64 Patrycja Kanafocka
poznańską Policję Polityczną komunistycznej siatki szpiegowskiej . To , co rozpoczęło się w stolicy wielkopolski od aresztowania Lipskiego , przybrało rozmiary ogólnopolskich działań , w efekcie których rozbito dużą siatkę szpiegowską , działającą na terenie Polski prawdopodobnie od okresu wojny 26 .
W 1931 r . niezwykły rozgłos towarzyszył sprawie szpiega sowieckiego Lip szyca ( legitymował się dokumentami na nazwisko Bogdanow ). Znany był jako polski obywatel , inżynier , który w środowisku poznańskich przemysłowców cieszył się dobrą opinią . W dużej mierze było to zasługą jego dobrego kolegi , wicestarosty poznańskiego Huberta . Początkowa dobra passa szpiega Lipszyca znalazła swój smutny finał cztery lata później , o czym obszernie donosił „ Nowy Kurier ”. Prasa ujawniała zawiłe meandry sprawy , zgodnie z którymi sowiecki szpieg miał być powiązany poprzez prowadzone interesy z ówczesnym wicestarostą poznańskim . Koniec intrygi , który nastąpił w Poznaniu , był tragiczny . Lipszyc został znaleziony martwy w okolicach Cytadeli . Policja podejrzewała „ samobójstwo ” 27 .
Losy jednego z najzdolniejszych polskich wywiadowców rtm . Jerzego Sosnowskiego wzbudzały żywe zainteresowanie opinii publicznej , do dziś postać rotmistrza bywa przedmiotem badań i sporów historyków . Wobec obszernej literatury traktującej o losach Sosnowskiego wypada jedynie zaznaczyć , że tzw . „ afera Sosnowskiego ” omawiana była nie tylko w salonach i kawiarniach całego kraju , lecz i na łamach prasy . Zajmowano się jednak nie samą postacią przystojnego rotmistrza ani nawet jego osiągnięciami , lecz agentkami , które – jak podawały gazety – z miłości miały być gotowe do każdego poświęcenia . Tytuł artykułu w „ Gazecie Szamotulskiej ”: Przez miłość do szpiegostwa i na … szafot ! dodawał dramatyzmu całej historii , którą dziennikarze rozpoczęli od poinformowania o ścięciu toporem dwóch arystokratek niemieckich . O ile wobec zdrajców Polski nie wzbudzano współczucia ani litości , o tyle w przypadku Niemek pisano : „ Przykład strasznego wyroku podziałał jak najbardziej odstraszająco i każdy dowiedział się do jakiej brutalnej nawet stanowczości zdolny jest ustrój , który państwo stawia nade wszystko , a życie jednostki uważa za nic ” 28 .
Gazeta przedstawiła kochankę rotmistrza Benitę von Falkenhayn ( van Berg – po drugim mężu ) jako kobietę niezwykłej urody , żonę wynalazcy motoru do samolotów , którego dokładny szkic miał potem za jej pośrednictwem oglądać Sosnowski . Jej dwiema współpracowniczkami były panny pracują-
26 Szpieg Lipski , „ Myśl Niepodległa ”, nr 849 z 22 stycznia 1927 r ., s . 53-54 ; Poznań dał początek wykryciu olbrzymiej afery szpiegowskiej , DzP , nr 15 z 20 stycznia 1927 r ., s . 3 .
27 Tajemnica sowieckiego szpiega Lipszyca-Bogdanowa przed sądem grodzkim w Poznaniu , NK ,
nr 211 z 13 września 1931 r ., s . 1 .
28 Zob . m . in .: H . Ćwięk , Na tajnym froncie polsko-niemieckim : kulisy działalności rotmistrza Jerze go Sosnowskiego , Częstochowa 2005 ( tam obszerna literatura ); Przez miłość do szpiegostwa i na … szafot !, GSz , nr 26 z 28 lutego 1935 r ., s . 2 .