TARİHÇE
56
SINAİ
ENDÜSTRİYİ ISITAN BULUŞ
Fransızca kökenli “termometre”, sıcaklığı ölçmede kullanılan yaklaşık 10 çeşide sahip bir teknoloji
olarak hayatlarımızı kolaylaştırmakta; endüstriyel faaliyetlerde yoğunlukla kullanılmaktadır.
Galilei tarafından 1597’den önce icat
edilen termometre; sıvılı, maksimumlu
ve minimumlu, tıbbi, buhar basınçlı, gazlı,
diferansiyel ve duyarlı pratik olmak üzere
pek çok çeşidiyle günlük hayatımızı ve
endüstriyel faaliyetlerimizi kolaylaştırmaktadır. İnce cam borudan yapılan, alt ucu
şişkin, üzerinde derece çizgileri bulunan
termometre, meteorolojide Celsius, Fahrenheit veya Kelvin gibi değişik ölçeklerle
derecelendirilmektedir.
Isı alışverişi
Esnek maddelerin özellikle sıvıların ısı
geçişi karşısında genleşmeleri prensibiyle
çalışan termometreler, sıcaklıkları birbirinden farklı iki cisim birbirine temas
ettiğinde sıcaklıkları aynı oluncaya kadar ısı
alışverişi yapar. Termometrenin içindeki
madde, ölçmek istenilen maddeye temas
ettiğinde o madde daha sıcaksa ondan
enerji alarak genleşir, madde daha soğuksa kendisi enerji kaybederek büzülür. Bu
değişim gözlemlenerek ölçüm yapılmak
istenilen maddenin kaç derece olduğu
belirlenmiş olur.
Ölçüm, proses, depolama…
Ölçüm prensibi, hassasiyet, ölçüm aralığı,
tepki süresi gibi özellikler ile sınıflandırılan termometreler; günlük sıcaklık ölçüm
becerileriyle endüstrinin bir çok alanında
kullanılan ürünlerdir. Özellikle endüstriyel
kullanım alanları arasında; yüzey sıcaklık
ölçümü, malzeme sıcaklık ölçümü, hava ve
gaz sıcaklık ölçümü, proses sıcaklıklarının
izlenmesi kayıt edilmesi ve kontrol edilmesinin yanı sıra, üretim, imalat ve depolama
gibi alanların tamamında kullanılmaktadır.
3 farklı sıcaklık birimi
Ölçülecek sıcaklık aralığına göre termometreler çeşitlilik arz eder. En yayın
olan birim Celcius, suyun donma noktasını 0 santigrat derece olarak gösterir.
Kaynama noktası ise 100 santigrat
derecedir. Fahrenheit, suyun donma
noktasını 32 fahrenheit derece,
kaynama noktasını ise 212 fahrenheit derece olarak gösterir.
Kelvin, suyun donma noktasını 273, kaynama sınırını ise
373 Kelvin derece olarak
kabul edilir.