TED Meşale Dergisi Haziran 2012 14. Sayı | Page 49

İnternet bağımlılığı nedir? Birçok kişi için bağımlılık kavramı klasik anlamda alkol, esrar, kokain, eroin gibi kimyasal madde kullanımını içerir; fakat aslında bağımlılığı neyin oluşturduğu konusunda gerçekte net bir açıklama yapmak zordur. Özellikle son zamanlarda kumar, seks, para harcama, alışveriş yapma, yemek yeme, egzersiz, televizyon izleme, bilgisayar oyunları oynama gibi çok çeşitli davranışların da bağımlılık yaratabileceği görüşü artmaktadır (Arısoy, 2009). “İnternet bağımlılığı”, “patolojik internet kullanımı (PİK)”, “aşırı internet kullanımı” ya da “uygun olmayan internet kullanımı”; genel olarak internetin aşırı kullanılması isteğinin önüne geçilememesi, internete bağlı olmadan geçirilen zamanın önemini yitirmesi, yoksun kalındığında aşırı sinirlilik hali ve saldırganlık olması ve kişinin iş, sosyal ve ailevi hayatının giderek bozulması olarak tanımlanabilir (Young, 2004). İnternet bağımlılığı hangi yaş aralığında daha çok görülür? Özellikle okul çağında sık görüldüğü için öğrencilerin ruhsal ve bedensel gelişimlerini, sosyal ilişkilerini oldukça kötü yönde etkileyerek akademik başarılarını da düşüren aşırı şekilde internet/bilgisayar kullanımı bireyin hem akademik hem de kişisel gelişimini negatif yönde etkilemekte, kişiyi bağımlı hale getirmektedir (Öztürk ve ark. 2007). Gelişimsel (nörolojik, hormonal, vb.) nedenlerle dürtü kontrol sorunlarının arttığı ergenlik çağı, aynı zamanda kimlik gelişiminin de çok büyük oranda gerçekleştiği bir yaş dönemi olması nedeniyle internet bağımlılığına en yatkın yaş grubu olarak görülebilir. Ayrıca ergenlerin akranlarından çok fazla etkilendikleri düşünüldüğünde, çoğu yaşıtı internette “takılan” bir ergenin de ister istemez internete daha kolay yöneleceği akla gelecektir. Ancak, yine de internet bağımlılığı her yaşta ve cinsiyette görülebilen bir rahatsızlıktır. Yapılan bazı çalışmalarda internet bağımlısı olarak nitelendirilebilecek hastaların oranı toplam kullanıcıların %1,98’i ile %3,5’u arasında değiştiği görülmüştür (Öztürk ve ark, 2007’den alıntı). İnternet bağımlılığı kişinin günlük yaşamını nasıl etkiler? Zamanının çoğunu internete ayıran kişi diğer uğraşlara ve sosyal ilişkilere daha az zaman ayıracaktır. Aile bireylerinde uzaklaşmaya neden olur. Sosyal becerilerin gelişmesini engeller. Hayali, sanal bir kimlik gerçek kimliğin önüne geçmeye başlayabilir. Tipik bir internet bağımlısı haftada 40-80 saat arasında bilgisayar başında kalmakta ve tek seferde hiç ara vermeden 20 saate kadar bilgisayar başından kalkmayabilmektedir (Öztürk ve ark, 2007). Göz bozukluklarına yol açabilir. Sürekli ekran karşısında olmak kronik yorgunluk sendromu olarak adlandırılan, “gün içinde uykululuk, isteksizlik, konsantre olamama, yorgun hissetme” vb. belirtilerin görüldüğü klinik durumu ortaya çıkarabilir. Ekrandan yayılan ışınların beyin dalgalarını yavaşlattığı, hafif uykuda görülen beyindeki elektriksel deşarjları tetiklediği, böylelikle de uykululuk, ama uykuya dalamama ve dikkatsizlik belirtilerini alevlendirdiği söylenmektedir. Uyku döngüsü bozulan hasta uyarıcı madde kullanmaya, aşırı miktarda kahve veya kola tarzı içecekler tüketmeye başlayabilir, fiziki aktivitenin giderek azalmasına bağlı olarak aşırı kilo alımı, eklem sorunları, sırt ağrısı ve kas, iskelet sistemi sorunları görülebilir. İnternet bağımlılığı tedavisi nasıldır? Öncelikle bireyi aşırı internet kullanımına yönelten biyolojik, psikolojik ve sosyal etkenler incelenmelidir. Bu soruna eşlik eden dikkat ve dürtü kontrol sorunları, kaygı ve özgüven sorunları vb. durumlar özellikle incelenmelidir. Eşlik eden psikiyatrik ve sosyal sorunlara yönelik tedaviler internet bağımlılığını dolaylı olarak azaltabilir. Öte yandan, aşamalı olarak internet kullanımının sınırlandırılmasına dayalı uygulamalar içeren bilişsel-davranışçı terapi yöntemleri de etkili bir şekilde kullanılmaktadır. Dirençli olgulara ilaç tedavileri de yararlı olacaktır. İnternet kullanımının saatlerini değiştirmek ve zıt saatlere kaydırmak da kullanılan yöntemler arasındadır. Kişinin internet kullanımını durdurmak için somut bazı araçlar kullanılabilir. Kişinin o saatte yapması gereken bir şey ya da gitmesi gereken bir yer gibi. Eğer k