Sanat profesyonellerinin telif etrafında dönen belirleyiciliklerini yıkan bir tavırla sanatı insanların gözünün içine
sokan, duvarlara kazıyıp görünür kılan, sokaklara döküp kalabalığa açan Banksy, herhangi bir telif almadan sanatın
yaygınlaşmasının doğru tercih olduğunu düşünenlerden. Bir işe biçilen fiyat o işin değerini ortaya koyar mı? Gösterilen
ilgiye bağlı olarak sanatçı büyük veya vasat bir sanatçı olarak adlandırılabilir mi? Sanat eserinin iyi veya kötü olarak
isimlendirilmesinin ölçekleri nelerdir, kimlerdir? Görüldüğü gibi kendisini göremediğimiz Banksy’nin sorduğu ve yüzlerce
insana sordurduğu sorular sanat camiasını ve geleceğini etkileyecek cinsten. Etkilerinin neler olacağını ise tarih gösterecek.
Sanatı olduğu kadar sanat kurumlarını ve bu ortamlar
etrafında hegemonyalar kurup, sanatın geleceği üzerine
kararlar alan insanları da sorgulayan Banksy’nin “Telif
zavallılar içindir.” sözü sanata nasıl bir kaynaktan
yaklaştığını ortaya koyacak nitelikte. Kendine özgü
sanat yaklaşımı ve sınırları zorlayan tavrı çok geçmeden
alıcı bulurken Banksy, işleri Londra, New York, Paris ve
daha birçok şehirde önemli rakamlara satılan bir sanatçı
konumuna yükseldi. Kimliği hakkında pek bir şey bilinmese
de işleri onu kıymetli kılmaya yetiyordu. Sanatın neyi ifade
ettiğini, sanat alıcısının nelere dikkat ettiğini ve bu dikkatin
kimler tarafından nasıl yönlendirildiğini sorgulayan Banksy,
sokak ve duvar çalışmalarında oluşturduğu büyüleyici
havanın yanı sıra akıllara kazıdığı sorularla da öne çıkıyordu.
54
Şehir nedir ve nasıl yaşanır? Şehirdeki insan neleri görür ve
nelere gözlerini kapatır? Ezberlenmiş bir hayat içerisinde
insana dair birçok şeyi es geçen birey, ne kadar birey
olabilir? Bunlar ve daha niceleri, Banksy’nin işleri etrafında
sorulan ve cevap aranan “sıkıntılı” alanlar. Böylesine
tahrik edici ve geniş bir alan açabilen nadir sanatçılardan
biri olan Banksy’nin dünya çapında sayısız hayranının
olması da kaçınılmaz. “Kırmızı Balonlu Kız”, “Kız ve Asker”,
“Gül Şimdi” ve “Hizmetçi” gibi işleriyle büyük ün kazanan
Banksy’nin koleksiyonerlerin dünyasında da karşılığı var
elbette. 2008’in Aralık ayında New York’ta Sotheby Açık
Artırması’nda 1.700.000 dolar rekor fiyat etiketiyle satılan
“Keep It Spotless” eseri şimdiye kadar satılmış en pahalı
Banksy olma özelliğine sahip.
55