298 Recenzje i omówienia
du na czas w dziejach . Gucia i Lubierska zauważają , że genealodzy , czyli środowisko , z którego one same się wywodzą , swoje poszukiwania często ograniczają do kwerendy w księgach metrykalnych i koncentrują się na latach życia przodków , z tych danych budując tzw . drzewa genealogiczne . Dla autorek tego typu wykaz antenatów okazał się niewystarczający . Pragnąc dowiedzieć się , jak wyglądało życie codzienne przodków , jak mieszkali oraz z jakimi trudnościami się zmagali , trafiły również na listy gończe . Okazały się one prawdziwą skarbnicą wiedzy na temat wyglądu , ubioru , a także historii , o których młodsze pokolenia nie wspominają , a zarazem stały się przyczynkiem do napisania książki o Wielkopolanach pierwszej połowy XIX w .
W rozdziale pierwszym objaśnione zostało prawo epoki . Autorki wskazują m . in . wprowadzenie sui generis paszportów w 1790 r ., podyktowane troską Komisji Porządkowej Cywilno-Wojskowej Województwa i Powiatu Poznańskiego o dobro kraju i obywateli . „ Podobnie jak Polska przedrozbiorowa , tak i państwo pruskie walczyło z włóczęgami i żebrakami szwendającymi się po Wielkopolsce ” 1 . W rozdziale tym zamieszczony został również fragment instrukcji wprowadzającej paszporty w Królestwie Pruskim , a także przykładowy formularz z 1817 r . zawierający dwadzieścia punktów , dotyczących rysopisu właściciela . „ Na podstawie formularzy i zapisów w księgach paszportowych powstawały listy gończe ” 2 , stanowiące bazę źródłową omawianej monografii .
W rozdziale drugim czytelnik dowiaduje się , że tak pożądane w badaniach genealogicznych nazwisko przodka mogło być bardzo różne w zależności od okoliczności . Autorki podają m . in . przykład Jakuba , który zbiegł w kajdankach z więzienia . Uciekinier ten miał w liście gończym podane pięć nazwisk . Nie tylko mężczyzn dotyczy problem zmiany tożsamości . Gucia i Lubierska przytoczyły bowiem historię kobiety , której identyfikację utrudniają jej dwa imiona i cztery nazwiska .
„ Znaki szczególne to zaraz po nazwiskach jeden z najważniejszych elementów opisu zawartego w listach gończych ” 3 . Autorki to wykorzystały i w trzecim rozdziale nie tylko zamieściły fragmenty tekstów z „ Publicznego Do no siciela . Dodatku do Dziennika Urzędowego Królewskiey Regencyi w Po znaniu ” oraz z „ Gazety Południowo-Pruskiej ”, lecz także dołączyły dwie współczesne ilustracje autorstwa czternastoletniego Wojtka Banaszaka , będące jego interpretacją przytoczonych doniesień prasowych .
Kolejny rozdział porusza problem złodziei , włóczęgów i żebraków , którzy na przełomie XVIII i XIX w . byli na tyle liczni , że ich wałęsanie się po
1 D . Gucia , J . Lubierska , Jako cię widzą , tako cię piszą . Obraz Wielkopolanina w świetle listów gończych 1 połowy XIX wieku , Poznań 2014 , s . 19 .
2 Tamże , s . 23 .
3 Tamże , s . 28 .