Recenzje i omówienia
303
kiej – Jan Baltazar Szlichtyng , którego kariera przypadała na przełom XVIII i XIX w ., stał się bohaterem artykułu Zdzisława Włodarczyka ( Wieluńskie Towarzystwo Naukowe ). Po II rozbiorze Polski w 1793 r . Szlichtyng objął funkcję landrata wschowskiego i pełnił ją do 1804 r . Autor określił przyczyny powołania go na to stanowisko i scharakteryzował działalność prowadzoną w ramach obowiązków związanych z tym urzędem . Tekst stanowi przyczynek do historii ziemi wschowskiej w czasie przynależności do Prus w latach 1793-1806 , a więc okresie niebędącym do tej pory przedmiotem szerszych badań historycznych .
Cykl artykułów zamieszczonych w książce dotyczy działalności twórczej i kolekcjonerskiej przedstawicieli rodów szlacheckich z terenu Wielkopolski oraz materialnych pozostałości po ich siedzibach . Archeologiczną przeszłość siedzib rycerskich na pograniczu przedstawił Marek Wróblewski ( Leszczyńskie Towarzystwo Kulturalne ). Nad zagadnieniem ochrony i zachowania dworów i pałaców oraz należących do nich zabudowań folwarcznych na terenie południowo-wschodniej Wielkopolski pochylił się Maciej Urban ( Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu . Delegatura w Lesznie ). Kamila Kłudkiewicz ( UAM w Poznaniu ) omówiła działalność kolekcjonerską rodu Mielżyńskich od końca XVIII w . do początku XX stulecia . Z kolei Agnieszka Salamon-Radecka ( Muzeum Narodowe w Poznaniu ) przybliżyła biografię i twórczość artystyczną Jana Kazimierza Mycielskiego , żyjącego w latach 1864-1913 , jednego z pierwszych polskich nowoczesnych grafików . Jej ustalenia stanowią syntezę dotychczasowych informacji o artyście , wzbogaconą wnioskami wysnutymi z analizy materiałów źródłowych . Do zagadnień związanych z wpływem miejscowej szlachty na kulturę materialną zaliczyć należy artykuł Marty Kaluch-Tabisz ( Uniwersytet Wrocławski ) poświęcony udziałowi szlachty w powstawaniu domów modlitwy na terenie Śląska ( Księstwo Głogowskie ), który dostał się pod panowanie pruskie po 1740 r . Autorka omówiła działalność szlachty protestanckiej wynikającą z prawa patronatu . Zaprezentowała powstanie domów modlitwy , a więc budynków służących celom kultu i rozwijania pobożności , nieposiadających jednak praw parafii ewangelickiej . Ukazała rolę miejscowych rodów szlacheckich w powstaniu i funkcjonowaniu tychże budowli . Również tematyce fundacyjnej poświęcony został tekst autorstwa Jolanty Pawłowskiej ( Wschowa ). Dotyczy on uwiecznienia nazwisk benefaktorów ( donatorów ) klasztoru Bernardynów w programie heraldycznym polichromii tamtejszego kościoła , pochodzącej z XVIII w . Autorka scharakteryzowała dziesięć herbów umieszczonych na ścianach świątyni oraz zasługi poszczególnych rodzin legitymujących się nimi dla bernardynów wschowskich . Wystrój architektoniczny i rzeźbiarski tej samej świątyni stał się inspiracją dla artykułu Marty Małkus ( Muzeum Ziemi Wschowskiej ), poświęconego pomnikowi nagrobnemu Mikołaja Nieżychowskiego , benefaktora wschowskich bernardynów . W artykule poja-