288 Recenzje i omówienia
dwa ordery : Orła Białego i św . Stanisława 38 . Lista książąt Poniatowskich odznaczonych tymi orderami nie jest długa . Znajdują się na niej : Andrzej , gen . por . wojsk austriackich 39 , Józef , polski wódz naczelny 40 , Kazimierz , podkomorzy wielki koronny 41 . Stanisław , gen . por . wojsk koronnych 42 . Naturalnie , poza obszarem moich zainteresowań znaleźli się : król Stanisława August i Michał Poniatowski 43 . Z powyższego zestawienia wynika , że najprawdopodobniej mamy do czynienia z typariuszem , którego dysponentem był Kazimierz Poniatowski . Nie można jednak wykluczyć , że omawiana pieczęć należała do Stanisława ( 1773-1777 ) lub Józefa Poniatowskich ( 1787-1792 ).
W przypadku braku pewności autorów przy identyfikacji konkretnego artefaktu oznaczono ją : (?) 44 .
Pieczęcie osób prawnych są identyfikowane poprzez nazwę miejscowości – jej siedziby i nazwę . W wielu przypadkach w celu dokładniejszego wskazania autorzy określają również powiat , w którym ona leży 45 . Inaczej są określane pieczęcie wykorzystywane w kancelariach dóbr ziemskich . W przypadku pieczęci z ordynacji rydzyńskiej Sułkowskich w pierwszej kolejności wskazywana jest nazwa dóbr , a w drugiej urzędu 46 . W przypadku typariuszy z innych dóbr najpierw podano nazwisko właścicieli , a dopie-
38 Autorzy inaczej opisują ten fragment wyobrażenia : „ Poniżej tarczy po prawej stronie godło orderowe , po lewej krzyż tego orderu ” ( nr 12 ). W heraldyce i falerystyce nie było jednak takiej tradycji przedstawiania orderów ( P . Dudziński , A . Znamierowski , Wielka księga heraldyki , Warszawa 2008 , s . 130-135 ).
39 Odznaczony Orderem Orła Białego w 1766 r . i Orderem św . Stanisława w 1765 r . Był też
kawalerem austryjackiego Orderu Wojskowego Marii Teresy i francuskiego Orderu Świętego Michała ( Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008 , oprac . M . Męclewska , Warszawa 2008 , s . 207 ; S . Łoza , Kawalerowie Orderu Świętego Stanisława 1765-1813 , Warszawa 1925 , s . 88 ).
40 Odznaczony Orderem Orła Białego w 1787 r ., Orderem św . Stanisława w 1786 r . Był również kawalerem Orderu Virtuti Militari ( 1792 ), pruskiego Orderu Orła Czarnego i Czerwonego ( 1802 ) oraz francuskich Legii Honorowej i Obojga Sycylii ( Kawalerowie i statuty , s . 240 ; S . Łoza , dz . cyt ., s . 88 ).
41 Odznaczony Orderem Orła Białego w 1744 r . i Orderem św . Stanisława w 1765 r .
( Kawalerowie i statuty , s . 175 ; S . Łoza , dz . cyt ., s . 17 ).
42 Odznaczony Orderem Orła Białego w 1773 r . i Orderem św . Stanisława w 1770 r . Posiadał
również rosyjski Order Świętego Andrzeja ( 1777 ), Order Świętego Jana Jerozolimskiego ( 1797 ) ( Kawalerowie i statuty , s . 213 ; S . Łoza , dz . cyt ., s . 88 ).
43 Ze względu na fakt , iż był on duchownym , jego pieczęć powinna posiadać charakterystyczne , zewnętrzne elementy .
44 Zabieg ten należy ocenić bardzo wysoko . Autorzy dzięki niemu ukazują rozterki , jakie
towarzyszyły im w trakcie opracowania omawianego katalogu .
45 Zasada ta nie dotyczy miast-stolic powiatów . W jednym przypadku podano nawet nazwę gminy ( nr 92 ). W kilku przypadkach podano historyczne nazwy powiatów ( np . nr 84 , 154- -168). Było to szczególnie potrzebne w sytuacji , gdy jego nazwa umieszczona w legendzie nie zgadzała się ze współczesnym podziałem administracyjnym ( nr 94 , 180 ).
46 Wyjątek stanowi pieczęć zarządu policji domicjalnej , w której najpierw wskazano miejsce funkcjonowania urzędu ( Rydzyna Zamek ), a później podano nazwę urzędu ( nr 142 ).