208 Natalia Kamińska , Anna Kledzik , Klaudia Nawrocka
Inaczej rzecz się miała w przypadku wdów i wdowców . Prawo pruskie nakazywało , aby wdowy mogły ponownie wyjść za mąż po upływie dziewięciu miesięcy od momentu ustania poprzedniego małżeństwa , wdowcy zaś sześć tygodni od ustania poprzedniego związku 19 . W poznańskiej dzielnicy Piotrowo wdowy wychodziły ponownie za mąż w wieku 33 lat , a wdowcy żenili się ponownie dziesięć lat później ( Tab . 1 .). W parafii bejskiej wiek wdów opiewał średnio na ok . 34 lata , wdowców zaś na 38 lat 20 ; w parafii Trzebosz wynosił on 37 lat i 43 lata , odpowiednio dla wdów i wdowców 21 .
W obwodzie Piotrowo panny wychodzące za mąż za kawalerów miały średnio prawie 23 lata , a te wychodzące za mąż za wdowców były o ponad cztery lata starsze . Kawalerowie żenili się z pannami w wieku średnio 25,5 lat , natomiast z wdowami w wieku nieco ponad 27 lat . Wdowcy żeniący się z pannami mieli średnio 38 lat i byli młodsi od tych z wiążącymi się z wdowami o ponad dziesięć lat . Wdowy wychodzące za mąż za kawalerów były średnio aż o trzynaście lat młodsze od tych poślubiających wdowców , i liczyły w chwili ślubu nieco ponad 27 lat ( Tab . 2 .).
5.3 . Czynniki wpływające na wybór partnera
Z tabeli 3 . wynika , iż w poznańskim obwodzie USC Piotrowo statystycznie istotny był związek pomiędzy wiekiem kawalerów i panien , co oznacza , iż wiek był kryterium dobierania się partnerów . Literatura potwierdza to zjawisko w odniesieniu do innych populacji z historycznej Polski 22 . Tabela 4 . przedstawia wartości współczynnika korelacji rang Spearmana dla wykształcenia partnerów wstępujących w związki małżeńskie po raz pierwszy , mierzonego – przypomnijmy – umiejętnością pisania . Zależność ta okazała się statystycznie istotna . Podobnie statystycznie istotny związek odnotowano pomiędzy pochodzeniem społecznym partnerów wstępujących w związek małżeński po raz pierwszy , ocenianym na podstawie wykonywanego przez nich zawodu ( Tab . 5 .). Z powyższych analiz wynika , iż w obwodzie Piotrowo o doborze partnerów wstępujących w związek małżeński po raz pierwszy decydował ich wiek , wykształcenie i pozycja społeczna .
Badania pokazują , iż bardzo duże znaczenie w doborze współmałżonka miało pochodzenie społeczne i idące za nim w parze wykształcenie 23 .
19 K . Makowski , dz . cyt .
20 E . Piasecki , dz . cyt .
21 G . Liczbińska , Marriage patterrns .
22 Np .: M . Domżol , dz . cyt ., G . Liczbinska , Lutherans in the Poznań province ; E . Piasecki ,
dz . cyt .; E . A . Puch , dz . cyt .; A . Warach , Wiek zawierania małżeństw wśród ubogich i zamożnych kato lików z XIX-wiecznego Poznania , „ Poznański Rocznik Archiwalno-Historyczny ” 2013 , r . XVI , s . 111-124 .
23 Np . K . Makowski , dz . cyt .; S . Rejman , dz . cyt .