80 Wojciech Mądry
wielkopolskich , wydanej pod redakcją Jerzego Strzelczyka 2 . Nie można pominąć też życiorysu Kowalenki autorstwa Elżbiety Lijewskiej , znajdującego się w sporządzonym przez nią wstępie do inwentarza archiwalnego jego spuścizny 3 . Jednak we wszystkich tych opracowaniach natrafiamy na wiele błędów , nieścisłości oraz niedomówień i przemilczeń .
Nazwisko Kowalenki umieszczone też zostało na tablicy pamiątkowej znajdującej się na terenie Uniwersytetu Gdańskiego , a odnaleziony w latach osiemdziesiątych XX w . w jednym z tamtejszych pomieszczeń za szafą portret z jego wizerunkiem uzupełnia galerię rektorów tej uczelni , która swymi tradycjami nawiązuje do dawnej , założonej z inicjatywy Kowalenki Wyższej Szkoły Handlu Morskiego . Prof . Kowalenko wymieniony jest także wśród przedstawicieli tzw . Myśli Zachodniej na poświęconej ich pamięci , odlanej z brązu tablicy , umieszczonej w krużgankach kościoła OO . Dominikanów w Poznaniu . Wspomniany jest on poza tym w Wielkopolskim słowniku biograficznym oraz w innych syntetycznych opracowaniach poświęconych historii nauki , które zasadniczo powielają wiedzę o nim zaczerpniętą z tego kompendium . Zawarte w powyższych opracowaniach informacje , pomimo przypomnienia wielu faktów z życia profesora , mają suchy , encyklopedyczny charakter i w żaden sposób nie są w stanie przybliżyć losów tak barwnej i uwikłanej , w czasy w których przyszło mu żyć , postaci , jaką był Władysław Kowalenko . Chciałbym zatem bardziej szczegółowo go przedstawić , zwracając uwagę zarówno na rozwój jego zainteresowań badawczych , jak i na okoliczności zewnętrzne , które je determinowały , oraz na miejsca , w których w trakcie przeprowadzonej kwerendy znajdowałem materiały związane z Ko wa lenką . Pragnę jednak podkreślić , że największym i zarazem najważniejszym źródłem do poznania postaci Kowalenki i jego bogatej powojennej działalności organizacyjnej oraz naukowej jest jego spuścizna znajdująca się w Poznańskim Oddziale Archiwum PAN w Warszawie , zakupiona w 1966 r . od jego córki Haliny . Dzięki życzliwości kierownika Archiwum dr . Jarosława Matysiaka i jego współpracowników miałem okazję dokładnie przestudiować pozyskane dokumenty . Niestety , w spuściźnie tej zachowały się wyłącznie materiały z okresu powojennego . Wszystkie wcześniejsze dokumenty uległy zniszczeniu w czasie II wojny światowej , co stanowi spore utrudnienie w przypadku badania zarówno biografii , jak też pochodzących z tego okresu wyników badań naukowych profesora . W trakcie prowadzonej kwerendy spostrzegłem znajdujące się we wszystkich niemal teczkach spuścizny puste metryczki , świadczące o tym , że jestem jedną z nielicznych osób badających
2 W . Swoboda , Władysław Kowalenko 1884-1966 , [ w :] Wybitni historycy wielkopolscy , pod red .
J . Strzelczyka , Poznań 2010 , s . 339-348 .
3 Lijewska E ., Materiały Władysława Kowalenki , Archiwum PAN Oddział w Poznaniu ,
sygn . P III – 29 .