TED Meşale Dergisi Haziran 2012 14. Sayı | Page 24

BİLİM TEKNİK Sevgi ÇAMAN Deniz kirliliğine mikro-denizaltılarla çözüm Türkiye’de ömür 10 yıl uzadı Türkiye’de ömür son 20 yılda 10 yıl uzadı. Akdeniz Üniversitesi’nin TÜBİTAK’ın desteğiyle hazırladığı ve ilk kez National Geographic dergisinde yayınlanan Gerontoloji Atlası, Türkiye’de yaşlılık ve yaşlanma süreci ile ilgili ilginç veriler ortaya koyuyor. Bu araştırmaya göre, 1960 yılında Türkiye nüfusunun yüzde 3’ü 60 yaşın üzerindeyken, bugün bu rakam yüzde 10’a ulaşmış durumda. Türkiye İstatistik Kurumu’nun en son verilerine göre 60 yaş ve üzeri nüfusumuz 7.4 milyon. Dünya Sağlık Örgütü’nün rakamlarına göre ise dünyadaki yaşlı nüfusunun artışı, Türkiye’dekiyle paralel: Bu yüzyılın başında 80 yaş üzeri nüfus 14 milyonken, 2050 yılında 400 milyona çıkacağı tahmin ediliyor. Önümüzdeki beş yılında içindeyse tarihte ilk kez 65 yaş üstü nüfus, 0-5 yaş nüfustan fazla olacak. Olumlu bir gelişme, Türkiye’deki ortalama yaşam süresinin son 20 yıl içinde 10 sene artmış olması. Gerçi Türkiye şu anda halen OECD ülkelerine oranla 8 yıl kadar daha az ortalamaya sahip; ama araştırma bu açığın 40 yıl içinde hızla kapanacağını gösteriyor. Araştırmanın sunduğu veriler ışığında, Türkiye’de en uzun ve en kısa nerede yaşandığı da belli oldu: Buna göre Aydın’ın Nazilli ilçesi en yüksek yaşam süresine sahipken, en düşük rakam Yozgat’a ait. Bu iki farklı yerleşim yerinde göze çarpan farklı unsurlar ise, Nazilli’de çok çalışma, zeytinyağıyla pişen bol yeşil sebze tüketimi ve düşük stres iken, Yozgat’ta hayvansal gıda tüketiminin çokluğu ve hareketsizlik. 22 Bilim insanları denizlerdeki petrol kirliliğine çözüm olarak mikro denizaltılar geliştirdiler. İnsanın saç telinden on kat küçük olan bu denizaltılar, petrol parçacıklarını programlandıkları lokasyonlara taşımakta kullanılacaklar. Daha önce insan vücudunda istenen noktaya ilaç göndermek için kullanılan bu nano-makinalar, geliştirilerek petrolü emecek şekilde özel olarak kaplandılar. Laboratuvar ortamında başarılı olan deney, denizlerde ciddi bir tehdide dönüşen petrol kirliliğiyle mücadele konusunda ümit verdi. İlk ateşi bir milyon yıl önce mi yaktık? İlk ateşi kim yaktı? Mitolojinin buna verecek çeşitli cevapları olsa da, konu, bilim insanlarının kafasını halen meşgul ediyor. Güney Afrika’da bir mağarada yakın zamanda bulunanlar, bu soruya yeni bir ışık tutuyor: modern insanın atalarından Homo Erectus’lar, ateşi bir milyon yıl önce kullanmaya başlamış olabilirler. Bugüne kadar geçerli olan yaygın kabul, ateşin bundan 400 bin yıl önce hem Neandertal’ler hem de Homo Sapiens’ler tarafından kullanılmış olduğuydu. Yeni bulgulara göre ateşi ilk kullanan insan atalarının kim olduğuna karar vermek halen güçse de, ateşin en az 600 bin yıl önce kullanıldığı söylenebilir.