προβληματίζει ποιά θα μπορούσαν να είναι τα πιο
επίμαχα θέματα που θ’ αφεθούν για κανονιστική ρύθμιση
μετά τη λήξη των διαπραγματεύσεων και τη υπογραφή
της ΤΤΙΡ. Ειδικά όταν τα ζητήματα αυτά θα συζητούνται
κεκλεισμένων των θυρών δίνοντας τη δυνατότητα στα
εταιρικά λόμπι να συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις
της. Κάτι τέτοιο δίνει στα ισχυρά επιχειρηματικά λόμπι
άφθονες ευκαιρίες για να επηρεάσουν τη διαδικασία
λήψης αποφάσεων με ακόμη λιγότερο δημόσιο έλεγχο και
λογοδοσία προς τους πολίτες.
η εναρμόνιση των κανονιστικών ρυθμίσεων. Να βρεθεί
δηλαδή ένας τρόπος ευθυγράμμισης των υφιστάμενων
κανονισμών και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού ώστε
να εξασφαλιστεί ότι τα προϊόντα που παράγονται στη μια
πλευρά μπορούν να εξαχθούν στην άλλη, χωρίς ειδικές ή
πρόσθετες απαιτήσεις. Αυτό φυσικά αποτελεί ένα κεντρικό
ζήτημα για τις ομάδες των επιχειρηματικών λόμπι, καθώς η
προς τα κάτω εναρμόνιση των προτύπων θα μπορούσε να
μειώσει το εταιρικό κόστος των διατλαντικών εμπορικών
σχέσεων και κατά συνέπεια ν’ αυξήσει τα κέρδη τους.
Αυτή η διαδικασία θα λάβει χώρα έξω από την τυπική
δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων και στις
δυο πλευρές του Ατλαντικού, εμποδίζοντας τα εθνικά
κοινοβούλια και τους τοπικά εκλεγμένους φορείς να
συμμετέχουν και περιορίζοντας επικίνδυνα το δημόσιο
διάλογο. Προτάσεις για κανονιστικές ρυθμίσεις προς
όφελος του δημόσιου συμφέροντος θα μπορ ούν να
μπλοκάρονται πριν καν συζητηθούν από ένα εκλεγμένο
όργανο. Ενώ άλλες που ευνοούν ισχυρά επιχειρηματικά
συμφέροντα θα μπορούν να παρουσιάζονται ως
τελειωμένες υποθέσεις χωρίς περιθώρια για αλλαγή,
έχοντας σαν δεδομένο πως τα επιχειρηματικά λόμπι, η
Ε.Ε., οι αμερικανικές αρχές και μια μειοψηφία ασύδοτων
αξιωματούχων έχουν ήδη προσυμφωνήσει σ’ αυτές με
την υπογραφή της ΤΤΙΡ. Με άλλα λόγια η κανονιστική
συνεργασία υπονομεύει το δημοκρατικό έλεγχο νέων
νόμων. Έτσι οδεύουμε σ’ ένα μέλλον παρασκηνιακών
επιθέσεων στους κανονισμούς, με μόνους πρωταγωνιστές
τους κατόχους δημοσίων αξιωμάτων και τα ισχυρά
επιχειρηματικά λόμπι. Αυτό το αθώο κατά τ’ άλλα, λοιπόν,
όνομα μπορεί ν’ αποδειχθεί απειλή για τη δημοκρατία και
ουσιαστικά έναν ολιγαρχικό τρόπο ρύθμισης του δημόσιου
συμφέροντος και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού.
Αλλά υπάρχουν εμπόδια καθώς οι διαπραγματευτές και
από τις δυο πλευρές αντιμετωπίζουν αυτή τη στιγμή έντονο
πρόβλημα στη δημόσια εικόνα τους. Όσο περισσότεροι
άνθρωποι μαθαίνουν το τι διακυβεύεται από την ΤΤΙΡ,
τόσο λιγότερο δημοφιλής γίνεται, καθώς γίνεται προφανές
ότι αποτελεί κίνδυνο. Πολλά εθνικά κοινοβούλια και
περιφερειακές και τοπικές αρχές αμφισβητούν τόσο τη
διαδικασία διαπραγμάτευσης της ΤΤΙΡ όσο τους στόχους
και τις προτάσεις της. Αν μη τι άλλο, υπάρχει ισχυρή
αντίσταση στην υποβάθμιση των κανονιστικών ρυθμίσεων
σε τομείς όπως τα τρόφιμα ή τα χημικά.33
Η στρατηγική ιδέα πίσω
από τη ρυθμιστική
Συνεργασία: μια
μέθοδος αποφυγής του
δημόσιου ελέγχου
Οι διαπραγματεύσεις για την ΤΤΙΡ μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε.
εισέρχονται σε κρίσιμη φάση. Μέχρι σήμερα ένα από
τα δυσκολότερα σημεία των διαπραγματεύσεων ήταν
2
Το παραπάνω δημιουργεί στους διαπραγματευτές ένα
έντονο πολιτικό πρόβλημα. Από τη μια οι διαπραγματεύσεις
κινούνται σαφώς προς τη χαλάρωση των κανονιστικών
ρυθμίσεων – για παράδειγμα οι ΗΠΑ απαιτούν την
κατάργηση της “αρχής της προφύλαξης (precautionary
principle)” της Ευρώπης (η οποία δίνει το δικαίωμα
απόσυρση ενός προϊόντος, εφ’ όσον υπάρχουν βάσιμες
ενδείξεις για επιβλαβείς δράσεις στην δημόσια υγεία και
στο περιβάλλον, μέχρις ότου η εταιρία αποδείξει ότι δεν
είναι επικίνδυνο, αντί να αποδειχτεί εκ των υστέρων από
τις δημόσιες αρχές ή τους καταναλωτές, κάτι που ισχύει
στις ΗΠΑ.), καθώς και άρση των περιορισμών σε σχέση
με τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Από την
άλλη πλευρά, τέτοιες εκ των προτέρων παραχωρήσεις από
την πλευρά της Ε.Ε. προς τις ΗΠΑ είναι πιθανό να κάνουν
την ΤΤΙΡ αμφιλεγόμενο θέμα ανάμεσα στους πολίτες και
τους τοπικούς/εθνικούς και Ευρωπαϊκούς φορείς λήψης
αποφάσεων. Δεδομένου για παράδειγμα και του όρκου του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να μην αποδεχθεί χαμηλότερα
επίπεδα προστασίας των πολιτών. Αντίστοιχα μεγάλες
παραχωρήσεις από τις ΗΠΑ για χαλάρωση του
δημοσιονομικού της κανονισμού θα ήταν πιθανό να
3 Ανησυχία της Επιτροπής ΕΕ στο εθνικό κοινοβούλιο της
Αυστρίας http://www.parlament.gv.at/PAKT/PR/JAHR_2014/
PK0336/Ομιλία ευρωβουλευτή Bernhard Lange πρόεδρο της
Διεθνούς Επιτροπής Εμπορίου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για
την ΤΤΙΡ, http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+CRE+20140715+ITEM-009+DOC+XML+V0//
EN&language=en&query=INTERV&detail=2-163-000
TTIP: Οι συγκαλυμμένες επιθέσεις κατά της δημοκρατίας και του κανονισμού