MAKALE
46
SINAİ
YUMURTA SKANDALI VE AB
GIDA GÜVENLİĞİ KONUSUNDA
DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ
Selvi EREN
İktisadi Kalkınma Vakfı
Uzman Yardımcısı
Fipronil’li yumurtalar,
AB’nin, gerekli
önlemleri üye ülkelere
bırakmak yerine
kontrolü kendi eline
alması gerektiği
yorumlarını da
beraberinde getirdi.
Avrupa ekonomisine yılda 750 milyar
avroluk gelir sağlıyor. Avrupa ekono-
misinin ikinci büyük sektörü olan tarım
ve gıda sektörü, 500 milyonluk Tek
Pazar’da 28 ülke arasında üretimden
tüketime oldukça geniş çapta bir iş
birliğini ve şeffaflığı zorunlu kılıyor. Bu
anlamda yüksek standartlara ve katı
kuralara sahip olan AB gıda güvenliği
sistemi, Türkiye gibi aday ülkeler başta
olmak üzere birçok ülke için örnek teşkil
ediyor.
Sektörün genişliği ve mekanizmalarının
fazlasıyla iç içe geçmiş olması, başarının
etkisini artırdığı gibi tam tersi şekilde
ulusal bazda ufak bir firmada yapılan bir
hatanın katlanarak çığ etkisi yaratma-
sına da neden olabiliyor. Söz konusu
etkinin hangi boyutlara ulaşabileceği,
Belçika’nın 20 Temmuz’da insan sağlığı
için zararlı bir böcek ilacı kalıntılarının
piyasaya sürülen milyonlarca yumur-
tada olduğunu açıklamasının ardından
patlak veren krizle gözler önüne serildi.
İki Asya ülkesine, 17 AB üye ülkesine ve
İsviçre’ye yayılan ilaçlı yumurtalar, ilk
aşamada kamu sağlığı konusunda ciddi
endişelere ve birbirini suçlayan üretici
üye ülkeler arasında gerginliklere neden
oldu. Gıda güvenliği sisteminin ve Tek
Pazar mekanizmalarının güvenilirliğini
sarsan Fipronil’li yumurtalar, AB’nin,
gerekli önlemleri üye ülkelere bırak-
mak yerine kontrolü kendi eline alması
gerektiği yorumlarını da beraberinde
getirdi.
Hollanda ve Belçika’da başlayan
yumurta skandalı
Yüksek miktarda tüketilmesi halinde
insanlarda böbrek, ciğer ve tiroit bezine
zarar veren Fipronil isimli böcek ilacı ka-
lıntılarına, Hollanda’daki yumurtalarda
rastlanmasının ardından durumun cid-
diyetini anlamak amacıyla incelemeler
başlatıldı. 2016 yılı verilerine göre, bine
yakın tavuk çiftliğinde yaklaşık 10 milyar
yumurta üretimi yapan Hollanda, Avru-
pa’nın yumurta ihracatında öncü ülkesi
konumunda. Bu nedenle Hollanda’da
böcek ilaçlı ürünleri inceleme altına
alan ve sorunun kaynağını anlamak için
başlatılan soruşturma ile başta Almanya
olmak üzere yumurta ithalatı yapan
birçok Avrupa ülkesi alarma geçti.
Avrupa Komisyonu, ağustos ayının
ortasında söz konusu ilaç kalıntılarını
taşıyan yumurtaların 17 AB üyesi ülkeye,
İsviçre’ye, Güney Kore’ye ve Hong
Kong’a yayıldığını duyurdu. Fipronil
yaygın olarak kullanılmakla beraber; ba-
lık, tavşan, arı ve kuş gibi birçok hayvan
türü için zehirli bir kimyasal ilaç. Kor-
kulanın aksine, yumurtalarda bulunan
miktarın insan sağlığı için tehdit teşkil
etmediği açıklanmış olsa da skandalın
patlak vermesiyle birlikte söz konusu
yumurtalar ve bu yumurtaların kullanıl-
dığı ürünler (sandviç, salata vs.) birçok
Avrupa ülkesinde raflardan kaldırıldı.
Yapılan araştırmalar sonucunda sorunun
kaynağının Belçika’nın Anvers şehrinde-
ki Ravel adlı temizlik ürünü firmasının,
içinde Fipronil bulunan bir ürününün
Belçika ve Hollanda’daki tavuk çift-
liklerinde kullanılması olduğu ortaya
çıktı. Bu bağlamda, Belçikalı Poultry
Vision firması ve Hollandalı tavuk
çiftliği temizlik firması olan Chickfriend
hakkında soruşturmalar başlatıldı ve iki
kişi tutuklandı. Araştırmaların derinleş-
tirilmesiyle Belçika’da 2016 yılının eylül
ayında üretilen yumurtalarda da Fipronil