GRAANMAKELAARS
Markeffektiwiteit
In die vorige uitgawes is aandag gegee aan verskillende verskansings- of bemarkings
alternatiewe, asook die faktore wat ’n produsent se verskansingbesluite sal beïnvloed. In
hierdie artikel kyk ons na wat die navorsing oor markeffektiwiteit bevind.
Deur Frans Dreyer
D
ie konsep “markeffektiwiteit”
vorm die fondasie waarop
sekere aannames oor prys
vorming in ’n mark gegrond
word. Navorsing oor markeffektiwiteit is
reeds sedert die draai van die 20ste eeu
’n konsep waarmee analiste
en akademici gekonfronteer word in die
finansiële wêreld.
Eugene Fama het in 1970 die
Effektiewe Markhipotese saamgestel, wat
die beginsel van markeffektiwiteit formeel
as volg saamgevat het: ’n Effektiewe
mark is een waar die markprys al die
beskikbare inligting te alle tye ten volle
reflekteer. Dit beteken eenvoudig dat
alle markdeelnemers sal poog om die
markprys onmiddellik aan te pas na ’n
nuwe markewewigsprys op grond van die
verwagte impak van nuwe markinligting.
Hierdie verwagte impak op grond van die
nuwe inligting kan egter verskil tussen die
rolspelers. Die aksies van markdeelne-
mers sal gewoonlik gebaseer wees op ’n
52
SENWES SCENARIO | WINTER 2018
winsmaksimerende beginsel en hul besluit
om te koop of te verkoop sal afhang van
hoe elke rolspeler die huidige markprys
waardeer, relatief tot die intrinsieke of
fundamentele waarde van die onderlig-
gende graan of oliesaad. Verskillende
markdeelnemers sal waarskynlik nie
dieselfde markanaliseproses of waar-
dasiebeginsels volg nie, wat beteken dat
berekeninge oor die nuwe regverdige of
markewewigswaarde na gelang van die
nuwe inligting sal verskil. Die gevolg hier-
van is dat kopers en verkopers mekaar in
die markruimte ontmoet en dienooreen-
komstig ’n nuwe ewewigsprys in die mark
bewerkstellig.
Rolspelers wat egter uit ʼn produksie-
of verwerkingsoogpunt beïnvloed word
deur die heersende markewewigsprys,
vra egter gereeld die vraag of die prys ’n
regverdige weerspieëling van vraag en
aanbod is. Eenvoudig gestel, word die
prys nie dalk gemanipuleer deur “groter”
rolspelers in die mark tot hul eie voordeel
nie? Ten opsigte van die Safex mark is
heelwat navorsing gedoen sedert die
ontstaan van die