Selçuklu’nun Tıp Tarihine Armağanı
GEVHER NESİBE
DARÜŞŞİFASI VE TIP MEDRESESİ
Anadolu, on binlerce yıldır köklü medeniyetlere ev sahipliği yapmış, coğrafi konumu nedeniyle kültürlerin
kesişme noktasında yer almıştır. Bu topraklardan gelip geçenler insanlığın ortak mirasına dâhil olacak
etkiler bırakmış, sonraki dönemlerde Anadolu’ya yerleşenler kendilerinden öncekilerden devraldıklarının
üzerine koyduklarıyla eşsiz eserler meydana getirmiştir. Hititler örneğinde olduğu gibi kimi zaman bu
topraklara gelen kavimler hazır bulduğu inanışlarla kendi dinlerini birleştirmiş veya Osmanlı örneğinde
olduğu gibi Anadolu’yu yurt edinenler geldikleri yerdeki mimari anlayışı Anadolu’da bulduklarıyla
harmanlayarak özgün bir anlayış geliştirmiştir. Selçuklu Devleti ise Orta Asya Türklerinin inanış ve
alışkanlıklarıyla İran coğrafyasında tanışılan yeni kültürü harmanlayarak Anadolu’nun yeni bir kimliğe
bürünmesini sağlayacak bir medeniyet kurar. Selçuklu’nun, başta başkent Konya olmak üzere Ahlat,
Diyarbakır, Erzurum, Sivas, Tokat gibi şehirlerde inşa ettiği eserler günümüzde değerl i birer kültür varlığı
kabul edilir. Selçukluların çehresini yenilediği, kalıcı izler bıraktığı şehirlerin arasında Kayseri’nin ayrı bir
önemi bulunur. I. Gıyasettin Keyhüsrev’in kız kardeşi Gevher Nesibe Hatun anısına Kayseri’de inşa ettirdiği
şifahane hem Selçuklu mimarisini yansıtması bakımından hem de Orta Çağ’a damga vurmuş bir bilim
kurumu olması bakımından öne çıkar.
Günümüzde Erciyes Üniversitesi Tıp Tarihi Müzesi olarak hizmet veren Gevher Nesibe Darüşşifası
(Hastane) ve Tıp Medresesi, birbirine bitişik iki bina şeklinde 1205 -1206 yıllarında inşa edilir. Rivayete göre
Sultan Keyhüsrev, kardeşi Gevher Nesibe’nin âşık olduğu erkekle evlenmesine izin vermez. Bunun üzerine
üzüntüden verem olan kardeşinin son arzusunu yerine getirerek vicdanını rahatlatmak ister. Nesibe Hatun,
ağabeyinden, kendisi gibi çaresiz hastalıklara yakalananların şifa bulacağı bir hastane yaptırmasını ister.
I. Gıyasettin Keyhüsrev’in, kardeşinin anısını yaşatmak üzere biri medrese biri hastane işleviyle ikiz şekilde
yaptırdığı Gevher Nesibe Hatun Darüşşifası böylece ortaya çıkar.
8