarit të vitit tjetër . Festat religjioze thuajse janë të vjetra sa edhe vetë qenia njerëzore . Pastaj vijnë ato kombëtare dhe shtetërore . Atëherë , a ua dijmë të gjitha festave prejardhjen e tyre , ngjarjet që kanë ndodhur , të mirat dhe të këqiat e tyre ? Padyshim festat automatikisht lidhen me qenien njerëzore e cila ua jep kahjen pozitive apo negative përkujtimeve . Mirëpo njeriu është i tillë që çdoherë mendon për diçka të re në jetën e tij , e këtu hyn edhe festimi , apo përkujtimi i festave dhe ngjarjeve . Disa këto i festojnë vetëm sa për t ’ i shfryer epshet e tyre , ndërsa disa vetëm për përfitim komercial . Nëse e shikojmë festën e “ Vitit të Ri ”, atëherë pse duhet ta festojmë , a e dijmë prejardhjen e saj , a e dijmë se cfarë ka ndodhur në atë datë , apo vetëm thjeshtë jemi njerëz dhe duam të festojmë , të kënaqemi , dëfrehemi , të shpenzojmë , etj . Festa e Vitit të Ri - është mbrëmja festive e ndërrimvitit , pra 31 dhjetor - 1 janar . Për babilonasit e vjetër , viti i ri fillonte me rilindjen e Tokës , domethënë me pranverën . Por , përse viti i ri festohet në dimër , në datën 1 janar ? Kjo sepse romakët antikë , vazhdonin të festonin vitin e ri në marsin e vonuar , por kalendari i tyre ishte i ‘ sinkronizuar ’ me Diellin . Kështu perandori romak Jul Cezari , në vitin 46 p . e . s . shpiku atë që ende edhe në ditët e sotme është i njohur si ‘ kalendari Julian ’, që stabilizonte fillimin e vitit të ri si ditën e parë të vitit , pra në 1 janar . Këtë ditë romakët ftonin miqtë e tyre dhe shkëmbenin dhuratë një vazo të bardhë me mjaltë , dhe gjëra të tjera që ishin urim për fat dhe lumturi . Këtu ekzistonte dhe imazhi i Dea-s , e cila kishte domethënien e fatit dhe të lumturisë . Në shumë vende evropiane , përdornin kalendarin Julian , ndërsa të tjerët e festonin Vitin e Ri sipas kalendarit të tyre , p . sh . 1 Mars ( Viti i Ri në Romën Republikane ), 25 dhjetor ( Krishtlindjet ). Vetëm me përdorimin universal të kalendarit Gregorian ( nga emri i papës Gregorio XIII , i cili e ideoi në vitin 1582 ), data e 1 Janarit shënon fillimin e Vitit të Ri duke u bërë “ një gjë e përbashkët për të tërë ”. Këtu e ka gjenezën festimi i kësaj feste , mirëpo prapë është pytja se a ia vlen të festohet ? Logjikisht , festat kur festohen ato duhet edhe të përkujtohen . Atëherë çfarë përkujtimi kemi në datën 31 dhjetor , 1 janar ? A është e logjikshme që “ nëse je i gëzuar në atë ditë , do të jesh gjithë vitin ”? Edhe nëse është ashtu , atëherë nuk do të ketë kuptim jeta . Disa e festojnë me