GENOM VE KÖK HÜCRE MERKEZİ
GENOM VE KÖK HÜCRE MERKEZİ
Doç.Dr. Serpil TAHERİ
Erciyes Üniversitesi, Tıp Fakültesi
Tıbbi Biyoloji A.D. GENKÖK
Erciyes Üniversitesi Betül-Ziya Eren Genom ve Kök Hücre Merkezi (GEN-
KÖK), akıllı bina teknolojisi sistemi ile donatılmış, 5 kat ve 8 bin m² kapalı
alandan oluşmaktadır. 2012 yılında faaliyete geçen GENKÖK ağırlıklı olarak
genetik ve kök hücre alanında çalışmalara katkıda bulunmaktadır. GEN-
KÖK aynı çatı altında yaşam bilimleri alanında 14 farklı bölümü barındıran
Türkiye’nin en büyük araştırma merkezidir. Merkez bünyesinde, her katta
çalışma odaları, derslikler, toplantı solanları, dinlenme lobileri ve mutfak
gibi yaşam alanları mevcuttur. Ayrıca deneysel çalışmaların yürütüldüğü
cGMP (kaliteli üretim uygulamaları) şartlarında Kök Hücre, Gen Tedavi, Kök
Hücre ARGE Laboratuvarları, Genom Araştırma ve Uygulama, Proteomiks,
Moleküler Mikrobiyoloji, Transgenik Hayvan, Hayvan Davranış Laboratuarı,
Deney Hayvanı Barınağı, Bitki Biyoteknolojisi, Görüntüleme Merkezi, DNA,
RNA ve Kordon Kanı Biyobankası, Metagenom, Hipoksi Laboratuarı ile
Biyoinformatik ünitelerini bulundurmaktadır. Mevcut altyapı ile virüsten
bakteriye bitkiden insana kadar her türlü hücre, doku, organ ve sistemler-
de meydana gelebilecek DNA, RNA ve protein analizleri yapılabilmektedir.
GMP Laboratuvarları hücresel tedavi ürünleri üreten ve bankacılığını ya-
pan bir birimdir. Değişik dokulardan (kemik iliği, diş dokusu, yağ dokusu
ve umblikal kord vb.) klinik kullanıma uygun GMP şartlarında mezenkimal
kök hücre üretimi yapılmakta olup diyabetik ayak, kan kanseri (lösemi ) gibi
bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Fibroblast, kondrosit üreti-
mi, sağlıklı bireylerden kordon kanı saklanması ile bireyin gelecekte karşıla-
şabileceği hastalıklara karşı tedavi amaçlı kişilerin kendi kordon kanındaki
kök hücrelerin transferi yapılmaktadır. Ayrıca GMP Laboratuvarı içerisinde
gen tedavi süiti de bulunmaktadır. Bu ünite Türkiye’de kamu ve özel sek-
törde tek gen tedavi ruhsatlı GMP alanıdır. Erciyes Kordon Kanı ve Doku
22
TED KAYSERİ KOLEJİ
Bankası Projesi Merkezimizin önem verdiği projelerden biridir. GENKÖK
de araştırıcılarımızın uzun vadede bireysel ve toplumsal çalışmalarında
kullanmaları için nadir hastalıkların DNA-RNA protein ve hücre hatlarının
toplanması, koleksiyonlarının yapılması Türkiye’de araştırma kapasitesinin
artırılması sağlanacaktır.
GENKÖK bünyesinde olan Transgenik Hayvan Ünitesinde yaklaşık 3000 fare
barındırılmaktadır. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından ruhsatlı olan
Transgenik Hayvan, Hayvan Davranış, Deney Hayvanı Barınağı birimlerimiz-
de mikroenjeksiyon yöntemi ile her türlü gen manipülasyonları, transgenik
otistik fare modelleri ve obez fare modelleri yapılabilmekte ve geliştirilen
hayvan modellerinde otizm, diyabet, obezite gibi kalıtsal geçiş gösteren
hastalıkların oluşumunda kuşaklar arası genetik ve epigenetik geçişinde
rol oynayan mekanizmalar aydınlatılmaya çalışılmaktadır. Oluşturulan bu
hayvan modellerinde manüpüle edilen genetik materyalin hayvan davra-
nışı üzerine etkilerini anlamak için çeşitli davranış deneyleri yapılmaktadır.
GENKÖK’ün en büyük departmanı olan Genom Biriminde; Otizm, Travma-
tik Beyin Hasarı ve Hipofiz yetmezliği, Cushing, Akromegali, Diyabet, Behçet
ve İdiyopatik Hirsutizm, Psioriasis gibi çeşitli hastalıkların oluşumuna se-
bep olan mekanizmaların moleküler temelleri araştırılmaktadır.
Erciyes Üniversitesi bünyesinde kurulmuş olan Genom ve Kök Hücre Mer-
kezi (GEN KÖK) hem üniversitemizin hem de Türkiye’nin bilimsel alanda
dünyada adını duyurabilmek için birçok bilim adamı ile farklı alanlarda ça-
lışmalarına hızla devam etmektedir.