Recenzje i omówienia
291
się z interpretacją wyobrażeń , lecz nie brakuje również typariuszy , w których zastosowano opis inwentaryzacyjny 59 .
Zwykle opis stosowany w katalogu rozpoczyna się lub kończy określeniem rodzaju obrzeży 60 . Po nim następuje właściwe przedstawienie wyobrażenia napieczętnego . Autorzy przyjęli zasadę , że obiektem opisywanym nie będzie matryca , a jej lustrzane odbicie . Naturalnie , odpowiada ono idealnemu odciskowi pieczęci , ułatwiając pracę kolejnym badaczom . Kolejną zasadą , jakiej starano się trzymać , było opisywanie herbów przy użyciu języka blazonowania 61 . Dlatego , że nie sposób nie zatrzymać się nad opisami autorów katalogu , w swoich uwagach postanowiłem najpierw omówić pieczęcie herbowe , a następnie takie , w których polu znalazło się przedstawienie nieheraldyczne . Narrację wewnątrz tych grup postanowiłem poprowadzić wg grup dysponentów . Rozpocznę od pieczęci suwerena ( zawierając w nich pieczęcie urzędnicze z herbem państwowym ), by następnie , przez typariusze kościelne i szlacheckie ( również pieczęcie urzędów w dobrach ), przejść do pieczęci miejskich , cechowych i wiejskich .
W pracy znalazło się kilka pieczęci z herbami państwowymi . Należały one do : Rzeczpospolitej Polskiej , Królestwa Prus , Księstwa Warszawskiego , kongresowego Królestwa Polskiego , Wielkiego Księstwa Poznańskiego , Imperium Rosyjskiego . Autorzy pracy postanowili zazwyczaj nie wiązać znaków wykorzystywanych na pieczęciach z urzędowymi wzorami . Przy opisie wszystkich tego typu pieczęci ze znakiem Polski został on zidentyfikowany jako herb Orzeł Biały z pominięciem różnych wersji tego godła . Jedynie przy opisywaniu typariuszy powojennych wskazywano , że w wyobrażeniu napieczętnym znalazł się herb Orzeł Biały bez korony . Problem niewskazywania ustawowych wzorów herbów państwowych dotyczy również herbów z innych państw .
Bardzo dobrze opisano wyobrażenia pieczęci ze znakiem Królestwa Prus . Każdorazowo poddawano go dokładnemu blazonowaniu , identyfikując wszystkie zewnętrzne elementy herbu bądź rozszyfrowując monogramy tradycyjnie umieszczane na piersiach orłów . Podobnie rozwiązano problem opisu godła Cesarstwa Niemieckiego ( nr 400 ).
Najlepiej opisano herby Wielkiego Księstwa Poznańskiego . Ich blazonowanie jest niezwykle dokładne . Zidentyfikowano w nich wszystkie szczegóły
59 Do takich wniosków doprowadziła analiza wydawnictw sfragistycznych w trakcie seminarium doktoranckiego prof . nadzw . Marka Adamczewskiego .
60 Generalnie ten zwykle niedoceniany element pieczęci jest zidentyfikowany prawidłowo . Naturalnie , przy tak dużej ilości materiału musiały zdarzyć się pomyłki . I tak np . na pieczęci sądu dóbr misktackich ( nr 291 ) występujące tam obrzeżenia perełkowe zidentyfikowano jako ciągłe .
61 Z zasady pomijano przy opisie rodzaj tarczy herbowej . Choć można wskazać przykłady
pieczęci heraldycznych , w których postanowiono zidentyfikować ten fragment wyobrażenia .