Ela Cansın Bayram
İncili Çavuş kimdir?
İncili Çavuş, Türk mizah kültürünün önemli simalarından birisidir. Kimliği hakkında
bilinenler sınırlıdır. İncili Çavuş'a çeşitli bölgeler sahip çıkmaktadır ancak Kayseri'nin
Tomarza ilçesi Travşın köyünde - sonradan aldığı adıyla İncili köyü - doğduğu söylentileri daha
yaygındır. Esas adı Mustafa Çavuş’tur. 16. yüzyılı ikinci yarısı ile 17. yüzyılın ilk yarısında,I. Ahmet
döneminde yaşamıştır. Hicri 1042’de (1632-33) vefat etmiş ve İstanbul/Edirnekapı mezarlığına
defnedilmiştir.
Bir rivayete göre ise İncili Çavuş'un asıl adının Firuz Ağa olduğu, Kanuni Sultan Süleyman'ın
musahibi olduğu, 918 Hicri tarihinde vefat ettiği ve Divan yolundaki banisi olduğu Firuzağa Camii
bahçesinde medfun bulunduğundan bahsedilmektedir 1500-1520 yıllarında Trafşin (ya da Travşin)
köyünde yaşayanlara Firuz Kethüda Cemaati denilmiş olması, aynı zamanda İncili köyü yakınlarındaki
bir mıntıkanın Feriz Ağa Yatağı Mağaraları diye adlandırılmış olması da bu bilgileri doğrulayıcı
nitelikte görülmektedir.
İncili Çavuş’un iyi bir öğrenim gördüğü, Arapça ve Farsça bildiği, zeki, hazır cevap bir siyaset ve
devlet adamı olduğu kaynaklarda belirtilmektedir. Tarihçi Naima tarafından aktarılan tarihi
kayıtlarda İncili Çavuş’un IV. Murad devrinde İran’ a elçi olarak gönderildiği, Bağdat’ın işgali
dolayısıyla gerginleşen Türk-İran ilişkilerini yumuşatmak amacıyla ŞahI. Abbas ile müzakereci olarak
karşı karşıya geldiğini ve müzakereler esnasında zekâsı ve açıkgözlülüğüyle şahı ikna ederek
Osmanlılar lehine barış yapılmasını sağladığını kaydetmiştir.
ASSANIZ OLMAZ MI?
Padişahın isteği üzerine bir gün İncili Çavuş, vezirlerden birinin taklidini yapmış. Taklidi
yapılan vezir bunu duyunca çok kızmış ve:
“ Ben onu öldüreyim de