Senwes Scenario Desember 2018 / Januarie 2019 | Page 22
LANDBOUKUNDIG
Voeding en immuniteit
van voerkraalbeeste
Is spesiale behandeling en voeding nodig?
’n Gesonde bees produseer die beste en ’n siek bees is direk en indirek ‘n onnodige
uitgawe. ‘n Gesonde dier se immuunstelsel het ’n baie kleiner behoefte aan voeding
stowwe in vergelyking met die totale voedingsbehoefte. Indien die immuniteit van die dier
egter onder druk is, het dit ’n betekenisvolle invloed op die voedingstatus en -behoefte
vir spesifieke voedingstowwe.
Deur dr Kobus Swart
Dierevoedingskundige
V
oedingstoftekorte verhoog die
vatbaarheid van diere vir die
meeste infektiewe siektes en
verhoog ook die moontlikheid
van sekondêre infeksies. Vitamien- en
spoormineraaltekorte verlaag beide die
immuunfunksie sowel as weerstand teen
spanning betekenisvol, selfs al is die
dier se voeding in terme van energie
en proteïen voldoende. Voeding het die
grootste inpak op morbiditeit (voorkoms
van siektetoestand) en mortaliteit (voor-
koms van vrektes) gedurende die eerste
maand na aankoms by die voerkraal.
WAT IS DIE PROBLEEM?
Die immuunstelsel word deur spanning
onderdruk en veroorsaak veral respir-
atoriese siektes (longontsteking) in die
eerste 30 tot 45 dae na aankoms by die
voerkraal. Longe van gesonde kalwers
kan die infeksie van verbasend hoë kon-
sentrasie van bakterieë weerstaan. As die
dier onder spanning is, kan relatief klein
lading van bakterieë tot longontsteking
aanleiding gee.
20
Voeding het die grootste impak op die
immuniteit van die liggaam gedurende die
eerste twee tot vier weke, maar veral binne
die eerste paar dae na aankoms by die
voerkraal. Diere onder spanning het tipies
’n lae vrywillige voerinname. ‘n Bydraende
faktor tot swak inname is die aanpassing
van die rumen by maklik verteerbare
(stysel) gedurende hierdie spanningstyd.
Indien hierdie aanpassing nie korrek
gedoen word nie, vind metaboliese steur-
nis (suurpens) maklik plaas. In hierdie
geval daal inname en staak selfs, perma
nente skade kan aan die rumenwand
gedoen word, ontwatering vind plaas,
swak vertering van voer wat ingeneem
is en die immuniteit word geweldige uit-
gedaag.
Die probleem is dus om genoeg
voedingstowwe in die dier te kry, juis vir
die wat dit die nodigste het. Voldoende
sleutelvoedingstowwe in die liggaam ver-
hoed of verlaag die voorkoms van span-
ningsverwante massaverlies, immuunon-
derdrukking, morbiditeit en mortaliteit as
sekondêre simptome van longinfeksies.
WAT IS IMMUNITEIT TEEN INFEKSIE?
Diere bied weerstand teen infeksie deur
van nie-spesifieke aangebore (‘innate’)
SENWES SCENARIO | TEGNOLOGIE & INNOVASIE 2018
meganismes en spesifiek verworwe
(‘acquired’) meganismes gebruik te maak.
Eersgenoemde sluit in epiteelweefsel wat
die liggaamsoppervlakte bedek soos die
vel, hoef en kornea asook die belyning
van die liggaamsopeninge (respirato-
riese, urogenitale en verteringstelsel) wat
’n fisiese weerstand bied teen infeksie-
agente wat die liggaan kan binnedring.
Laasgenoemde is waar blootstelling aan
vreemde infeksie-agente (antigene) tot
die ontwikkeling van immuunselle en
antiliggame spesifiek teen hierdie betrok-
ke agente aanleiding gee. Spesifieke
immuniteit neem tyd om te ontwikkel en is
daarom effektief om infeksie te voorkom,
slegs as die dier voorheen aan hierdie
spesifieke agent blootgestel was.
’n Voedingstoftekort beïnvloed nie alle
immuunmeganismes dieselfde nie en beïn-
vloed ook nie een spesifieke meganisme
dieselfde vir verskillende antigene nie. ’n
Groep diere wat ’n voedingstoftekort het,
mag genoegsame anti-liggaamreaksie
teen sekere antigene (of entstof) toon en ’n
onderdrukte reaksie teen ’n ander antigeen
toon. Soortgelyk, onder praktiese omstan-
dighede, kan diere met tekorte meer
vatbaar wees vir sekere, maar nie al die
siekteveroorsakende organismes nie. Dit