Przegląd Archiwalno-Historyczny Tom III Poznań 2016
Krzysztof S t r y j k o w s k i ( Uniwersytet im . Adama Mickiewicza w Poznaniu )
Wojenne i powojenne dzieje banków , ich skarbców i dokumentacji – przykład Komunalnej Kasy Oszczędności powiatu poznańskiego
Za przysłowiowe wręcz uchodzi określenie „ pewne jak w banku ”, co jest pochodną starań tych instytucji na rzecz jak najlepszego zabezpieczenia wszelkich zasobów im powierzonych . Ochrona ich , szczególnie w okresie wojen lub innych niepokojów , wymaga jednak znacznego wysiłku . W trakcie działań wojennych banki , podobnie jak i inne obiekty , nawet te niewykorzystywane do celów wojskowych , podatne są na zniszczenia ( np . w trakcie bombardowań ). Taki sam los spotka często ich dokumentację . Zapobiec temu miało m . in . jej ukrycie oraz ewakuacja . Znane są przypadki takich działań podejmowanych przez władze banków centralnych 1 . Ratowano również zasoby banków lokalnych , które ewakuowały tę zawartość swoich skarbców , która ostała się po najczęściej panicznych reakcjach klientów . Przykładem takiego rozwiązania może być wywóz części zawartości bankowej registratury i archiwum na wschód przez personel Komunalnej Kasy Oszczędności miasta Poznania oraz ich ukrycie 13-16 września 1939 r . Według relacji złożonej przez jednego z pracowników tego banku , jego najważniejsze dokumenty zostały ewakuowane z Poznania w jutowych workach i w takim stanie zostały ukryte w jednej ze wsi zabużańskich , gdzie udało się dotrzeć konwojowi ewakuacyjnemu składającemu się z pracowników KKO 2 .
1 Do rangi prawdziwej epopei urosła np . sprawa ewakuacji polskiego złota będącego
w posiadaniu Banku Polskiego . Zob . W . Rojek , Odyseja skarbu Rzeczypospolitej . Losy złota Banku Polskiego 1939-1950 , Kraków 2000 .
2 Według relacji przekazanej do poznańskiego Archiwum Państwowego , dokumentacja KKO miasta Poznania została „ zabezpieczona ” w budynku szkoły we wsi Wysokie w pobliżu Brześcia nad Bugiem poprzez zakopanie jej pod glinianą polepą jednego z pomieszczeń