TED Meşale Dergisi Haziran 2012 14. Sayı | Page 49
İnternet bağımlılığı nedir?
Birçok kişi için bağımlılık kavramı klasik anlamda
alkol, esrar, kokain, eroin gibi kimyasal madde kullanımını içerir; fakat aslında bağımlılığı neyin oluşturduğu konusunda gerçekte net bir açıklama yapmak
zordur. Özellikle son zamanlarda kumar, seks, para
harcama, alışveriş yapma, yemek yeme, egzersiz,
televizyon izleme, bilgisayar oyunları oynama gibi
çok çeşitli davranışların da bağımlılık yaratabileceği
görüşü artmaktadır (Arısoy, 2009).
“İnternet bağımlılığı”, “patolojik internet kullanımı
(PİK)”, “aşırı internet kullanımı” ya da “uygun olmayan internet kullanımı”; genel olarak internetin aşırı
kullanılması isteğinin önüne geçilememesi, internete
bağlı olmadan geçirilen zamanın önemini yitirmesi,
yoksun kalındığında aşırı sinirlilik hali ve saldırganlık
olması ve kişinin iş, sosyal ve ailevi hayatının giderek
bozulması olarak tanımlanabilir (Young, 2004).
İnternet bağımlılığı hangi yaş aralığında daha çok
görülür?
Özellikle okul çağında sık görüldüğü için öğrencilerin
ruhsal ve bedensel gelişimlerini, sosyal ilişkilerini oldukça kötü yönde etkileyerek akademik başarılarını
da düşüren aşırı şekilde internet/bilgisayar kullanımı bireyin hem akademik hem de kişisel gelişimini
negatif yönde etkilemekte, kişiyi bağımlı hale getirmektedir (Öztürk ve ark. 2007). Gelişimsel (nörolojik,
hormonal, vb.) nedenlerle dürtü kontrol sorunlarının
arttığı ergenlik çağı, aynı zamanda kimlik gelişiminin
de çok büyük oranda gerçekleştiği bir yaş dönemi
olması nedeniyle internet bağımlılığına en yatkın yaş
grubu olarak görülebilir. Ayrıca ergenlerin akranlarından çok fazla etkilendikleri düşünüldüğünde, çoğu
yaşıtı internette “takılan” bir ergenin de ister istemez
internete daha kolay yöneleceği akla gelecektir.
Ancak, yine de internet bağımlılığı her yaşta ve cinsiyette görülebilen bir rahatsızlıktır. Yapılan bazı çalışmalarda internet bağımlısı olarak nitelendirilebilecek hastaların oranı toplam kullanıcıların %1,98’i ile
%3,5’u arasında değiştiği görülmüştür (Öztürk ve
ark, 2007’den alıntı).
İnternet bağımlılığı kişinin günlük yaşamını nasıl etkiler?
Zamanının çoğunu internete ayıran kişi diğer uğraşlara ve sosyal ilişkilere daha az zaman ayıracaktır.
Aile bireylerinde uzaklaşmaya neden olur. Sosyal
becerilerin gelişmesini engeller. Hayali, sanal bir kimlik gerçek kimliğin önüne geçmeye başlayabilir. Tipik
bir internet bağımlısı haftada 40-80 saat arasında
bilgisayar başında kalmakta ve tek seferde hiç ara
vermeden 20 saate kadar bilgisayar başından kalkmayabilmektedir (Öztürk ve ark, 2007). Göz bozukluklarına yol açabilir. Sürekli ekran karşısında olmak
kronik yorgunluk sendromu olarak adlandırılan,
“gün içinde uykululuk, isteksizlik, konsantre olamama, yorgun hissetme” vb. belirtilerin görüldüğü
klinik durumu ortaya çıkarabilir. Ekrandan yayılan
ışınların beyin dalgalarını yavaşlattığı, hafif uykuda
görülen beyindeki elektriksel deşarjları tetiklediği,
böylelikle de uykululuk, ama uykuya dalamama ve
dikkatsizlik belirtilerini alevlendirdiği söylenmektedir. Uyku döngüsü bozulan hasta uyarıcı madde
kullanmaya, aşırı miktarda kahve veya kola tarzı
içecekler tüketmeye başlayabilir, fiziki aktivitenin giderek azalmasına bağlı olarak aşırı kilo alımı, eklem
sorunları, sırt ağrısı ve kas, iskelet sistemi sorunları
görülebilir.
İnternet bağımlılığı tedavisi nasıldır?
Öncelikle bireyi aşırı internet kullanımına yönelten
biyolojik, psikolojik ve sosyal etkenler incelenmelidir. Bu soruna eşlik eden dikkat ve dürtü kontrol
sorunları, kaygı ve özgüven sorunları vb. durumlar
özellikle incelenmelidir. Eşlik eden psikiyatrik ve
sosyal sorunlara yönelik tedaviler internet bağımlılığını dolaylı olarak azaltabilir. Öte yandan, aşamalı
olarak internet kullanımının sınırlandırılmasına dayalı
uygulamalar içeren bilişsel-davranışçı terapi yöntemleri de etkili bir şekilde kullanılmaktadır. Dirençli
olgulara ilaç tedavileri de yararlı olacaktır. İnternet
kullanımının saatlerini değiştirmek ve zıt saatlere kaydırmak da kullanılan yöntemler arasındadır.
Kişinin internet kullanımını durdurmak için somut
bazı araçlar kullanılabilir. Kişinin o saatte yapması
gereken bir şey ya da gitmesi gereken bir yer gibi.
Eğer k