Rechts: Plattegrond Maastricht 1747. Uit: Tegenwoordigen Staat der
Vereenigde Nederlanden.Tirion. Amsterdam 1747. | RHCL GAM 1121
88
Aan het einde van de zeventiende eeuw werd in Maastricht in
de eerste beginzelen van andere fraaije wetenschappen in te
het vroegere kloostercomplex van de minderbroeders aan de
boezemen. Voortyds, waren drie Professoren die daar
Pieterstraat een voor die tijd groot en modern ziekenhuis
onderwezen, een in de H. Godgeleerdheid; een in de
ingericht voor de militairen van het garnizoen. Dit militair
Natuurkunde en een in de Welspreekendheid, dan in 1766, is
hospitaal werd geleid door een algemeen directeur, ontvanger
een vierde professor toegevoegd in de Sterre- en
genoemd, en door een medicinae doctor als geneeskundig
aardrykskunde, ten dienste, behalve der jongelingen dezer stad,
directeur. Onder de leiding van deze laatste werkten de
ook aan den militaire officieren van ’t garnizoen. Behalven deze
chirurgijn-major, een apotheker, oppassers en ziekentroosters.
is er ook, sedert eenigen tyd geweest en noch, een Professor
Volgens het reglement van het hospitaal uit 1749 liep de
honorarius in de Ontleed- en Geneeskunde, welke laatste
medicinae doctor iedere ochtend in de zomer om acht uur en in
echter, niet behoord, tot het gymnasium: dewijl dees’ zijne acte
de winter om negen uur visite om de zieken ‘naerstig en naar
van aanstelling niet van de kuratoren, maar van de Edelm.
persoon te cureeren’. Bij de visites waren de chirurgijn en de
Heeren Raaden van Staaten heeft: en is deze Professorale
knecht van de apotheker aanwezig. De oppasser van elke zaal
waardigheid thans aan den Medic. Doctor van ’s Lands militaire
deed verslag van het klinische beloop en de aannemer liep mee
Hospitaal’.
om aantekeningen te maken over het te volgen dieet. Grote
Het geneeskundig onderwijs in de Illustre Scholen was
visite dus met bedside teaching. Vanaf 1736 waren Adrien
bedoeld als propedeuse, als voorbereiding op een universitaire
Pelerin en later diens opvolger Joannes Bernardus Vrijthoff,
studie. In het curriculum stonden twee hoofdvakken centraal.
beiden in Leiden opgeleid tot medicinae doctor, aangesteld als
Allereerst de bespreking en de uitleg van de klassieke
hoofd van het militair hospitaal. Zij werden door de Raad van
geneeskundige teksten, vooral Hippocrates en Galenus, in
State benoemd tot professor met een leeropdracht om aan de
openbare colleges. Daarnaast het theoretische en praktische
chirurgijns en medische studenten in Maastricht de
onderwijs in de anatomie en ontleedkunde. Dit laatste werd
Ontleedkunde en de Heelkunde te doceren. Openbare
ondersteund door openbare anatomische lessen. De Illustre
anatomische lessen waren een belangrijk onderdeel van de
School was gevestigd in de Kapoenstraat. Daarmee bestond op
opleiding.
loopafstand van het Vrijthof de combinatie van een praktische
In Maastricht bestond, zoals op meerdere plaatsen in
medische opleiding in het Militair Hospitaal en theoretische
Nederland, een Illustre School als vooropleiding voor een
opleiding in de Illustre School met medicinae doctores als
universitaire studie. De professoren Pelerin en Vrijthoff waren
professor.
ook als docent verbonden aan die Illustre School. In de
‘Vaderlandsche geographie, of nieuwe tegenwoordige staat en
hedendaagsche historie der Nederlanden’ schrijft tijdgenoot
Willem Albert Bachiene (1779): ‘Daar is hier ook een
Gymnasium of Illustre School aangelegt, ten einde de jeugd in
Maastricht Universitair Medisch Centrum, Maastricht
UMC+, 'avant la lettre' dus.