292 Recenzje i omówienia
wyobrażenia . Pewne uwagi można by mieć jedynie do nazwania herbem wyłącznie godła umieszczonego na tarczy ( nr 362 , 725 ) 62 .
W przypadku pieczęci z herbem Księstwa Warszawskiego blason jest gorszy . Herb Księstwa Warszawskiego zidentyfikowano jako samą tarczę z godłem , bez płaszcza zwieńczonego koroną . Jego opis również pozostaje dyskusyjny . Tzw . herb sasko-polski jest przedstawiany w następujący sposób : „ na tarczy dzielonej w słup , w polu pierwszym herb Saksonii , w drugim polu herb Orzeł Biały ”. Przy takim zestawieniu rzuca się w oczy pewna niekonsekwencja autorów . Herb Polski występuje pod nazwą Orzeł Biały . Podczas gdy herb Saksonii pozostaje powiązany z państwem . W literaturze przedmiotu bywa on nazywany Rautekrone 63 , lub częściej Rautenkranz 64 .
Podobnie opisywano również herb tego państwa po 1813 r ., kiedy władzę w nim objęła Rada Najwyższa Rządząca Księstwa Warszawskiego . W sfragistyce urzędów państwowych z tego okresu i terenu przeważa wyobrażenie herbu Orzeł Biały , w formie ukoronowanego orła białego w polu szrafowanym pionowo ( czerwonym ) na tarczy przypominającej szwajcarską , postawionej na postumencie 65 , oraz zwieńczona mitrą książęcą 66 . Ten ostatni element bywa przez autorów mylnie identyfikowany z koroną królewską ( nr 234 , 335 , 336 , 445 ). Choć można też wskazać dobrze zidentyfikowane mitry książęce ( nr 184 ).
Gorzej wypadają blazonowania herbów Królestwa Polskiego ( nr 151 , 176 ). W ich opisach autorzy nie odnotowali faktu , iż poza zwieńczeniem wyobrażenia koroną cesarską , umieszczono ją również na głowach orłów . Decyzja o nieidentyfikowaniu wzorów herbów umieszczanych w katalogu doprowadziła do tego , iż czytelnik nie dowie się , że na pieczęci komisarza do składania dziesięcin obwodu opoczyńskiego znalazł się znak wg wzoru z 1815 r ., a pieczęć urzędnika stanu cywilnego z Sędzina musiała powstać po 1858 r ., gdyż wtedy miała miejsce reforma herbu Królestwa Polskiego 67 .
Nie lepiej rzecz wygląda z opisami herbów Imperium Rosyjskiego . W zbiorze znalazły się dwie pieczęcie z tym znakiem zgodnym ze wzorem wprowadzonym w Rosji w 1857 r ., a w Królestwie Polskim w 1869 r . 68 Dyskusje powin-
62 W tak rozumianej definicji nie mieszczą się zewnętrzne elementy herbu .
63 G . A . Ackermann , Ordensbuch sämmtlicher in Europa blühender und erloschener Orden , Annaberg 1855 , s . 46-47 .
64 F . K . Fürst zu Hohenhlohe-Waldenburg , Säsische Rautenkranz . Heraldische monographie ,
Sttutgart 1863 ; C . Keilitz , Die sächsisch-albertinischen Münzen 1547 bis 1611 , Regenstauf 2005 ; G . Owald , Lexikon der heraldik , Lipsk 1984 , s . 323-324 .
65 Autorzy go nie odnotowują .
66 Por . M . Adamczewski , Pieczęcie urzędowe władz lokalnych z obszaru Polski centralnej , cz . 3 ,
Pieczęcie władz miejskich do 1950 roku , Zgierz 2010 , s . 121 .
67 Tamże , s . 145 .
68 Tamże , s . 147 .