37 SINAİ
MAKALE
• Ticarette teknik engellerin kaldırılması : Teknik mevzuat uyumu ;
• Yasal düzenlemeler : Fikri ve sınaî mülkiyet hakları , rekabet kuralları , kamu alımları ;
• Kurumsal iş birliği : Ortaklık kurumların oluşumu .
Gümrük Birliği , Aralık 1999 ’ da Türkiye ’ nin AB üyeliğine adaylığının teyit edilmesinden ve özellikle Aralık 2004 ’ te gerçekleşen Zirve ’ de alınan müzakerelere başlama kararından sonra ayrı bir boyut kazanmıştır . Aynı zamanda , Dünya Ticaret Örgütü ’ nün ( DTÖ ) uluslararası ticarete ilişkin kurallarını temel alan bir yapılanma olan Gümrük Birliği , Türkiye ’ nin DTÖ yükümlülüklerini yerine getirmesinde de büyük avantaj sağlamıştır . Dolayısıyla , Türkiye ’ nin Gümrük Birliği kapsamında gerçekleştirdiği yasal ve kurumsal uyum çalışmaları , üyelik hedefi doğrultusunda bir dönüşüm süreci olarak değerlendirilmelidir .
Gümrük Birliği kapsamında yürütülen uyum çalışmaları ; malların serbest dolaşımı , gümrük birliği , rekabet ve dış ilişkiler gibi müktesebat konu başlıklarında Türkiye ’ nin önemli düzeyde ilerleme kaydetmesini sağlamıştır . Ekim 2005 ’ te katılım müzakerelerinin başlaması ile bu başlıkların çok kısa sürede kapanması söz konusu olacaktır . Ancak bilindiği gibi , Gümrük Birliği ile ilgili müktesebat başlıklarının açılabilmesi için , öncelikle Gümrük Birliği ’ nden kaynaklanan ve henüz yerine getirilmeyen ahdi yükümlülüklerin tamamlanmasına yönelik çalışmaların tamamlanması gerekmektedir .
Malların serbest dolaşımı
Malların serbest dolaşımı , AB müktesebatının temel bir parçasını oluşturmaktadır . Türkiye , 1 Ocak 1996 tarihi itibariyle , AB ’ den ithal ettiği sanayi ürünlerine uyguladığı mevcut tüm gümrük vergileri ve eş etkili tedbirleri kaldırmış , üçüncü ülkelere yönelik miktar kısıtlaması uygulamasını AB ile uyumlu hale getirmiştir . Ayrıca , beş yıllık geçiş dönemi tanınan hassas ürünler , haricinde üçüncü ülkelere karşı Birliğin OGT ’ sini uygulamaya başlamıştır . 1 / 95 sayılı OKK ’ nin Ek 1 ’ inde yer alan işlenmiş tarım ürünlerinin de sanayi ve tarım payları hesaplanmış , bir
kısmı için sanayi payı hemen sıfırlanmış , bir kısmının sanayi paylarının da aşamalı olarak sıfırlanması hükme bağlanmıştır .
Ortak ticaret politikası
Türkiye , AB ’ nin Ortak Ticaret Politikası ’ na uyum kapsamında , üçüncü ülkelerden sanayi ürünleri ithalatında AB ’ nin OGT ’ sini uygulamayı , ithalat üzerinden alınan diğer vergi ve fonları kaldırmayı , AB ’ nin tercihli ve otonom ticaret rejimlerini üstlenmeyi taahhüt etmiştir . Gümrük Birliği ’ nin tamamlandığı 1996 yılı itibariyle Türkiye , hassas ürünler dışında ortalama yüzde 85 düzeyinde OGT uyumunu benimsemiş , 2001 yılı başından itibaren söz konusu ürünlere ilişkin indirimler de tamamlanmıştır .
Tercihli ticaret anlaşmalarına ilişkin olarak , Türkiye ’ nin , EFTA , Arnavutluk , İsrail , Makedonya , Bosna-Hersek , Fas , Filistin , Gürcistan , Karadağ , Mısır , Sırbistan , Şili , Tunus , Ürdün , Morityus , Güney Kore ve Suriye ile serbest ticaret anlaşmaları ( STA ) bulunmaktadır . Ancak , Suriye ile yapılan anlaşma Aralık 2011 ’ ten beri askıya alınmıştır . Öte yandan , Merkezi ve Doğu Avrupa ülkeleriyle akdedilmiş olan STA ’ lar bu ülkelerin AB üyelikleri nedeniyle feshedilerek , söz konusu ülkelerle ticari ilişkilerin Gümrük Birliği temelinde yürütülmesine karar verilmiştir . Türkiye ayrıca Lübnan , Kosova ve Malezya ile de birer STA imzalamıştır ancak söz konusu anlaşmaların yürürlüğe girmesi için ülkelerin iç onay süreçlerinin tamamlanması beklenmektedir .
Türkiye ayrıca birçok ülke ve ülke grubuyla STA müzakereleri yürütmeye devam etmektedir . Bu ülke ve ülke grupları şunlardır : Ukrayna , Kolombiya , Ekvator , Malezya , Moldova , Kongo Demokratik Cumhuriyeti , Gana , Kamerun , Seyşeller , Körfez İşbirliği Konseyi , Libya , Mercosur ve Faroe Adaları ’ dır . Tüm bunların yanı sıra , Türkiye ; ABD , Japonya , Hindistan ve Meksika başta olmak üzere birçok ülkeye de STA müzakerelerinin başlatılmasına yönelik girişimlerde bulunmuştur .
Teknik mevzuat
Türkiye , malların serbest dolaşımının tam olarak sağlanabilmesi için teknik mevzuat olarak adlandırılan , ticarete konu olan ürünlere ilişkin ortak düzenleyici çerçeveyi de üstlenmeyi taahhüt etmiştir . Uyum sağlanması gereken AB teknik mevzuatı listesi ile uygulama koşul ve kuralları 2 / 97 sayılı OKK ile belirlenmiştir ve Türkiye ’ nin uyum çalışmalarını 2000 yılı sonunda tamamlaması öngörülmüştür .