Epistolarna autobiografia komandora maltańskiego Wincentego Raczyńskiego
197
Bóg wie ile czasu , gdyby nie nieszczęsna katastrofa śmierci Pawła , i gdyby Cesarz Aleksander nie zawarł z Anglią pokoju .
Podczas interregnum w Magisterium , na prośbę wszystkich Kawalerów , którzy , nie mogąc zwołać Kapituły Generalnej takiej , jaką nakazują statuty , zrzekli się swych praw do wyborów , Papież Pius VII ( uznawany wciąż za Duchowego Zwierzchnika Zakonu ) mianował na Wielkie Mistrzostwo Ba liwa Księcia Ruspoli 44 . Gdy ów odmówił , wybrany został tym samym sposobem przez Papieża Baliw Tommasi 45 . Na polecenie Cesarza Aleksandra , istniejąca nadal w Sankt Petersburgu Rada Zakonu 46 przed rozwiązaniem się wybrała mnie w 1803 Posłem 47 do nowego Wielkiego Mistrza ( patrz listy dotyczące tej misji ) zarówno , aby oddać mu hołd , jaki i przekazać mu złotą koronę , którą Cesarz Paweł nosił jako Wielki Mistrz , a która była dla niego zrobiona 48 , takoż sztandar Zakonu , który [ swego czasu ] wysłany został do Petersburga , Archiwa znajdujące się w Rosji , i osobisty list gratulacyjny od Cesarza Aleksandra do Wielkiego Mistrza , oczekującego z niecierpliwością w Mesynie na ujęty w Traktacie z Anglią w Amiens zwrot Wyspy Malty .
[…] Wśród tego wszystkiego , co miałem zawieźć do Wielkiego Mistrza , znajdowała się [ także ] relikwia ręki Świętego Jana Chrzciciela wysłana [ uprzednio ] z Triestu do St . Petersburga , ale Synod Kościoła greckiego uparł się , by ją zatrzymać 49 .
W r . 1803 nowy Wielki Mistrz nadaremnie wysłał na Maltę Kawalera Buzzi 50 aby poprosić o restytucję tej Wyspy zgodnie z Artykułem 10 , Para-
44 Bartolomeo Ruspoli ( 1754-1836 ), generał galer w zakonie maltańskim w latach 1784-1786 .
Tytuł książęcy mu nie przysługiwał .
45 Giovanni Battista Tommasi ( 1731-1805 ) Włoch , 73 . wielki mistrz zakonu maltańskiego ( 1803-1805 ). Tommasi został zresztą od razu zasugerowany papieżowi podczas głosowania w wielkim przeoracie Rosji .
46 W dwunastoosobowej Radzie było wtedy tylko dwóch katolików , w tym wpływowy
ks . Adam Jerzy Czartoryski ( C . Toumanoff , dz . cyt ., s . 65 ).
47 W rzeczywistości posłów było dwóch – drugim był komandor de Monclar . Opuścili oni
Petersburg 11 maja 1803 r . i dotarli do Messyny 21 sierpnia .
48 Faktycznie wykonano dwie takie korony . Pierwsza , zrobiona naprędce na konsekrację
Pawła w listopadzie roku 1798 , nie nadawała się do noszenia , tak więc wykonano drugą , której Paweł użył w roku 1799 . Ta pierwsza korona , zresztą z pozłacanej miedzi , pojechała z Raczyńskim do Mesyny ( wraz z innymi regaliami – sztyletem i tłokiem pieczętnym , o których Raczyński tu nie wspomina ) i przechowywana jest obecnie w zbiorach zakonnych w Rzymie ; druga znajduje się w zbrojowni kremlowskiej ( L . Gavrilova , The Russian Empire ...”, s . 233-250 ). Korona ze zbiorów rzymskich ( wraz z innymi regaliami ) pokazywana była na wystawie Wokół maltańskiego krzyża na Zamku Królewskim w Warszawie od 19 października 2012 r . do 13 stycznia 2013 r .
49 Relikwia znajdowała się najpierw w Rosji ( w Gatczinie i Petersburgu ) – do roku 1917 ,
a następnie , po długiej wędrówce , trafiła do Czarnogóry , gdzie jest przechowywana w klasztorze Cetinje .
50 Chodzi tu o Nicola Buziego , dawnego dowódcę eskadry żaglowców zakonu , posłanego
na Maltę w 1802 r . Buzi robił , co mógł , jednak Brytyjczycy pod wodzą gubernatora Alexandra