Przegląd Archiwalno-Historyczny | Page 234

234 Krzysztof Stryjkowski
Podczas bezpośrednich walk banki , ich siedziby , dokumentacja oraz zgromadzone środki były niejednokrotnie obiektem dużego zainteresowania walczących stron , a szczególnie niektórych żołnierzy . Skarbce banków bowiem zawsze rozpalają wyobraźnię amatorów szybkiego i łatwego wzbogacenia się . Miało to miejsce także podczas największego konfliktu zbrojnego , jaki ogarnął naszą planetę , tj . II wojny światowej .
Bardzo podobny opis przypadków , jakie spotykają banki w trakcie działań wojennych , zawiera sprawozdanie pierwszego powojennego dyrektora KKO powiatu poznańskiego , które zostało zamieszczone poniżej . Dokument przedstawia opis zachowań żołnierzy liczących na zdobycie zawartości skarbca jednego z banków poznańskich działających w okresie okupacji . Jest to jedno z nielicznych źródeł powstałych tuż po zakończeniu działań wojennych , pokazujących , jak traktowane były banki podczas działań wojennych , oraz opisujące wznowienie działalności tuż po ich zakończeniu . Sprawozdanie z 22 marca 1945 r ., przygotowane przez dyrektora KKO powiatu poznańskiego , dotyczy newralgicznych kwestii odbudowy i funkcjonowania tej placówki , tj .: zabezpieczenia majątku b . niemieckiej Kasy Oszczędności , która zainstalowana została w gmachu przedwojennego Komunalnego Banku Kredytowego w Poznaniu , wymiany marek niemieckich na złote polskie 3 oraz ustroju Komunalnej Kasy Oszczędności w Poznaniu . Znaleźć tutaj też można informacje o organizacji KKO powiatu poznańskiego w okresie przedwojennym oraz jej majątku i przepisach normujących działanie . Ukazano również los banku i jego pracowników w okresie okupacji niemieckiej oraz zarysowano organizację systemu banków komunalnych w okresie okupacji na terenie Warthegau .
Dokument zawierający informacje o potraktowaniu skarbca bankowego przez poszukujących zdobyczy wojennej żołnierzy Armii Czerwonej jest zarazem dowodem , jak nieodległe od rzeczywistości mogą być niejednokrotnie scenariusze filmowe 4 . Jest prawdopodobne , że w taki sam sposób , jak skarszkolnych . Worki z dokumentacją zostały przysypane warstwą piasku . Zob . APP , akta własne – Rewindykacje , windykacje i ekstradycja – informacja J . Gugało z 29 stycznia 1996 r .
3 Z dokumentu wynika np ., że każda z osób dokonujących wymiany pieniędzy dysponowała kwotą ponad tysiąc reichsmarek . Biorąc pod uwagę wynagrodzenia z okresu okupacji polskich mieszkańców Poznania , pozwalające na zaledwie minimum egzystencji , wskazywać to może albo na realizację wymiany przez jednego klienta banku wspólnie dla wielu osób lub na wymianę środków , które były łupem wojennym , a transakcję przeprowadzały na zlecenie posiadaczy podstawione osoby . Zob . też K . Stryjkowski , Poznań ’ 45 . Ostatni rok wojny i pierwszy rok odbudowy , Poznań 2013 , s . 325 .
4 Przykład taki przedstawiono chociażby w kultowym obrazie filmowym Złoto dla zuchwałych z 1970 r . w reż . Briana G . Huttona . W filmie wzięły udział gwiazdy światowego kina , a nie tylko kinomanom znane są chociażby takie nazwiska , jak : Telly Savalas , Clint Eastwood czy Donald Sutherland . Grani przez nich w filmie żołnierze amerykańscy , licząc na bogate łupy , w bezceremonialny sposób chcą obejść się ze skarbcem jednego z francuskich prowincjonal-