Müzikçalara bir ürün yerleştirerek müzik dinlemek
günden güne pratikliğini yitirse de bugün en fazla
kullanılan müzik kaydedilmiş ürün konumundaki CD’nin ilk üretim tarihi 1982’dir. CD çalabilecek
cihazların yaygılaşması içinse bir süre daha beklenecektir. Artık çift kasetçalara sahip olan ve CD
okuyabilen müzik setleri üretilmeye; hatta walkmanden yola çıkarak, taşınabilir CD çalarların yapımına başlanmıştır. Bilgisayarın yaygınlaşması ve
ses mühendisliğinde görülen ilerleme, plakların
ve kasetlerin CD’ye aktarılmasını kolaylaştırınca,
CD’ler daha önce diğer teknolojilerin başaramadığı bir şeyi gerçekleştirir: Kasetler ve plaklar artık
birer nostalji öğesine dönüşür.
Ne var ki, 1989 yılında MP3 adı verilen dijital müzik
depolama dosyalarının icat edilmesi, 1998 yılında ise MP3 çalarların piyasaya sürülmesi CD’nin
egemenliğini sarsar. Bilgisayarın ucuzlaması ve
geniş kitlelerin tüketimine sunulmasıyla birlikte,
eğlence anlayışında deyiş yerindeyse bir devrim
yaşanır. Artık radyo, televizyon, sinema ve müzik
bilgisayarın içindedir. Daha 2000’lere ulaşılmadan
ayrı cihazlara ve eklentilere gereksinim kalmaksızın müzik dinlemek mümkün hale gelir. Yalnızca
birkaç santimetre boyutundaki MP3 çalarlar ise
müziğin her an her yerde dinlebilmesi açısından
büyük bir ilgi görür.
ve dijital ortamdan müzik dinlemek bugünün en
geçerli yöntemi.
Müziğin görkemli opera binalarından, konser salonlarından, konaklardan, saraylardan çıkıp tekil
dinleyicilere ulaşımının gün geçtikçe basitleşmesi, müziğin bir sektör haline gelmesini sağlamış
görünüyor. Özellikle popüler alanda müzik akımlarının ve kuşaklarının oluşumunda bunun payı
büyük. Öte yandan bu kolaylığın çabuk tüketimi ve
tüketimle doğru orantılı olarak ‘seri üretim’i getirdiğini, müziğin tek tipleşme tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını da unutmamak gerek. Ancak hayatın her bölümünde olduğu gibi müzik söz konusu
olduğunda da sorun ile çözüm iç içe. Artık müzisyenler yazdıkları şarkıları piyasaya sürmek
için pahalı kayıt stüdyolarına girmeye gerek duymadan, albümlerinin satış noktalarına iyi dağıtılıp
dağıtılmadığı kaygılarına sürüklenmeden eserlerini dinleyicilerle buluşturabiliyor. Böylece hızlı
tüketim alışkanlığına hitap etmeyen müzik türleri,
teknolojinin güvencesiyle gelecek nesillere kalma
olanağı buluyor.
Hayatımızın oldukça merkezî bir yerinde bulunan
müzikçalar cihazlar, insanlık için kısa sayılabilecek
bir zaman diliminde büyük dönüşümler geçirdi.
Bakalım önümüzdeki yıllar neler getirecek...
Günümüzde, dizüstü bilgisayar, tablet ve akıllı telefon gibi çok işlevli elektronik aletlerin her yaştan,
her gelir düzeyinden insanın kullanımında olması,
müzik dinlemek için ayrı cihazlara olan ihtiyacı neredeyse bitirmiş gibi görünüyor. Müzik eserlerinin
satışa sunulması ve telif haklarının gözetilmesi
konusunda ciddi sıkıntılar barındırsa da dijital kayıt
YAŞAM 37