TED Meşale Dergisi 27. Sayı | Page 62

1984 yılında yayımlanan “Delta ve Çocuk”, şairin 1955-1983 yılları arasında tuttuğu notlardan oluşur. 30 yıla yakın bir zaman diliminde, farklılaşan şiir anlayışlarının içinden süzülüp gelerek okurla buluşan bu kitap İlhan Berk şiirinin haritası gibidir. Daha sonra çıkacak “Güzel Irmak” (1988), 1960’larda sıkça yararlandığı tarih ve coğrafya bilgilerinin etrafında şekillenir. Berk’in şiirinde bu iki kavram hem birer bilim dalı hem de öznel birer büyüteçtir insana eğilmek için. İlhan Berk 1993’te yayımlanan “Dün Dağlarda Dolaştım Evde Yoktum” adlı kitabının başına şu notu ekler: “Bu kitabın elyazılarıyla yayımlanmasını istemenin nedeni görsellik değildir (görselliğin büyüsünü yadsımıyorum elbet, o nasıl yadsınır ki); bunun çok ötesinde bir şey: yazmak eylemi sırasında pek çok dize (şiir uçları) asıl metnin dışına taşmıştır, atılmıştır. Bunları işte göstermektedir. Okuyanları (okurları diyemiyorum, onları kendimle örtüşmeye götürme hakkım yok) bundan yoksun etmek istemedim. Öte yandan, gene okuyanlar elyazısında ikinci, üçüncü bir şiirin oluşumunu da bulgulayacaklardır. Belki, son olarak da, yazmak denen cehennemin serüvenini izleyecekler, o 60 labirente inme olanağını bulacaklardır. Hepsi bu.” Kitap, şairin defterlerinden parçalarla birlikte basılır. Karalamalar, üstünü çizdiği notlar, tarihler, bağlantılar gibi pek çok ayrıntı da şiire dâhil olur böylece. Şiirin kendisiyle birlikte arka planını da okura açmış, bir sona erişen metnin hangi dolambaçlardan geçtiğinin ipuçlarını vermiştir bu yolla İlhan Berk. 1996 tarihli “Avluya Düşen Gölge” ile 2005’te çıkan “Kuşların Doğum Gününde Olacağım”, İlhan Berk’in tek dize, tek sözcük, hatta tek harfle şiir kurmayı denediği; yıllarca yıkıp yeniden inşa ettiği şiir anlayışını ileri yaşlarında bir kez daha sınadığı şiirlerden oluşur. Bu kitaplarda şairin ilk şiirlerini yazdığı yıllardan o güne dek Türkiye’de ve dünyada yaşanan siyasal, ekonomik veya estetik gelişmelere kapalı kalmadığı, bunları kendi çerçevesinden görüp şiirde eritebildiği gözlenir. Modern şiirin öncülerinden Ezra Pound ve Arthur Rimbaud’dan çeviriler yapan, kendi şiirleri de İngilizce, Fransızca ve İspanyolcaya çevrilen Berk 2008 yılında hayata veda ettiğinde arkasında hacimli bir külliyatın yanı sıra değişim temelli bir anlayışı da sonraki kuşaklara miras bırakır.