MAKALE SINAİ 34
Çene estetiği
Doç . Dr . Dağhan IŞIK
Ersoy Hastanesi Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Uzmanı
Çene , yüzün estetik üniteleri içerisinde en belirleyici role sahip bölümlerden biridir .
Farsça kökenli bir kelimedir “ çene ” kelimesi . İçinde “ çene ” kelimesini barındıran tüm deyimler söz , sözleme ve konuşma üzerine birer vecize olmuştur hep ; “ çene çalmak ”, “ çenesi düşmek ” “ çeneye vurmak ” gibi . Tarih boyunca büyük ve güçlü çeneye sahip insanların sözü dinlenen , sözü geçen ve hatta iktidara hükmeden insanlar olmasının mutlaka bir ilişkisi vardır bu durumla . Acaba Bill Clinton ’ ın başkan olmasında çenesinin yüzüne kattığı “ kararlılık ” ifadenin ne kadar etkisi vardır ? Geniş çene yapısına sahip Alec Boldwin ’ i otoriter rollerde görmemizin , çıkıntılı bir çene ucu olan Tom Hanks ’ i duygusal rollerde izlememizin bir sebebi de yüzlerinin harmonisine katkıları bulunan bu çene yapılarıdır . “ Çocuklar Duymasın ” dizisinin otoriter babası “ Tamer Karadağlı ’ nın yüzüne güç katmış çenesi , rolünü bize başarıyla aktarmasına başkaca bir etken olmuştur . İlm-i Sima ’ da geniş çeneye sahip olanların otoriter , aşırı yuvarlak olanların enerjik , ileriye doğru aşırı çıkıntılı çenesi bulunanların inatçı , yukarı doğru eğik olanların zevkine düşkün , küçük olanların kararsız bir görüntüsü olduğu söylenebilir . Yüzün her estetik ünitesi birbiriyle uyum içerisinde bulununca güzel ya da yakışıklı bir yüzden bahsedilir . Bununla birlikte ; çene , yüzün estetik üniteleri içerisinde en belirleyici role sahip bölümlerden biridir .
Çeneye dair estetik müdahalelere 4 şekilde karar verilir .
Bunlardan birincisi ; kemik yapılara dokunmadan yumuşak dokulara yapılan müdahalelerdir . Burada özellikle eksikliği ya da yetersizliği bulunan bölgeye dolgu maddeleri enjekte edilerek yeterli düzelme sağlanabilir . Çene kemiğinde kesi istemeyen hastalar ve hafif düzeltmeler ihtiyacı olan hastalara dolgu uygulamaları hastanın ihtiyacını karşılar . Bununla birlikte , dolgu uygulamaları geçici uygulamalar olduğu için iki sene sonra tekrar edilmeleri gerekir .
İkincisi ; hastaların yüzünde başka bir estetik üniteye müdahale etmeden sadece çeneye yönelik estetik kusurları gidermeyi amaçlayan operasyonlardır . Bu hastalarda ihtiyaca göre çene ucu ileriye , geriye , sağa , sola , aşağıya ya da yukarıya doğru yer değiştirilir . Çene ucu hafif çıkıntılı hastalarda bazen sadece törpüleme işlemi yeterli olur . Çene ucunun özellikle aşağı alınması gereken durumlarda çene ucu ile çene arasında bir boşluk kalacağından bu boşluğu doldurmak için kemik yamalara ihtiyaç duyulabilir . Bu kemik yamalar genellikle hastanın kalçasından alınır . Çene ucunu ileriye almak gerektiğinde bu müdahale hastanın ihtiyacına göre çene ucu kesilerek yapılabileceği gibi çene ucuna dışarıdan konacak bir protezle de yapılabilir . Sadece çeneye yönelik yapılan estetik operasyonlar çene ucuyla sınırlı değildir . Hastanın çene köşelerine de estetik ameliyat yapılabilir . Çene köşeleri aşırı belirgin ve çok geniş çenelerde çeneye yapılan kesme ve törpüleme işlemleri ile istenilen sonuç elde edilir . Bununla birlikte çene köşeleri belirgin olmayan , silik ya da yukarıda bulunan hastalarda protez uygulanır .
Üçüncüsü ; alt ve üst çenelerin birbirleriyle ilişkisi bozulmuş ve ağız kapanışlarında problem olan hastalara yapılan operasyonlardır . Bu hastalarda estetik görüntünün yanında çenenin kapanışını da düzenleyen ortognatik cerrahi ya da tek çene , çift çene ameliyatları da denilen cerrahi işlemler uygulanır . Ortognatik cerrahi için yapılacak müdahalelerden önce hastanın ortodontik bir muayeneden ve tedaviden geçmesi gerekir . Sadece alt çeneye , sadece üst çeneye ya da her ikisine birden cerrahi uygulanabilir . Bu uygulamalarda alt ve üst çenelere hastanın ihtiyacına göre ileri , geri , yukarı , aşağı ya da öne ve arkaya alma işlemleri uygulanır . Çeneler yeni yerlerine yerleştirildiğinde titanyum plaklar ile sabitlenirler . Ortognatik cerrahide hastaların çeneleri dişleriyle beraber yer değiştirildiğinden hastanın bozuk olan alt ve üst dişlerin ilişkisi ameliyattan sonra düzelir . Bununla beraber çoğu hastada ortodontik tedavi cerrahi uygulamalardan sonra da devam eder .
Dördüncüsü ; hastanın yüzüne uygulanması planlanan burun estetiği gibi operasyonlara ek olarak çeneye estetik uygulamaların yapılmasıdır . Bu hastalar sıklıkla estetik burun ameliyatı isteyen hastalardır ve hastalara sadece burun ameliyatı ile yüzde bir denge yakalanmayacağı düşünüldüğü zaman burunla beraber çeneye de estetik operasyon yapılır . Elmacık kemiklerinin daha belirgin olmasını isteyen hastalarda da çeneye estetik düzeltmeler gerekebilir . Elmacık kemikleri belirginleşen hastalarda çene ucunun geride olması yüzde denge ve harmoninin bozulması anlamına geleceği için kombine uygulamalar gerekebilir .
Yüze uygulanılan başka estetik ameliyatların da çeneye etkisi olmaktadır . Örneğin yüz germe , orta yüz kaldırma ya da boyun germe ameliyatlarında çene konturları da olumlu yönde değiştirmektedir . Bazı hastalara uygulanan bu operasyonlar ile çene bölgesine başka hiçbir uygulama yapmadan değişim elde edilebilir .