Τις ευκαιρίες αλλά και τους κινδύνους που προκύπτουν μέσα από την ανάπτυξη μιας νέας μορφής δημοσιογραφίας, της Δημοσιογραφίας Δεδομένων, πραγματεύεται ο Bruns (2016), στο άρθρο του με τίτλο “Big Data Analysis”. Η πρακτική αυτή έχει προκαλέσει μεταβολές στο δημοσιογραφικό επάγγελμα, καθώς τα μεγάλα δεδομένα αποτελούν, πλέον, εργαλείο έρευνας για τους δημοσιογράφους. Η ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος, καθώς και η αντίληψη και η ανταπόκριση του κοινού στη δημοσιογραφία, τίθενται σε νέες βάσεις.
Οι δημοσιογράφοι που ειδικεύονται σε αυτό το είδος δημοσιογραφίας ασχολούνται μόνο με την συγκέντρωση και την επεξεργασία δεδομένων. Ως αποτέλεσμα, οι ιστορίες φτιάχνονται έχοντας ως πηγή τα δεδομένα, παραγκωνίζοντας τις ανθρώπινες πηγές. Το ζήτημα που αναδεικνύεται σχετίζεται με την ποιότητα της δημοσιογραφίας. Οι διαθέσιμες μετρήσεις, όπως ο αριθμός των κλικ μιας ιστορίας, ο χρόνος που αφιέρωσε ο χρήστης, το μέσο που χρησιμοποίησε για να φτάσει στην είδηση και η αντίδρασή του, μεταθέτουν την προσοχή σε ποσοτικά στοιχεία. Οι μεγάλοι ειδησεογραφικοί οργανισμοί προσαρμόζουν τις στρατηγικές τους με στόχο την προσέλκυση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου κοινού και ως εκ τούτου πρακτικές - όπως η διερευνητική δημοσιογραφία - φθίνουν ή να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα.
Αν πάρουμε ως παράδειγμα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το κέντρο βάρους εντοπίζεται στην αύξηση της αναγνωσιμότητας. Τα μοτίβα που προκύπτουν από την ανάλυση των συνηθειών του χρήστη, δίνουν τη δυνατότητα στους διάφορους οργανισμούς να προσαρμόζουν τις ιστορίες τους, ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του χρήστη. Η προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην υποβάθμιση του περιεχομένου, καθώς αυτό που επιτυγχάνεται μέσα από τις μετρήσεις είναι η καθιέρωση ενός προτύπου στην παρουσίαση της είδησης, γεγονός που δεν επιτρέπει στον εκάστοτε δημοσιογράφο να αναδείξει την προσωπική του πένα. Έτσι, ο δημοσιογράφος λειτουργεί ως μια μηχανή παραγωγής μεγάλου όγκου πανομοιότυπων - σε ότι αφορά τη δομή - ειδήσεων.
Σαφώς, δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε τη συμβολή της δημοσιογραφίας δεδομένων στην ανάπτυξη του
δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Τα δεδομένα αποτελούν τεράστιες πηγές παροχής πληροφορίας που ενδεχομένως να βοηθούν τους δημοσιογράφους να αντιληφθούν τις ανάγκες των χρηστών. Αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό, ωστόσο δεν πρέπει να γίνεται αυτοσκοπός. Η εξατομίκευση του προωθούμενου περιεχομένου, εξοικονομεί πολύτιμο χρόνο στο χρήστη. Παρ’ όλα αυτά, η εφαρμογή μιας συγκεκριμένης νόρμας στη συγγραφή και την παρουσίαση των ειδήσεων οδηγεί στην παραγωγή ομογενοποιημένου προϊόντος που, όμως, απευθύνεται σε διαφορετικούς ανθρώπους με προσωπική ταυτότητα, διαφορετικά ενδιαφέροντα και συνήθειες.
Η άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος (ορθή ή λανθασμένη), παρουσιάζει κοινωνικές προεκτάσεις. Οι δημοσιογράφοι γίνονται μάρτυρες μιας μεγάλης μεταβολής στο επάγγελμά τους, καθώς τα μεγάλα δεδομένα χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο ως εργαλείο. Ωστόσο, η υπερβολική χρήση τους ενδέχεται σταδιακά να οδηγήσει σε υποβάθμιση τόσο του ρόλου των δημοσιογράφων, όσο και του ρόλου του κοινού στην παραγωγή της είδησης. Πρόκειται για ένα αχανές περιβάλλον πληροφορίας στο οποίο πιθανόν να μην υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας, λόγω του όγκου και της δομής του. Εν τέλει αυτό που μένει να απαντηθεί είναι το εξής: είμαστε πρόθυμοι να θυσιάσουμε την ποιότητα χάριν της ποσότητας στη δημοσιογραφία;
Πηγή: Bruns, A. (2016). Big Data Analysis. Ανακτήθηκε στις 06 Νοεμβρίου 2019 από: http://snurb.info/files/2016/Big%20Data%20Analysis.pdf
Πολύκαρπος Θωμά
Αφιέρωμα:
Ψηφιακά Δεδομένα
Η ανάδυση της Δημοσιογραφίας Δεδομένων