Epistolarna autobiografia komandora maltańskiego Wincentego Raczyńskiego
193
Atanazy , wnuk komandora Wincentego , syn jego pierworodnego , został trzecim ordynatem obrzyckim .
List , w oryginale napisany po francusku , przetłumaczony został przez Joannę W . Lange . Składnia została uporządkowana i nieco uwspółcześniona .
Mitawa w Kurlandii , 11 . grudnia 1844
[…] Zapragnąłeś , mój drogi Kuzynie , posiadać opis mojego żywota . Oto i on :
Urodzony w 1771 r . w majątku Byszki , rodziców straciłem w wieku 3-4 lat , czego prawie nie pamiętam . Ojciec mój { 1 } zostawił nas bez majętności , albowiem nieszczęsny proces , który został przez niego wytoczony Twojemu , Panie , pradziadkowi 16 wspólnie z bratem Antonim , ojcem Księcia Arcybiskupa Hiszpana Raczyńskiego 17 { 2 } o spadek po ich babce , córce Kasztelana gdańskiego Heidensteina 18 , a który trwał 20 lat , wszystkich ich zrujnował . Dopiero po śmierci Twojego , Panie , pradziadka , Twój dziadek 19 , bardziej szlachetny i hojny , zaproponował mojemu ojcu kompromis , na początek wypłacając mu pewną sumę , [ która musiała być ] niezbyt wysoką , gdyż moja matka , z domu Bońkowska , którą pamiętam lepiej , zmarła w godnych pożałowania okolicznościach na przedmieściach Posen , nieopodal kościoła św . Filipa 20 , gdzie została pochowana . Wszelako sednem tego porozumienia była uroczysta obietnica Twojego , Panie , dziadka , że będzie nas , to jest mnie i moje dwie siostry bliźniaczki uważać za swoje dzieci , i że będzie nas wychowywał w Rogalinie { 3 }, skoro tylko proboszcz Rogalinka nauczy nas czytać { 4 }. Gdy Twój , Panie , dziadek został mianowany Marszałkiem Koronnym i musiał wyjechać do Warszawy , umieszczono nas w internacie w Posen . Później moja siostra Karolina przeniosła się do Posen i zamieszkała przy mat-
16 Tj . Michałowi Kazimierzowi Raczyńskiemu ( 1650-1737 ), wojewodzie kaliskiemu i poznańskiemu .
17 Ignacego ( 1741-1823 ), biskupa poznańskiego , arcybiskupa gnieźnieńskiego . Był on jezuitą , stąd „ Hiszpan ”.
18 Annie Urszuli (? -1685), pierwszej żonie Franciszka Stefana Raczyńskiego ( 1648-1689 ),
brata wspomnianego wyżej Michała Kazimierza Raczyńskiego . Była ona córką Jana Reinholda Heidensteina ( 1610-1673 ), syna sławnego kronikarza i sekretarza króla Batorego Reinholda , zwanego „ Borussus ” lub , od jego majątku Sulęczyn , „ Solescius ” ( 1553-1620 ), i Erdmundy Teresy Ko narskiej ( 1582-1658 ).
19 Kazimierz Raczyński ( 1739-1824 ) – dziadek od strony matki , Michaliny Raczyńskiej
( 1768-1790 ), m . in . starosta generalny Wielkopolski i marszałek nadworny koronny .
20 Wincenty myli się ; najbliższy kościół pod wezwaniem św . Filipa znajdował się
w Gostyniu .