Undaneldisrakkinn
(e. stud dog)
Höfundur: Guðrún Margrét Baldursdóttir
Ég ætla að byrja þessa umfjöllun um undaneldisrakka með því að kvarta yfir því að það er ekkert virkilega gott orð í íslensku sem
er notað yfir þessa mikilvægu hunda. Við tölum um stóðhesta eða graðhesta og erum yfirleitt nokkuð örugg um hvað felst í þeim
hugtökum en yfirleitt er ekki talað um stóðhund; hvað þá graðhund, enda þætti það líklega frekar gróf orðanotkun! Ég verð því að
sætta mig við hugtakið „undaneldisrakki“ en í þessari grein er ekki gengið út frá því að það eigi við um sérhvern ógeldan karlhund
þótt þeir geti flestir getið af sér afkvæmi. Ég nota hugtakið í skilningi hundaræktandans og velti fyrir mér hvaða eiginleika rakki þurfi
að hafa til að falla í flokk þeirra hunda sem augljóslega eiga erindi í ræktun og jafnframt hvort meðhöndla þurfi þessa, oft og tíðum,
dýrmætu hunda á einhvern annan veg en venjulega heimilis- og sýningarhunda.
Hvaða eiginleika þarf undaneldisrakkinn að
hafa?
Flestir sem hafa fylgst með hundasýningum eða öðrum
atburðum þar sem hreinræktaðir hundar koma fram hafa eflaust
upplifað tilfinninguna sem fylgir því að sjá hund sem heillar
mann algerlega. Hann grípur augað í hópnum og maður finnur
hvernig gæsahúðin sprettur fram af því að sjá hundinn stilla sér
upp og hreyfa sig. Þetta tengist ekki endilega tegund heldur
fremur einstaklingnum; þetta er hinn frægi „X-faktor“ sem
flestum þeim er haslað hafa sér völl í heimi hreinræktaðra hunda
ber saman um að hinn dæmigerði undaneldisrakki þurfi að hafa
til að bera í ríkum mæli.
Ég ætla að vitna í Judy De Casembroot, sem var þekktur ræktandi
og dómari í Bretlandi um miðja síðustu öld, þar sem hún talar
um hvað það er sem sannur undaneldisrakki (stud dog) þarf til
að bera.
Undaneldisrakkinn
verður
að
hafa
eitthvað
alveg
sérstakt við sig sem gerir það að verkum að hann grípur
augað þegar hann kemur inn í hringinn. Án þessa hefur
hundurinn einfaldlega ekki það sem til þarf. Þetta sérstaka
atriði getur falist í útgeisluninni og hreyfingunum sem
bera vott um skapgæði og óbilandi sjálfstraust; það getur
verið að hundurinn sé aðeins stærri en hinir hundarnir
eða með sérstaklega langan háls; jafnvel ótrúlega fallegt
höfuð. Eitthvað hefur hann við sig sem veldur því að athygli
þín beinist að honum og sama máli gildir um dómarann
og hina sýnendurna. Allir frábæru ættfeðurnir hafa haft
eitthvað sérstakt til að bera sem olli því að þeir skáru sig úr
hópnum á þennan hátt.
Ég hef lesið mjög svipaða lýsingu hjá hinum finnska, Juha Kares
(Chic Choix), en hann hefur verið mjög farsæll í sinni ræktun og
hefur sterkar skoðanir á öllu er varðar hundarækt. Hann talaði um
að glæsilegur undaneldisrakki þurfi að grípa augað úr fjarlægð
þannig að það sé eitthvað við heildarmyndina sem heillar frekar
en summa einstakra atriða; eitthvað sem ekki er endilega hægt að
koma í orð. Óhætt er að slá því föstu að flestir hinna svokölluðu
50
Ungverski vizslu-rakkinn, Ch. Hungargunn Bear It´N Mind, var valinn
besti hundur sýningar á Crufts 2010. Hann þótti hafa „x-factorinn“
í mjög miklu magn H