Έθιμα δωδεκαημέρου στην περιοχή της Βοιωτίας
Παράδοση και έθιμα στο Στείρι
Χριστούγεννα
Την παραμονή των Χριστουγέννων, πρωί-πρωί, τα παιδιά ξεχύνονταν στους δρόμους για
να πουν τα κάλαντα. Καθώς το χωριό ήταν μικρό και τα παιδιά πολλά, παντού αντηχούσαν τα
τρίγωνα και οι παιδικές φωνές. Μεγάλη μέρα για τα παιδιά που με τα λεφτά που μάζευαν
αγόραζαν κάποιο παιχνίδι γιατί τα δώρα από τους γονείς ήταν άγνωστα εκείνα τα χρόνια.
Οι μεγάλοι είχαν πολλές δουλειές να κάνουν. Οι άντρες έσφαζαν τα "μανάρια" για το
χριστουγεννιάτικο τραπέζι και οι γυναίκες καθάριζαν και "μπατάνιζαν" τα σπίτια και τις αυλές.
Αργά το απόγευμα της παραμονής, οι νοικοκυρές βράζανε στάρι και το κοπανούσαν να σπάσει.
Το άφηναν ώρες πολλές επάνω στη φωτιά να βράσει μαζί με τυρί μέχρι που γινότανε χυλός και
μετά το ζεματούσανε με λάδι και το έτρωγαν την άλλη μέρα. Το άφηναν ώρες πολλές στη φωτιά
γιατί θα 'ρχονταν οι καλικάτζαροι να πλύνουν τον πισινό τους. Δυναμώνανε και τη φωτιά στο
τζάκι για να την αρραβωνιάσουν με τους καλικατζάρους, όπως έλεγαν. Βάζανε και λιβάνι να
καίει και έλεγαν: "Καλώς ήρθατε, καλώς μας βρήκατε, καλώς να φύγετε, καλώς να μας
αφήσετε". Ανήμερα των Χριστουγέννων όλοι πήγαιναν στην εκκλησία. Η αργία ήταν τριήμερη
και όπως έλεγαν "Τρεις τα γέννα, τρεις τα Φώτα κι έξι την Ανάσταση".
Πρωτοχρονιά
Την Παραμονή όλες οι νοικοκυρές έφτιαχναν και φτιάχνουν ακόμα "δίπλες" το
παραδοσιακό γλυκό που μοιάζει με τον μπακλαβά. Τα παιδιά έλεγαν πάλι τα κάλαντα. Την
Πρωτοχρονιά, μόλις ξημέρωνε, κάποιος από το σπίτι έπαιρνε διάφορους καρπούς (σιτάρι,
κριθάρι, καλαμπόκι) ή ένα γλυκό και χωρίς να μιλήσει, πήγαινε στη βρύση που ήταν στην αυλή,
πλενόταν και χωρίς να σκουπιστεί, άφηνε τους καρπούς ή το γλυκό, και έλεγε: "Όπως τρέχει το
νερό στη βρύση, έτσι να τρέχουν τα καλά στο σπίτι". Έπαιρνε "αμίλητο νερό" από τη βρύση και
χωρίς μιλιά πάλι γύριζε στο σπίτι και ράντιζε όλους και όλα με νερό λέγοντας "καλή χρονιά".
Αργότερα, γυρίζοντας από την εκκλησία, έσπαζαν ένα ρόδι στην είσοδο του σπιτιού για
να είναι αμέτρητα τα καλά στο σπίτι όπως αμέτρητα είναι τα σπόρια του ροδιού.
Το πρωί της Πρωτοχρονιάς, εκείνος που θα μπει πρώτος στο σπίτι, συνήθως μικρό παιδί,
κάνει " ποδαρικό ".Μπαίνει με το δεξί, κάθεται σε μια μεριά και λέει: "κλου κλου στα ορνίθια
σας, καλοχρονιά στα σπίτια σας. Όξω ψύλλοι και κοριοί και στο βουνό οι ποντικοί. Αρνιά κι