…
∆
Ô
Ô
düTÁ | üdæ < ä∆ dæìe ÷ < äs ¡ Ù≈ £ î & ÉT dæ + ^ ‘·+ Áoìyêdüsêe ⁄ ‘· q dæ˙ Á | üj ·÷ D + > ∑T ]+ ∫ , Äj · Tq < äs ¡ Ùø £‘·«+ eVæ≤ + ∫q ∫Á ‘ ê \ > ∑T ]+ ∫ , q {° q≥T \‘ √ Äj · Tq≈ £ îqï nqT + ã +< Ûë \ > ∑T ]+ ∫ ª| ü ⁄ wüŒø £ $ e ÷ q + μ nH˚ ø ± s ¡´ Áø £ eT + < ë « sê dæ˙ Áù | ≈ £ å≈ £ î \‘ √ | ü +#· T≈ £ î + ≥THêïs ¡ T . á ø ± s ¡´ Áø £ e ÷ ìï á { Ï .$. Á | ü ‹ Ä ~ yês ¡+ kÕj · T + Á ‘·+ 4:40 > ∑ + ≥ \ ≈ £ î Á | ükÕs ¡+ # ˚k˛Ô +~. dæìe ÷ n + fÒ e ÷ ≥ \ T , bÕ≥ \ T ø £\> ∑ * dæq düe ÷ Vü ‰ s ¡+>± ñqï s√E˝À ¢ H˚ ª| ü ⁄ wüŒø £ $ e ÷ q + μ ù | s ¡ T ‘ √ 1988˝ÀH˚ ìX¯Ùã › ∫Á ‘ êìï s ¡÷ bı +~+# êsêj · Tq . ‘ Ó \ T > ∑T ø £ qï & É , ‘·$ Tfi¯ , Væ≤ + B , eT \ j ·÷ fi¯ ∫Á ‘ ê \ ìï +{ Ïì ø £*| æ < ë < ë | ü ⁄ ns ¡ yÓ ’ ∫Á ‘ ê \ ≈ £ î dæ + ^ ‘·+ Áoìyêdüsêe ⁄ < äs ¡ Ùø £‘·«+ eVæ≤ +# ês ¡ T . á ‘· s ¡+ < äs ¡ Ù≈ £ î \ T , ìsêà ‘·\ T , H˚s ¡ TÃø√yê *‡ q nH˚ø £ n + XÊ \ qT Áoìyêdüsêe ⁄ á ø ± s ¡´ Áø £ eT + < ë « sê ‘ Ó * j · TCÒdüTÔHêïs ¡ T .
Vü ‰ dü ´+ m˝≤ ñ +& Ü * ! dæ + ^ ‘·+ ∫Á ‘ ê˝À ¢ Vü ‰ dü ´+ n < äT “¤‘·+>± | ü +& ÉT ‘· T +~. dæ + ^ ‘·+, ø £ eT˝ŸVü ‰ düHé ø £\ sTTø £ ˝À e∫Ãq nH˚ø £ ø ± yÓT & û ∫Á ‘ ê \ ≈ £ î eT + ∫ > ∑T ] Ô +| ü ⁄ e∫à +~.
| æÁãe ò ] 11q Á | ükÕs eTsTTq ¡ ª| ⁄ ü wüŒø £ $ e ÷ q + μ ø ± s ¡´ Áø eT £ + ˝À ø eT˝Ÿ £ Vü ‰ düHé , Á | üuÛ ÑT < ẙê , k +< äs ¡´, ‘·~‘· s ¡ T \ T q { Ï + ∫q ª qe «+& ç` \ e «+& çμ ∫Á ‘· $ X ‚ cÕ \ > ∑T ]+ ∫ # ÓbÕŒs ¡ T . Ç ~ Áoìyêdüsêe ⁄ ‘·$ Tfi¯ + ˝À s ¡÷ bı +~+ ∫q ª ø £< ∏äHé ø £‘· HÓ ’ μ nqï ∫Á ‘ êìøÏ nqTyê < ä +. 1999˝À e∫Ãq á ∫Á ‘·+ ø ± yÓT & û Á | ü < Ûëq +>± kÕ > ∑T ‘· T +~.
ˇø £ ø ± yÓT & û d HéqT ” ∫Árø £] düTÔqï | ⁄ ü Œ & ÉT dü + uÛ≤wüD \ nq +‘· s ¡+ ø =+‘· $ sêeT + Ç∫à ‘·< äT | ] ü & Ó ’ ˝≤ >¥ ≈ £ î neø ± X¯ + Çyê «*. ˝Òø £ b˛ ‘ ˚ Ä ø ± yÓT & û d ” Hé | ü +& É < äT . n˝≤ Áù | ø £ å≈ £ î \ Á | ü ‹ düŒ +< äqqT m | üŒ { Ïø £| ⁄ ü Œ & ÉT ‘\ Ó TdüTø√ & ÜìøÏ ‘·$ Tfi¯ + ˝À düTÁ | üdæ < ä ø ± yÓT & û s ¡#· sTT ‘· ÁπøJ yÓ ÷ Vü≤Hé @+ # ˚kÕÔs√ ≈ £ L & Ü lìyêdüsêe ⁄ á ø ± s ¡´ Áø £ eT + ˝À # ÓbÕŒs ¡ T . ÁπøJ yÓ ÷ Vü≤Hé m +‘· _ J >± ñHêï ‘· q ãè +< ä +‘ √ ø £* dæ X¯ì , Ä ~ yês ¡ ˝À ¢ # ÓHÓ ’ ï˝À Hê≥ø ±\ T y˚kÕÔs ¡ T . n +< äTe \¢ Áù | ø å≈ £ î £ \ düŒ +< äq Á | ‘·´ ü ø +>± å £ ‘\ Ó TdüTø√ & ÜìøÏ M \ e ⁄‘· T +~. n˝≤ +{ Ï nqTuÛÑyê \ ‘ √H˚ ÁπøJ yÓ ÷ Vü≤Hé dæìe ÷ ˝À ¢ Vü ‰ dü ´ s ¡#· q # ˚dæ $» j Te · +‘· eTe ⁄‘· THêïs ì ¡ Áoìyêdüsêe ⁄ # ÓbÕŒs T ¡ . s ¡+> ¡ ∑dü \ ú y˚T #·\ q∫Á ‘· $» j ·÷\ øÏ Ä \+ ãq nì Äj Tq · nHêïs T ¡ . ì ‘ ê ´ H˚ « wüD ø ± s ¡´ Áø £ eT + ˝À uÛ≤ > ∑ +>± á ‘· s ¡+ < äs ¡ Ù≈ £ î \ T , ∫Á ‘· s ¡+> ∑ Á | üeTTKT \ T e∫à dæ + ^ ‘·+ Áoìyêdüsêe ⁄ ì Á | üX¯ï \& ÉT > ∑T ‘ ês ¡ T . | òæÁãe ] 11q Á | ükÕs ¡ yÓTÆq m | æk˛ & é˝À es ¡ Ôe ÷ q < äs ¡ Ù≈ £ î \ T Ms ¡ X¯ + ø £ sY , Vü≤s ¸es ¡ Hé ›¡ bÕ˝ § ZHêïs T ¡ . ª MTs T ¡ ø ±\+ ø £+ fÒ y˚ > +>± ∑ Ä˝À∫ + ∫ f … ÆyéT $ TwüHé H˚ | ü < ∏ä ´+>± kÕπ > ª Ä ~‘·´ 369μ , bÂsêDÏø £ H˚ | < ü ´+ ä ∏ > \ ∑ ª lø ècÕís £ T ¡ q ® $» j T · + μ , C≤q | < ü ä $ uÛ≤ >± ìøÏ # +~ Ó q ª uÛ s ’ e ¡ B «| + ü μ yÓTT < ä˝ q’ … n < äT “¤‘· ∫Á ‘ ê \ qT n +~+# ês ¡ T . Ç + ø ± MTs ¡ T
düŒè •+# ê *‡ q CÀqsY Ç + πø < Ó ’ Hê ñ +< ë ? μ nì < äs Ù≈ ¡ î £ & ÉT Ms X¯ ¡ + ø sY £ n & >± ç s T ¡ . < ëìøÏ düe ÷< Ûëq +>± ª H˚qT # ˚j ·÷*‡+~ # ê˝≤ ñ +~. Hê < ä > ∑Zs ¡ Ç + ø ± # ê˝≤ Ä˝À #· q \ THêïsTTμ n + ≥ ÷ ‘· q˝Àì ì ‘ ê ´ H˚ « wüD ‘· èwüíqT ø £ q | üsêÃs ¡ T dæ + ^ ‘·+ Áoìyêdüsêe ⁄.
Jeq kÕ | òü \´ | ü ⁄ s ¡ kÕÿs ¡+ ª düTBs ¡ È ø ±\+>± z s ¡+>± ìøÏ ùde \+~ düTÔqï yê ] øÏ Jeq kÕ | òü \´ ( ˝ …’| òt f … ÆyéT nNyéyÓT +{ Ÿ ) | ü ⁄ s ¡ kÕÿs ¡+ n +< äCÒkÕÔs ¡ T . ø ± ì MT≈ £ î á nyês ¡ T ¶ Ç∫Ãq | ⁄& ü ÉT y˚TeTT # ê˝≤ u≤ < | ä Û & ü Ü eTT ¶ . Ç + ø ± MTs T¡ nH˚ø £ ÄDÏeTT ‘ ê ´\ T n +~+# ê * μ nì
ø ± s ¡´ Áø £ eT + ˝À bÕ˝ § Zqï < äs ¡ Ù≈ £ î \ T #· eT ‘ êÿs ¡+>± nHêïs T ¡ . < ëìøÏ dæ + ^ ‘·+ Áoìyêdüsêe ⁄ düŒ +~ dü ÷ , Ô ‘· q≈ £ î Ä nyês ¡ T ¶ Á | ü < ëq + # ˚dæq | ü ⁄& ÉT »]– q z ‘· e ÷ cÕ dü +| òüT≥q > ∑T ]+ ∫ $ e ]+# ês ¡ T . dæ + ^ ‘·+ ≈ £ î Jeq kÕ | òü \´ | ü ⁄ s ¡ kÕÿsêìï n +~+# ˚ +< äT≈ £ î Ä ÁbÕ +‘· XÊdüqdüuÛÑT ´& ÉT eTTK ´ n ‹~ >± ∏ e # êÃs ≥ ¡ . ª Hê≈ î £ dæìe ÷\ > ∑T ]+ ∫ ô |< ›>± ä ‘ Ó ©< äT . MT ∫Á ‘ ê \ $ esê \ T # Ó | üŒ +& çμ nì dæ + ^ ‘·+ Áoìyêdüsêe ⁄ qT n &–‘ ç ˚ ‘ êqT < äs Ùø ¡ £‘·«+ eVæ≤ + ∫q ª nyÓT ] ø ± ne ÷ àsTTμ , » MT +< ës ¡ T >±] ne ÷ àsTT , | ü ⁄ wüŒø £ $ e ÷ q + dæìe ÷\ ù | s ¡ T ¢ z ø ±–‘·+ MT < ä sêdæ Äj · Tq≈ £ î Ç # êÃs ¡ ≥ . Ä XÊdüqdüuÛ ÑT ´& ÉT ‘· q ñ | üHê ´ dü + ˝À # ê˝≤ ø ±\+ qT +# ˚ Äj · Tq≈ £ î dæ + ^ ‘·+ dæìe ÷\ T ‘ Ó \ Tdüì , n +< äT˝À rdæq cÕ≥T ¢ nyÓ ÷| üT ò + nì # ÓbÕŒs ≥ ¡ . Ä yê >± { ∆ ÏøÏ n ~] b˛sTT , Ä C≤ _‘ ê˝À ñqï ª| ü ⁄ wüŒø £ $ e ÷ q + μ ù | s ¡ TqT Áoìyêdüsêe ⁄ ø = fÒ º XÊs ¡ ≥ . ˝Òø £ b˛ ‘ ˚ Ä XÊdüqdüuÛÑT ´& ÉT ª| ü ⁄ wüŒø £ $ e ÷ q + μ˝À dü + uÛ≤wüD \ T X¯S \ ˝≤ ¢ > ∑T #· TÃ≈ £ îHêïj · Tqï ø ± yÓT +{ Ÿ # ˚düT +& ˚yê & ˚yÓ ÷ qì Áoìyêdüsêe ⁄ düs ¡< ë >± # ÓbÕŒs T ¡ . » qe ] 7q Á | ükÕs ¡+ # ˚dæq ø ± s ¡´ Áø eT £ + ˝À ‘ êqT s ¡÷ bı +~+ ∫q ‘=* ∫Á ‘·+ ª ˙ ‹, ìC≤sTTrμ ( 1972 ) > ∑T ]+ ∫ nH˚ø £ $ wüj ·÷\ T # ÓbÕŒs ¡ T . ª» MT +< ës ¡ T >±] ne ÷ àsTTμøÏ neø ± X¯ + sêe & É +, e ¬>’ sê \ > ∑ ÷] à ÄdüøÏÔ ø £*–+# ˚˝≤ $ e ]+# ês ¡ T .
ÄdüøÏ ª MT≈ î £ eT ÷´ õø˘ n + fÒ ÄdüøÏ Ô # ê˝≤ ñ +< äì MT bÕ≥ \ T $+ fÒ ns úeTe ¡ ⁄‘· T +~. MT≈ î £ n +‘·{ Ï ÄdüøÏ m˝≤ ø £*–+~ μ nqï Á | üX¯ï≈ £ î ã < äT * dü ÷ Ô ª Hê≈ £ î eT ÷´ õø˘ MT < ä ÄdüøÏÔ ˝Ò < äT >± ì , n˝≤ +{ Ï ÄdüøÏÔ ñ qï yê ] ì > ∑T ] Ô +# ˚ $ wüj · T + ˝À ÄdüøÏÔ ñ +~ μ nì qe ⁄«‘·÷ # ÓbÕŒs T ¡ . Ç˝≤ mH√ï dü +> ‘· ∑ T \ qT dæ + ^ ‘·+ Áoìyêdüsêe ⁄ dæ˙ Áù | ø £ å≈ £ î \ ≈ £ î ‘ Ó * j · TCÒXÊs ¡ T . á ø ± s ¡´ Áø £ e ÷ ìï Á | ükÕs ¡+ # ˚düTÔqï á { Ï .$. # Ûêq˝Ÿ Ä Áb˛Á >± yéTqT n +< ] ä øÏ nqT≈ L £ \+>± ñ +& ˚ sêÁ ‹ 8 > ∑ + ≥ \ ≈ £ î Á | ükÕs ¡+ # ˚ùdÔ u≤ > ∑T + ≥T +< äì Áù | ≈ £ å≈ £ î \ T n _ ÛÁbÕj · T + e ´ ø £ Ô + # ˚düTÔHêïs ¡ T .
` dü ÷ Œ ¤] Ô
�
19 | òæÁãe ], 2018 23